Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
rozwiązaniuuległaWielkaLożaFrancji,ajużpółrokupóźniejw1773r.powstał
WielkiWschódFrancji(fr.GrandOrientdeFrance)14.
Strukturawielkichwschodów,jakiwielkichlóżustalonazostaław1722r.
(1723r.):podstawowąjednostkąterytorialnąstałasięloża,oznaczającarównież
miejscespotkań15.Wznaczeniuorganizacyjnymstosowanozamiennienazwę:
warsztat(Werkstatt,Atelier,Bauhütte).Lożewchodziływskładobediencji,która
zazwyczajpowinnabyłaobejmowaćswymzasięgiemcałepaństwo.Istniejątakże
jednostki,którebyłyzakładane,lecznieposiadaływymaganejliczbyczłonków,
wówczasprzyjmowałynazwętrójkątówwolnomularskich.Naczeleobediencjistał
WielkiMistrz,którykierującjejpracamistałrównieżnaczelekolegialnejRady
Zakonu.KonwentMistrzówstanowiłciałoquasi-legislacyjne.NajwyższySądBra-
terskirozstrzygałkwestiezwiązanezprzestrzeganiemprawawolnomularskiego.
Zewzględunakoniecznośćpracykonspiracyjnej(niejawnej,dyskretnej)istotne
byłoustanowieniehierarchiiwtajemniczeńposzczególnychstopni:uczeńczelad-
nikmistrz(podstawowestopniewtajemniczeńwtzw.masoneriibłękitnej)oraz
stopniewyższe,którychliczbajestuzależnionaodkonkretnegorytuobowiązującego
wdanejstrukturze.Równieżustalonerytuały,atakżeswoistykodporozumiewania
siębracilożowychmogłybyćwzoremdonaśladowaniaprzezkonspiracjęXIXwieku.
PrzykłademjesttuchoćbyWolnomularstwoNarodowewPolsce,gdzieprzy-
jętodlapotrzebkonspiracjizasadyorganizacyjnemasonerii16.W1785r.wHalle
powstałaloża,którastanowiłazalążekorganizacjionazwieUniaNiemiecka(Deut-
scheUnion).Zgodniezzamysłemjejtwórcy,KarolaBardta,posiadałaonaradykal-
niepolitycznycharakterisłużyłajakozasłonadlarealizacjicelówspołeczno-poli-
tycznychpolegającychnawyemancypowaniuszerokiwarstwspołecznych17.Innym
przykładempróbywykorzystaniamodeluorganizacyjnegowolnomularstwabyła
działalnośćAleksandraŻeriebcowawRosji,którypodkonieclat30.XIXwieku
usiłowałstworzyćsiećlóżnawiązującychdotradycjidekabrystówz1825r.,aktó-
rychcelembyłowzniecenieantycarskiegopowstania.Jegodziałalnośćzakończyła
sięwrazzaresztowaniemw1839r.18
14Wedługniektórychautorówoddzieleniesięmasoneriifrancuskiejodangielskiej
nastąpiłow1738r.Zob.R.Gervaso,op.cit.,s.86.
15J.Wojtowicz,op.cit.,s.70;<http://www.wielkiwschodrp.pl/pl/03.wolnomularstwo.str
uktura.wwrp.php>,23lutego2019r.Istniejekilkaetymologicznychinterpretacjinazwynloża”
.
Nazwalożypochodziodsanskryckiegosłowaloga(świat).Zgodniezujęciemmasońskim,
nobszarlożyjestobszaremświata”
,długościąswąrozciągasięnodwschodudozachodu”
,sze-
rokościąnodpółnocydopołudnia”
.Zob.F.Eger,Historiamasoneriiiinnychtowarzystwtaj-
nych,Komorów1997(reprintz1904r.),s.13.Jakomiejscespotkańlożamożebyćzwiązana
zstarogermańskimsłowemlag(związek).Innibadaczewskazująnawyrazlauba,lobiom
(wpóźniejszymokresieLaubemiałooznaczaćaltanę).Zob.K.Janowski,Wolnomularstwo
(Masonerya).Napodstawienajnowszychźródeł,Lwów-Warszawa-Poznań1912,s.17.
16L.Hass,WolnomularstwowEuropieł,s.289.
17J.Wojtowicz,op.cit.,s.28.
18L.Hass,Lożaipolitykał,s.44.
28