Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Początkipsychologiinaukowejnaziemiachpolskich…
współczesnychplacówekpsychiatrycznych.Jednocześniejesttotakżewygrana
humanitaryzmuwpodejściudoczłowieka-jegoemocji,uczuć,procesówumy-
słowychiproblemówznimizwiązanymi.
1.Rozwójdefinicjipsychologiaiewolucjajejklasyfikacji
wśródnauknaprzełomieXIXiXXwieku
Przyjętawwiększościwspółczesnychencyklopedycznychwydańdefinicja
psychologiinajczęściejprezentujenastępującątreść:uPsychologia[gr.psych
(dusza’
,lógos(słowo’
,(nauka’],naukazajmującasiępowstaniemiprzebiegiempro-
cesówpsych.,ichroląwsterowaniuzachowaniemczłowieka,wregulowaniujego
stosunkówzeświatemotaczającym:przezwielewiekówuprawianawramach
filozofii,teologii,medycyny,jakosamodzielnanaukaempirycznawyodrębniła
sięw2połowieXIXw.(…)”3.Zasadniczoidentycznewyjaśnienietegoterminu
znajdziemywSłownikuwspółczesnegojęzykapolskiego,gdziedodanojeszczepo-
tocznewyjaśnienie:u(…)zespółcechpsychicznychdanejjednostki;psychika”4.
Ponadtoumieszczonownimprzykładoweużyciedefiniendum5.
Wsłownikachpsychologicznychpozawyjaśnieniempochodzeniasamej
nazwyznaleźćmożnainnedefinicje,jak:uPsychologia,naukaozjawiskach
psychicznych.TerminpochodzizXVIwieku,alewszedłwużyciepocząwszy
odXVIIIwieku,dziękiC.Wolfowi,któryzastosowałgowswoichdziełachPsy-
chologiaempirica(1732)iPsychologiarationalis(1734)długotraktowanajako
»naukaożyciuumysłowym,jegozjawiskachiwarunkach«(W.James,1890),
psychologiajestobecniedefiniowanawsposóbbardziejogólnyjako»naukaoza-
chowaniu«.Termin»zachowanie«oznacza-opróczmożliwegodopoddania
obiektywnejobserwacjizachowaniaioddziaływanianaotoczenie(np.poprzez
komunikację)-interakcjęorganizmuijegośrodowiskaorazoddziaływaniena
swojeciało(świadomeinieświadomeprocesyfizjologiczne).Psychologiagrupu-
jezatemkilkaodrębnychiróżniedefiniowalnychdyscyplin.Jakonaukawyodręb-
niłasiępodkoniecXIXw.zfilozofii.Stopniowo,mimogłębokichwewnętrznych
kryzysów(amożedziękinim),stałasięautonomicznądyscyplinąhumanistycz-
(…)”6.WumieszczonejwSłownikupsychologicznymJózefaPieteradefinicji
psychologiiniemajużtakprecyzyjniesprecyzowanegowyjaśnienia.Zazna-
czono,że:u(…)wnaucenowoczesnejdefinicjeuróżnychautorówrozbieżne,
3Psychologia,[w:]EncyklopediaPopularnaPWN,t.7,Warszawa1998,s.510.
4Psychologia,[w:]SłownikWspółczesnegoJęzykaPolskiego,podred.A.Sikorskiej-
-Michalak,O.Wojniłko,t.2,Warszawa1998,s.212.
5Tamże.
6Psychologia,[w:]N.Sillamy,Słownikpsychologii,Wrocław1994,s.234-235.