Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Słowoodautorki
Wkilkunastoletniejwędrówcebyłamnawszystkichchybacmenta-
rzach,anawetnamiejscach,gdziekiedyśonebyły.Byłamnamaleńkim
wiejskimcmentarzunaŻmudziugrobubabcimarszałkaPiłsudskie-
goiuButrymówwPacunelach,namogilepowstańców1863rokunad
Niemnemiżołnierzy1920rokuwKobryniu,LidzieiWilnie.Byłamna
grobachksiążątCiechanowieckichwMohylowienadDniepremiksię-
ciaŚwiatopełka-MirskiegowPińsku.Odmówiłam„Wieczneodpo-
czywanie”zaduszezamordowanychprzezNiemcówsióstrnazaretanek
wNowogródkuiwpodziemiachnieświeskiejkolegiaty,gdzieśpiąsnem
wiecznymwszyscyRadziwiłłowie.WKamieńcuodmówiłamzdrowaśkę
zapanaMichała,awBarze–zakonfederatówbarskich.WWilnieza-
paliłamświeceprzypłycieMatkiiSercaSyna,aweLwowie–Konop-
nickiej,Zapolskiej,Ordonowi,Goszczyńskiemu,Grottgerowi,genera-
łowiKołyszceinajmłodszymżołnierzomRzeczypospolitej–Orlętom
Lwowskim.
Rzeki,mury,kamienie,domy,drzewa,polabitew–wreszciewszyst-
kozostałotam,wnienaszejziemiiwśródobcych.Wszystkoodeszło,
umarło.Czytylkotylepozostałopowielowiekowejspuściźnie?
Otóżnie!PozostaliOni–SpadkobiercyWielkiejKrólewskiej
Rzeczypospolitej.OdSmoleńskapoKudakidalejwzdłużDniepru,
BohuiDniestruażpoCzarneMorze,nawielkichprzestrzeniachbyłej
Rzeczypospolitejistniejączystopolskiewioski,mieszkająspadkobiercy
laudańskiejszlachty,nadberezyńskichzaścianków,rycerzyosadzanych
narubieżachprzezkolejnychkrólów,dlaobronynaszychgranic.Moż-
naspotkaćpotomkówspolszczonychSzwedów,Francuzów,wiernych
nowejojczyźnie.Żyjąwokolicachszlacheckichpotomkowietamtych
Bohatyrowiczów,Staniewskich,ZaniewskichiEjsmontów.WBarze
śpiewająwchórzepotomkowiekonfederatówbarskich,awKamieńcu
domszyświętejsłużąPaciWiśniowiecki.PowioskachWileńszczy-
zny,OszmiańskiegoiNowogródzkiegomieszkająjeszczebyliżołnie-
rzeAK.WTulczynie,PeczorzeiStanisławowiepamiętająjeszczePo-
tockich.WNiemenczyniesiedemdziesiątpięćprocentmieszkańcówto
Polacy.WSolecznickiem–dziewięćdziesiątprocent.WOszmiańskiem
conajmniejsiedemdziesiątprocent.WŻytomierskiemmieszkaprawie
