Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.WIEKSPISKOWCÓW—RADYKALIZMXIXWIEKU
„Pramatka”—masoneria
LiberalnyradykalizmrewolucjifrancuskiejkońcaXVIIIwiekuorazakceptacja
terrorujakonarzędziapolitykistanowiłypreludiumdowydarzeńkolejnegostu-
lecia,atakżewiekównastępnych.Dotychczasowesystemyustrojowemusiałyulec
modyfikacjilubzniknąć,zastąpionerozwiązaniamiustrojowyminamiaręnowej
rzeczywistościekonomicznejispołecznej.Próbyzachowaniastaregoładuskutko-
wałykonfliktamiznarastającymruchemzmian.Silnyrozwójindustrializacyjny
związanyzprzemianamitechnologicznymi,procesyspołeczneiwzmocnienie
nczwartegostanu”
,pojawieniesięnowoczesnychruchówspołecznych,kształtowa-
niedoktrynpolitycznychstanowiącychodpowiedźnapotrzebyzwiązanezpodzia-
łamispołeczno-ekonomicznymiisytuacjąpolityczną—stanowiąelementyopisu-
jącecharakterihistorięXIXwieku.Wdziewiętnastestuleciespołecznośćświatowa
wchodziławrazzhegemonicznymkonfliktem,wktórymomianotakiegomocar-
stwawalczyłam.in.Francjanaczelezcesarzemorazzdoświadczeniemupadku
samegowodza,jakiprojektupanowaniawśródinnychpaństw.Istotnymwydarze-
niemstałsiękongreswiedeński,przerwanychwilowympowrotemBonapartego
naarenęeuropejskichwydarzeńiponownąjegoklęską.Władcypaństwiichprzed-
stawicielezmierzalidozatrzymaniazmianipowrotudodawnychrozwiązańustro-
jowych,comusiałowostatecznościskutkowaćpowstaniemruchównegującychten
ład.Dążeniazjednoczeniowewkrajachniemieckichiwłoskierisorgimento,niepod-
ległościoweambicjenarodów(Belgia,Polska,Węgry,Grecja),ruchyantymonar-
chistyczne(Francja,Rosja)stwarzałyszczególnezagrożeniedlaistniejącegoładu
politycznego.Wopozycjidopanującegosystemupojawiająsięruchsocjalistyczny
i—stanowiącyswoistąnrównoległą”odpowiedźnajegoistnienie—ruchchrze-
ścijańsko-społeczny.Kojarzenizsocjalistamianarchiścipodjęlidziałaniaoparte
naprzemocyiterroryzmie.PoprzemocsięgnęlizwolennicyzjednoczeniaWłoch,
atakżeNiemiec.Pojawiłsięrównieżnacjonalizm,aleiruchemancypacjikobiet.
Tworząsięorganizacyjneformydziałańocharakterzenielegalnym(polskiruch
niepodległościowy,karbonariusze,MłodaEuropa,ruchanarchistyczny,organiza-
cjesocjalistyczno-rewolucyjne,półjawnelożemasońskie).
WiekXIXtopasmonieustannychwstrząsówpolitycznych.W1825r.wybucha
nieudanepowstaniedekabrystówwRosjiskierowaneprzeciwkocarowi.W1830r.
Belgowiezpowodzeniemuzyskująniezależność,awlipcuweFrancjiwybucha
rewolucja,wwynikuktórejburżuazjawzmacniaswojąpozycję,powstajeGwardia
Narodowaizagwarantowanazostajewolnośćprasy.Wlistopadzie1830r.wPol-
scewybuchaniepodległościowepowstaniezakończoneklęskąiograniczeniem
dotychczasowychformalnychwolnościiswobód.WiosnaLudów1848r.zapocząt-
kowanarewolucjąweFrancjiwlutymtr.przynosizmianęsystemuzmonarchii
narepublikę.MarcowarewoltawPrusachskutkujezachowaniemczęścipostulatów
23
