Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nadługiczasprzedKolumbemiKookiem,odkrytąbyławksiężycu,
aowoodnaszychgeografównierozwiązanepytanie,względem
północno-zachodniéjipółnocno-wschodniéjdrogidowschodnich
Indyi,albowzględemkrajukołobiegunapołudniowego,
odastronomówksiężycajużdawnorozwiązanémzostało.Wszystkie
teodkryciananaszymplanecie,widokogromnéjkuliziemskiej,nie
zmieniającejmiejscawzeniciealbowhoryzoncie,we24godzinach
swojemorza,swojekrajeigórywewszystkichpięciuczęściachświata
okazująciw30dniwszystkiepostaciświatła,odnajpierwszejsrebrnej
nitki,ażdozupełnieoświeconejtarczy,przyjmującświatłodaleko
przewyższającepełnięksiężyca,wszystkotojestwyłącznąwłasnością
widzialnéjnampołowyksiężyca.Mieszkańcytylnéjpołowy,mają
przez15dnizupełnieciemnąnoc,któratylkoprzezsłabyblaskgwiazd
poniekądzłagodzonąbywa;niemająoniotémwspaniałémwidowisku
centralnegociała,okołoktóregoniewidzącgo,swójbiegodbywają,
żadnegowyobrażenia.Możemysobiewyobrazić,zjakiem
podziwieniem,opowiadaniaswychsąsiadówotémogromném
świecącémcieletamsłuchają,amożepowątpiewająimożnasobie
pomyślić,zjakąciekawościąlubpobożnością,pragnątylkosłabe
wyobrażeniezrobićopierwszémwrażeniu,jakietenwspaniaływidok
naowychhyperborejczykówuczynićmusi.Jednakdlamieszkańców
tylnéjczęściksiężyca,bliskokrawędzimieszkających,dośćjest
odprawićkilkamildrogi,dlaodkryciazupełnienowegoświata.
Ściślejszerozważenietegowidowiska,posłużynamdozrozumienia,
cobyśmyzksiężycawidziećmogli.
Opróczsłońcaigwiazdnieruchomych,nieznamyżadnychciał
świecących;wszystkieplanetyiksiężyce,świecątylkotakdalece,ile
nanichpadająceświatłosłońcaznowuodbijają.Jednakowożnie
wszystkieczęści,któremipowierzchniaziemi,apodobnotakże
powierzchnieinnychplanetsąokryte,wrównymstopniuświatło
odbijają.Niektóreczęściświecązatemwięcéj,drugiemniéj;naturalną
jestwięcrzeczą,iżnietylkokażdyplaneta,podługszczególnéjnatury
swejpowierzchni,posiadawłaściweświatło,żeWenusiJowisz,Marsa
iSaturnaprzewyższająwjasności,leczżetakżepowierzchniakażdego
planety,okrytajestmniéjlubwięcéjjasnemilubciemnemipłatkami.
Ciałowcalenieprzezroczyste,kolorubiałegolubjasnego,odbija
światłomocniéj,niżeliciemnelubprzezroczyste.Wodaprzepuszcza,
jakkażdeinneprzezroczysteciało,wielepromieniświatła,bez
odbijaniatakowych,iotrzymujeprzeztowznacznéjodległości
czarniawykolor,apuszczeafrykańskiebiałymokrytepiaskiem,albo
