Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
Niezależnieodformypaństwa,oreżimiedemokratycznymczyteżniedemo-
kratycznym,podstawowymzadaniemośrodkawładzybyłoijestutrzymaniestabil-
nościsystemupolitycznego,jakiwnimpanuje.Pomimolegitymizowaniasystemu
wtakiczyinnysposób,możnaspodziewaćsię,iżznajdziesięgrupaosób,która
będziegokontestowała.Formatejkontestacjiprzejawiaćsięmożeróżnieiwróż-
nymstopniunatężenia,włączniezużyciemprzemocywceluobaleniazastanego
porządkuustrojowego.Immanentnączęściąsystemupolitycznegopaństwastająsię
zatemodpowiednieorgany,którewzakresieobowiązkówmajączuwanienadsta-
bilnościąsystemuorazlikwidacjęzagrożeńzarównowewnętrznych,jakizewnętrz-
nych.Istotnejest,wjakisposóbiwjakimstopniuobywatelemogąwyrażaćswoje
potrzebyczypreferencjedotyczącecharakterusystemupolitycznegoiczyjesttow
ogólemożliwe.Wydajesię,iżwmiaręograniczaniaprzestrzenidialoguiswobód
obywatelskichkoniecznestajesięrozbudowywanieprzezpaństwosystemukontroli
irepresjiwobecspołeczeństwa.Zdrugiejstronyograniczaniewolnościwzmaga
opórspołecznywobectakichdziałańwładzywrazzpojawieniemsięakceptacjiuży-
ciaprzemocywobecopresyjnegopaństwaijegoorganów.
Ponadtozauważyćnależyinteresującysyndromwładzyzwiązanyzjejprzeję-
ciemprzezprzeciwnikówsystemupolitycznego,np.poprzezjegoobaleniewdro-
dzerewolucji.Zniszczeniedanegosystemunieoznaczaodrzuceniapolitykirozu-
mianejjakorządzenie-zarządzanie.Wpraktycezwycięzcy,nowiludzie,przejmują
stareorganyochronypoprzedniegosystemulubtworząnaichpodobieństwonowe,
tyleżezestarymizadaniami—ochronysystemupolitycznego.Zmianasystemu
nieoznacza,iżzniesionezostanąsankcjewobectych,którzyzamierzająkontesto-
waćnowąrzeczywistość.Ichkatalogmożebyćróżny—odzakazuwykonywania
zawodu,pozesłaniedoobozupracyipozbawienieżycia.
Interesujące,żemimoprawnychiinstytucjonalnychograniczeń,anawetrepre-
sji,powstawałyipowstająnurtypolitycznenegująceładiporządekpaństwowy.
PrądyteuwidoczniłysięszczególniewEuropiewXIXwiekuimożnajezauważyć
wnastępnymstuleciu.Nicniewskazuje,bywXXIwiekumiałobyćinaczej.
Problemochronysystemupolitycznegopaństwazjednejstronyidążeńdojego
zmianyzdrugiej,wymagaszerszejanalizypodyktowanejpotrzebąukazaniaroz-
wojumechanizmówsamoobronysystemu(państwa)wobeczagrożeńzestrony
jegoprzeciwników.Koniecznejesttakżeokreśleniemetodinarzędzichroniących
systemprzeddestabilizacjąorazwskazaniepodmiotówiideizagrażającychsys-
temowi,zpodjęciempróbyodpowiedzinapytania:Jakonepowstają?Jakzani-
kają?Jaksąneutralizowane?Jakimimetodamiiśrodkamisięposługują?Cojest
ichcelempośrednim,acobezpośrednim?Ponadtointencjąrozważańzawartych
wniniejszejpracyjestwskazanieprawidłowościprzemiansystemówpolitycznych
naprzestrzeniponaddwustulatnaprzykładachwybranychpaństwnatlezmagań
5
