Podstawy biologii człowieka

Hanna Mizgajska-Wiktor, Wojciech Jarosz, Renata Fogt-Wyrwas

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-01-22283-3

DOI:

https://doi.org/10.53271/2022.041

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2022

Liczba stron:

337

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Mizgajska-Wiktor, Hanna; Jarosz, Wojciech; Fogt-Wyrwas, Renata. Podstawy biologii człowieka. Red. . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2022, 337 s. ISBN 978-83-01-22283-3, doi: https://doi.org/10.53271/2022.041

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Mizgajska-Wiktor, H.

A1 Jarosz, W.

A1 Fogt-Wyrwas, R.

T1 Podstawy biologii człowieka

PB Wydawnictwo Naukowe PWN

PP Warszawa

YR 2022

SN 978-83-01-22283-3

DOI https://doi.org/10.53271/2022.041

Bibliografia BibTex:

@Book{ 272355, author = "Mizgajska-Wiktor, Hanna and Jarosz, Wojciech and Fogt-Wyrwas, Renata", editor = "", title = "Podstawy biologii człowieka", publisher = "Wydawnictwo Naukowe PWN", year = "2022", address = "Warszawa", isbn = "978-83-01-22283-3", doi = "https://doi.org/10.53271/2022.041" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Mizgajska-Wiktor, Hanna

AU - Jarosz, Wojciech

AU - Fogt-Wyrwas, Renata

ED -

TI - Podstawy biologii człowieka

PB - Wydawnictwo Naukowe PWN

CY - Warszawa

PY - 2022

SN - 978-83-01-22283-3

ER -

DOI - https://doi.org/10.53271/2022.041

Netografia (standard APA):

Mizgajska-Wiktor, Hanna; Jarosz, Wojciech; Fogt-Wyrwas, Renata. Podstawy biologii człowieka [baza danych online] Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2022 [dostęp: 24 04 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/podstawy-biologii-czlowieka-hanna-mizgajska-wiktor-272355. doi: https://doi.org/10.53271/2022.041

biologia, rozwój człowieka, genetyka, budowa komórki, genetyka molekularna, klonowanie, biologia człowieka, gruczoły dokrewne, funkcje życiowe, zmienność, dziedziczność, rozmnażanie człowieka, funkcje komórki, transgeneza, dziedziczenie epigenetyczne

Drugie wydanie podręcznika opiera się na poprzednim opracowaniu, jednakże jest rozszerzone i unowocześnione. Podstawowym jego ulepszeniem jest nowy rozdział dotyczący genetyki molekularnej. Uatrakcyjnieniem tego wydania są także liczne kolorowe, ...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-01-22283-3

DOI:

https://doi.org/10.53271/2022.041

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2022

Liczba stron:

337

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Przedmowa12
1. Budowa i funkcje komórki Renata Fogt-Wyrwas14
1.1. Budowa i właściwości błon biologicznych16
1.1.1. Modele budowy błony16
1.1.2. Transport błonowy substancji drobnocząsteczkowych20
1.1.3. Transport makrocząstek i cząstek25
Pytania28
1.2. Cytoplazma29
1.2.1. Skład chemiczny i właściwości cytozolu29
1.2.2. Organelle komórkowe31
Pytania49
1.3. Jądro komórkowe50
1.3.1. Budowa jądra51
Pytania56
1.4. Kwasy nukleinowe57
1.4.1. Budowa DNA57
1.4.2. Replikacja DNA59
1.4.3. Budowa RNA62
1.4.4. Transkrypcja64
1.4.5. Dojrzewanie RNA66
1.4.6. Kod genetyczny69
1.4.7. Translacja71
1.5. Cykl życiowy komórki73
Pytania73
1.5.1. Podział mitotyczny76
1.5.2. Podział mejotyczny78
Pytania83
1.6. Rodzaje śmierci komórki84
1.7. Komórki macierzyste87
Literatura uzupełniająca89
Pytania89
2. Tkanki Wojciech Jarosz 90
2.1. Tkanka nabłonkowa90
2.1.1. Budowa tkanki nabłonkowej91
2.1.2. Klasyfikacja nabłonków95
2.1.3. Funkcje nabłonków99
2.1.4. Odnowa i regeneracja komórek tkanki nabłonkowej100
2.2. Tkanka łączna102
Pytania102
2.2.1. Tkanka łączna właściwa103
2.2.2. Tkanka łączna galaretowata109
2.2.3. Tkanka siateczkowata109
2.2.4. Tkanka tłuszczowa109
2.2.5. Tkanka chrzęstna112
2.2.6. Tkanka kostna117
2.3. Krew i limfa123
Pytania123
2.3.1. Osocze124
2.3.2. Erytrocyty125
2.3.3. Leukocyty128
2.3.4. Trombocyty135
2.3.5. Funkcje krwi137
2.4. Tkanka mięśniowa139
2.3.6. Limfa139
Pytania139
2.4.1. Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana szkieletowa140
2.4.2. Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana sercowa147
2.4.3. Tkanka mięśniowa gładka149
2.5. Tkanka nerwowa151
2.5.1. Budowa komórki nerwowej151
Pytania151
2.5.2. Przewodzenie impulsu przez neuron155
2.5.3. Synapsa nerwowa158
2.5.4. Odruch i łuk odruchowy160
2.5.5. Komórki neurogleju162
2.5.6. Regeneracja tkanki nerwowej163
Pytania164
Literatura uzupełniająca165
3. Gruczoły wydzielania wewnętrznego Wojciech Jarosz 166
3.1. Hormony166
3.2. Przysadka mózgowa169
3.3. Szyszynka173
3.4. Tarczyca174
3.5. Przytarczyce177
3.6. Nadnercza178
3.7. Wyspy trzustkowe180
Pytania183
Literatura uzupełniająca184
4. Rozmnażanie i rozwój Hanna Mizgajska-Wiktor 186
4.1. Gonada męska186
4.1.1. Budowa jądra186
4.1.2. Spermatogeneza189
4.1.3. Hormony jądra193
Pytania194
4.2. Gonada żeńska195
4.2.1. Budowa jajnika195
4.2.2. Hormonalna regulacja cyklu jajnikowego200
4.3. Rozwój zarodkowy204
Pytania204
4.3.1. Zapłodnienie205
4.3.2. Bruzdkowanie (blastulacja)206
4.3.3. Powstawanie listków zarodkowych – gastrulacja209
4.3.4. Organogeneza i histogeneza212
4.3.5. Błony płodowe213
4.3.6. Łożysko213
Pytania218
Literatura uzupełniająca219
5. Zmienność i dziedziczność Hanna Mizgajska-Wiktor 220
5.1. Podstawy genetyki mendlowskiej220
5.1.1. Podstawowe pojęcia genetyczne221
5.1.2. Prawa Mendla222
5.1.3. Reguły mendlowskie223
5.2. Współdziałanie genów229
5.2.1. Geny polimeryczne (poligeny, geny kumulatywne)229
Pytania229
5.2.2. Geny plejotropowe (polifeniczne)231
5.2.3. Epistaza231
5.2.4. Geny dopełniające się i uzupełniające się232
5.2.5. Geny letalne i subletalne233
5.3. Krzyżowanie i jego znaczenie234
Pytania234
5.3.1. Dziedziczenie grup krwi: A, B, AB, 0235
5.3.2. Dziedziczenie czynnika Rh236
5.4. Chromosomowa teoria dziedziczenia Morgana237
Pytania237
5.4.1. Główne założenia chromosomowej teorii dziedziczenia238
5.4.2. Inne osiągnięcia „szkoły morganowskiej”238
5.5. Cechy sprzężone z płcią u człowieka240
5.5.1. Hemofilia241
5.5.2. Daltonizm242
5.5.3. Dystrofia mięśniowa Duchenne’a (DMD)242
5.6. Cechy związane z płcią243
Pytania244
5.7. Rodzaje zmienności245
5.7.1. Zmienność fenotypowa246
5.7.2. Zmienność genotypowa248
5.8. Rodzaje mutacji251
Pytania251
5.8.1. Mutacje genowe252
5.8.2. Mutacje (aberracje) chromosomowe strukturalne256
5.8.3. Mutacje (aberracje) chromosomowe liczbowe260
Pytania269
5.10. Choroby mitochondrialne270
5.9. Choroby genetyczne wieloczynnikowe270
5.11. Wady rozwojowe i czynniki teratogenne271
5.12. Podstawy genetyki populacji271
Pytania274
6. Wybrane zagadnienia z genetyki molekularnej 276
6.1. Genom człowieka Renata Fogt-Wyrwas276
Wstęp Hanna Mizgajska-Wiktor276
6.2. Budowa genu Renata Fogt-Wyrwas280
6.3. Regulacja ekspresji genów Renata Fogt-Wyrwas281
6.3.1. Ekspresja genów u Procaryota281
Literatura uzupełniająca283
6.3.2. Ekspresja genów u człowieka284
Pytania287
6.4. Epigenetyka Hanna Mizgajska-Wiktor288
6.4.1. Biochemiczny mechanizm epigenezy289
6.4.2. Znaczenie zmian epigenetycznych290
6.5. Transgeneza Hanna Mizgajska-Wiktor293
Pytania293
6.5.1. Rośliny transgeniczne294
6.5.2. Zwierzęta transgeniczne296
6.5.3. Klonowanie organizmów298
6.6. Nauki „omiczne” Hanna Mizgajska-Wiktor300
6.6.1. Genomika301
6.6.2. Transkryptomika301
6.6.3. Proteomika302
6.6.4. Metabolomika302
Pytania303
6.7. Podstawowe metody badania DNA Renata Fogt-Wyrwas304
6.7.1. Pobieranie i przechowywanie materiału biologicznego304
6.7.2. Izolacja DNA304
6.7.3. Elektroforeza305
6.7.4. Reakcja łańcuchowa polimerazy (PCR)307
6.7.5. Enzymy restrykcyjne310
6.7.6. Klonowanie DNA312
6.7.7. Sekwencjonowanie314
6.7.8. Techniki wysokoprzepustowe315
6.8. Bioinformatyka Renata Fogt-Wyrwas319
Pytania320
Literatura uzupełniająca321
Wykaz skrótów322
Skorowidz326
Źródła ilustracji i tabel336

jednejcząsteczkizprzemieszczaniemsięcząsteczkiinnegorodzaju.Wprzypadkugdy

nośnikprzenosicząsteczkiwjednymkierunku,transporttakinazywasięsymportem,

ajeżeliwkierunkachprzeciwnych-antyportem.Przykłademsymportujestpobie-

ranieglukozywrazzjonamiNa+wkomórkachnabłonkajelita.Dziękitemukomórkite

mogąaktywniepobieraćglukozęzeświatłajelitanawetwtedy,gdyjejstężeniewewnątrz

komórkijestwiększeniżwjelicie.

Nośnikiaktywnietransportującejony,którewykorzystujądotegoceluenergię

pochodzącązhydrolizyATP

,sąnazywanepompami.Przykłademtakiegonośnikajest

pompasodowo-potasowa.PompataczerpieenergiępotrzebnądowypompowaniaNa+

nazewnątrzkomórkizhydrolizyATPdoADP

,dlategonośnikjestnietylkobiałkiem

transportującym,aletakżeenzymem-ATPazą.Pozatympompasodowo-potasowa

sprzęgawyprowadzanieNa+zkomórkizwprowadzaniemdoniejK+,utrzymującwten

sposóbstałygradienttychjonówpoobustronachbłony.Innymprzykłademjestpompa

wapniowa,któraaktywnietransportujejonywapniazcytoplazmydosiateczkiśródpla-

zmatycznejwkomórkachmięśniszkieletowych.

Tabela1010Porównanieróżnychrodzajówtransportówprzezbłonękomórkową

Transportbierny(dyfuzjaprosta)

NiewymagaenergiizATP

Kierunektransportuzgodny

zgradientemstężeń

Transportprzezdwuwarstwę

lipidową

Niewymagaprzenośników

białkowych

Transportrozpuszczalnych

wtłuszczachmałychcząsteczek

niepolarnych(tlen,dwutlenek

węgla)lubpolarnych,ale

niemającychładunkuelektrycznego

(woda,mocznik)

Transportbiernyułatwiony

niewymagaenergiizATP

kierunektransportuzgodny

zgradientemstężeń

transportprzezkanały

błonowelubnośniki

wymagaprzenośników

białkowych

transportpolarnychbądź

naładowanychcząsteczek

lubjonów,np.kanały

wbłoniekomórkinerwowej

dlaK+iNa+

Transportaktywny

wymagaenergiizATP

kierunektransportuwbrew

gradientowistężeń

transportprzeznośniki

wymagaprzenośników

białkowych

cząsteczkinierozpuszczalne

wlipidachijony

różnoimienne

transportowanejednocześnie

(pompasodowo-potasowa,

pompawapniowa)

101030Transportmakrocząstekicząstek

Omówionewyżejrodzajetransportudotycząmikrocząsteczek,którychwielkość

pozwalabierniebądźaktywnieprzemieścićsięwpoprzekbłony.Jednakżekomórki

mogąrównieżpobieraćstałelubpłynnedużecząstki,anawetcałekomórkiwprocesie

zwanymendocytozą0Procesendocytozypoleganaotaczaniupobieranejcząstkibłoną

10BUDOWAIFUNKCJEKOMóRKI

Brak wyników

Podstawy biologii człowieka

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra