Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WojciechSadurski
jestprzedewszystkimzrelacjamimiędzyobywatelamiawspólnotą
politycznąjakocałością(aspektnpionowy”)irelacjamimiędzysamymi
obywatelami(aspektnpoziomy”).Obywatelstwojestprzejawemwłaści-
wegotraktowaniaobywateliprzezpaństwo,azatemprawowitości-
ijejgranic-stosowaniawobecjednostekprzymusu,zaprowadzania
pewnychwizjisprawiedliwościiładupublicznegoitp.Jednocześnie
obywatelstwookreślapowinnościiobowiązkiobywateliwzględem
wspólnoty,niekoniecznieskodyfikowanewformieprawnej.Główną
ideądemokratyczno-liberalnychzasadobywatelstwajestposzanowanie
równiejwolnościirównegoszacunkudlawszystkichjednostek-po-
winnośćniepoddającasięłatwoprawnemunakazowiwsferzestosun-
kównpoziomych”,czylimiędzyjednostkami,alejednakstanowiąca
bardzosilnynakazmoralny.Nakaztenwyrażasięwodrzuceniumoż-
liwościnobywatelstwadrugiejkategorii”,czyliklasyludzibędących
formalnieobywatelami(bowsferzeformalnejobywatelstwomacha-
rakterbinarny:albojestsięobywatelem,albosięnimniejest),ale
wmniejszymstopniukorzystającychzfaktycznychdobrodziejstw
obywatelstwa.Głównątreściątakrozumianegoobywatelstwajest
kwestiatożsamości,rozumianejjakoidentyfikacjaztym,cowoczach
obywateliłączyichjakoczłonkówtejsamejwspólnoty.Identyfikacja
tawcaleniemusimiećcharakteruekskluzywnegoiwyłącznego,czyli
niemusiwykluczaćjednoczesnychidentyfikacjizinnymiwspólnotami.
Wrzeczysamejkażdyzazwyczajodczuwaróżnorodne,jednoczesne
identyfikacjeiniekonieczniedostrzegarywalizacjęmiędzynimi,skła-
niającądowyborujednejzamiastdrugiej.Ważnejestjednakto,że
obywatelstwostwarzapodstawędopolitycznejidentyfikacjiitożsamości
zewspólnotą,wramachktórejtoobywatelstwofunkcjonuje.
Takjestwłaśniewprzypadkuobywatelstwaeuropejskiego;wyraża
ono(częstonieokreśloneexplicite)ideedotyczącerelacjimiędzyjed-
nostkamiaUniąijednocześniepaństwemobywatelstwadanegoczło-
wieka.JakcelniezauważyłbrytyjskikonstytucjonalistaN.W.Barber,
nkwestiaeuropejskiegoikrajowegoobywatelstwasięgasednaprojektu
europejskiego:debatynatemattychpojęćsąodzwierciedleniemdebat
oprzyszłościEuropy”3.Dalejzauważaon,żenobywatelstwo[europejskie
-przyp.WS]niebyłowyłącznie,anawetprzedewszystkim,traktowane
jakozespółnowychregułprawnych,aleaspirowałodozmianysposobu,
3N.W.Barber,Citizenship,nationalismandtheEuropeanUnion,EuropeanLaw
Review2002,s.241.
26
