Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
przeprowadzonajużwbrulionieIksięgi,zatembyćmożepowziętazaraz
wtenczas,gdypoetapodkoniec1832r.powróciłdozaniechanego
pomysłułukowskiego.
III.ROZROSTWĄTKUDAWNOŚCI
Wprowadzającnową,pierwotnienieprzewidzianąpostać„cioci”,nie
zadowoliłsiępoetawszelakonadaniemjejrysówdoświadczonejzalotnicy;
pojąłTelimenęzarazemjako„damęmodną”,entuzjastkę
cudzoziemszczyzny,przedstawicielkęafektowanej(nieszczerejzresztą)
uczuciowościsentymentalnej,słowem,jakopostaćspotykanąjuż
wliteraturzepolskiej(iobcej)zkońcaXVIIIizpoczątkuXIXwieku.
Skądżeznowutenpomysł?TłumaczącpóźniejWitwickiemurolę
Telimenywpoemacie,zaznaczyłMickiewicz,żepostaćtabyła
mupotrzebna„prawemkontrastu”.Otóżstanowionakontrastnietylko
wstosunkudoZosi.Wkontraściejeszczejaskrawszymstoidodworu
soplicowskiego,dozebranegotamtowarzystwa,dopanującejtam
charakterystycznejobyczajowości.Jestto,jakwiadomo,obyczajowość
nawkróśtradycyjna,staropolska.Gospodarzdworu,Sędzia,wubiorze,
wpojęciach,wobyczajudniapowszedniego,wcałymswymtypie
psychicznymjestpostaciąjużniecoanachroniczną,jesttradycjonalistą
programowym,świadomieprzeciwstawiającymsiępostępującemu
duchowiczasu,opornymwobecnadchodzącej,nowejijużzwycięskiej
formacjiżycia.JakPodstoliKrasickiego,mógłbyionnaddrzwiamiswego
dworuwyryćhasło:„Moribusantiquis”.Poetarazporazpodkreśla,
żeSędzia–choćjakogospodarz-rolnikbynajmniejniezacofany–wbrew
nowymmodomchowałwdomudawnyobyczaj,żenaginałdońswych
gości,ajeżelinawetzszańcaswegotradycjonalizmuustępowałnaporowi
nowości,toconajwyżejwdrobiazgach,aito„radnierad”,iwyraźnienie
pochwalającczytonowychformwspółżyciatowarzyskiego,czyteż
wogólenowegoporządkuspołecznego.
ToznamięzachowawczościwniósłSędziazsobąwpoematodsamego
początku(por.I146);podkreśloneonozostałobezpośrednioposcenie,
wktórejwystępujeZosia,wedługpierwotnejjeszczekoncepcjijako
