Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42
JANTOMKOWSKI
Mickiewiczopowiadawtymmomencieoczymś,czegoniktniewidział,
więcpowinniśmymożewybaczyćniekonsekwencje,jakichsiędopuszcza.
Najpierwbowiemstwierdza,żegdybyczłowiektrafiłdomatecznika,dzi-
kiezwierzętaniezrobiłybymużadnejkrzywdyipotraktowałydokładnie
takjakAdamawraju.Potemjednakdodaje,żedostępudoleśnejstolicy
broniąDTrud,TrwogaiŚmierć”(ks.IV,w.557;WRIV,120)-znówzapi-
sywanewielkimiliterami.Ajeślipróbowałybysiętamwyprawićzwierzęta
domowe,naprzykładmyśliwskiepsy,towpadłybynatychmiastwobłęd,
bosparaliżowałbyjestrach.
Wszystkototrochędziwneiwcaleniełatwoposkładaćzdrobnych,czę
-
stonajzupełniejsprzecznychinformacjijakąśsensownąiwiarygodnąca-
łość.Jeślipotraktowaćmitycznyprzekaznajzupełniejserio,tomożemy
mówićjużnietylkooantropomorfizacji,leczwręczdeifikacjikrólestwa
zwierzęcego.Tworzyonozpewnościąpełnoprawnyświat,któregoprawa
izwyczajemusząrespektowaćmieszkańcyinnychświatów,innychkró-
lestw,innychrajów.Przekroczeniegranicyoznaczaunicestwienieidla-
tegolosniedźwiedzia,przybyszazleśnejarkadii,którywtargnąłniespo-
dziewaniedoinnegoświata,wydajesięprzesądzony.
Cowiemyoowymniedźwiedziu?Właściwieniewiele,alepoetachyba
żartuje,przypisującmuskłonnośćdoowsa;nawetsugestia,żepodjąłwy-
prawędoodległejpasieki,brzmiproblematycznie.Mickiewiczniedo-
puszczanatomiastmożliwości,żeniedźwiedźpoprostusięzabłąkał,
zmyliłdrogę,podążyłniewłaściwąścieżką.Grakoniecznościiprzypadku
toczysięzgodniezustalonymigdzieśindziejregułami.Bomożeniedź-
wiedźmusizginąć,byAsesornieuzyskałżadnejprzewaginadRejentem,
byksiądzRobakbłysnąłsztukąstrzelecką,aGerwazynabrałpodejrzeń
codotożsamościmnicha.Amożeceljestzupełnieinny,naprzykładtaki:
Iszłamuzykacorazszersza,corazdalsza,
Corazciszszaicorazczystsza,doskonalsza,
Ażznikłagdzieśdaleko,gdzieśnaniebiosprogu!
(ks.IV,w.698-700,WRIV,125)
Awięcwgruncierzeczynieważne,czytograjeszczeWojski,czymoże
tylkoodpowiadamuecho,bochodzicałyczasotosamo:oDprzestwór”,
którynamtowarzyszy.Inietylkowzrokodrywanasodziemi,aletakże
sztuka,muzyka,któradocieraażdonieba32.Rilkewiedział,żetojeden
32Cytująctensamfragment,StanisławPigońdopatrzyłsięwpoemaciepewnychakcen-
tówgnostyckichczyteżmetafizycznych:D[ś]stwierdzamy,żewkońcowychzwłasz-
czaczęściachPanaTadeuszawydźwiękatakżenutamoralno-religijnejwzniosłości,
wywodzącasięzprzeświadczeniapoetyozwycięstwiedobranadzłem,Boganad
