Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
BUDOWAIFUNKCJEKOMÓRKI
1
RenataFOGT-WYRWAS
JużodczasówArystotelesagłoszonybyłpogląd,że„wszystkiezwierzętairośliny,
niezależnieodstopniaswejzłożoności,sązbudowanezniewielkiejilościelementów,po-
wtarzającychsięwnichwszystkich”
.Minęływiekiiskonstruowaniemikroskopuspo-
wodowało,żepoglądtenstałsiępodstawąteoriikomórkowej.Pierwsząkomórkęzaob-
serwowałw1665r.jedenznajwiększycheksperymentatorówXVIIw.,RobertHooke.
Posługującsiębardzoprymitywnym,skonstruowanymprzezsiebiemikroskopem,ob-
serwowałkomórkikorka,któreprzypominałymuprzylegającedosiebiecelemnichów,
dlategoteżnazwałjekomórkami(cell-komórka,cytologia-naukazajmującasiębada-
niemkomórek).Taknaprawdę,tocooglądał,niebyłoobrazemkomórek,leczścianami
komórkowymi,którebyłypozostałościąmartwychkomórekroślinnych.Odkrycieto
wywołałoistnąrewolucjęwbiologii.Zczasemtechnikibadawczecorazbardziejdosko-
nalono,czegokonsekwencjąstałosięogłoszeniew1838r.przezMatthiasaSchleidena
iTeodoraSchwannateoriikomórkowejmówiącej,żepodstawowąjednostkąbudul-
cowąciałaroślinizwierzątjestkomórkazawierającajądro.Jednakistnieniewkomórce
jądrakomórkowegozostałodowiedzionejużwcześniej,bow1831r.przezRoberta
Browna.Corazczęściejzadawanosobiepytanieopochodzeniekomórki.Odpowiedział
nanieRudolfVirchoww1859r.,twierdząc:„omnicelulapercelula”-coznaczy,żekażda
komórkapochodzizkomórki.
Odkiedyzaczętostosowaćodpowiednietechnikiwybarwianiapreparatówmi-
kroskopowych,zauważono,żekomórkimająostrookreślonegranicewyznaczonebłoną
komórkową,wyraźnejądrowśrodku,jejwnętrzezaśwypełniaprzezroczystasubstancja
zwanacytoplazmą.Późniejodkryciemikroskopuelektronowegopozwoliłozajrzeć
wgłąbkomórkiipoznaćjejultrastrukturę.Rozdzielczość,jakąwykazujemikroskop
elektronowy,umożliwiławykrycieobecnościwcytoplazmiewieluoddzielnychprze-
działów(organelli),takichjak:mitochondria,siateczkaśródplazmatyczna,aparatGol-
giego,lizosomyitp.Organellapełniąróżnefunkcjewkomórce,awiększośćznichma
błonębiologiczną(tzw.błonywewnątrzkomórkowe).
1
