Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Komórkaprokariotyczna
15
2um
komórkisferyczne,
np.Streptococcus
komórkipałeczkowate,
np.Escherichiacoli,
Salmonella
komórkikrętkowate,
np.Treponemapallidum
zamieszkujączadziwiającąróżnorodnośćniszekologicznych.Wproważ
dzimyrównieżdwieodrębneklasy,najakiedzielisięprokarionty:bakterie
iarcheony(liczbapojedyncza:archeon).Choćsąstrukturalnienierozróżż
nialne,archeonyibakteriepozostająjedyniebardzoluźnospokrewnione.
Prokariontytonajliczniejszeinajbardziejzróżnicowane
komórkinaZiemi
Większośćprokariontówżyjejakoorganizmyjednokomórkowe,choćnież
którełącząsię,tworzącpaciorki,pakietylubinnezorganizowanestruktury
wielokomórkowe.Podwzględemkształtuistrukturyprokariontywydająsię
prosteiograniczone,alepodwzględemchemicznymsąnajbardziejzróżż
nicowanymikomórkaminatejplanecie.Organizmyztejgrupyzasiedlają
niezmiernąmnogośćróżnychśrodowisk,odgorącychkałużwulkaniczż
negobłotapownętrzainnychżywychkomórek,aichliczbadrastycznie
przewyższaliczbęwszystkichorganizmóweukariotycznychnaZiemi.Nież
któresątlenowcami,któreużywajątlendoutlenianiacząsteczekpożywież
nia,niektórezaśścisłymibeztlenowcamiiginąwobecnościnajmniejszych
ilościtlenu.Jakomówimywdalszejczęścirozdziału,przypuszczasię,że
mitochondria–organelle,którewytwarzająenergięwkomórkacheukaż
riotycznych–wyewoluowałyzbakteriitlenowych,któreprzystosowały
siędożyciawewnętrzubeztlenowychprzodkówdzisiejszychkomórek
eukariotycznych.Takwięcnaszwłasnymetabolizmopartynatleniemoże
byćuważanyzawytwóraktywnościkomórekbakteryjnych.
Praktyczniekażdyzawierającywęgielmateriałorganiczny–oddrewna
doropynaftowej–możebyćwykorzystanyjakopożywienieprzeztenczy
innyrodzajbakterii.Cozadziwiające,niektóreprokariontymogąprzeżyć
wyłącznienasubstancjachnieorganicznych:uzyskaćwęgielzatmosferyczż
negoCO
2
,azotzN
2
watmosferze,atlen,wodór,siarkęifosforzpowietrza,
wodyiminerałównieorganicznych.Niektórezkomórekprokariotycznych
przeprowadzająfotosyntezę,podobniejakkomórkiroślinne,wykorzystu
ż
jącenergięświatłasłonecznegodowytwarzaniacząsteczekorganicznych
błonazewnętrzna
cytoplazma
ścianakomórkowa
błonakomórkowa
1um
Rys.1.11.BakteriaEscherichiacoli(E.coli)jestważnymorganizmem
modelowym.Ukazanoprzekrójpodłużnybakteriiwidzianywmikroskopieelektro-
nowym;DNAkomórkijestzgromadzonywregioniejaśniejwybarwionym.Zauważ,
żeE.colimabłonęzewnętrznąiwewnętrzną(błonękomórkową)zcienkąścianą
komórkowąpomiędzynimi.Wielewicirozmieszczonychnapowierzchnikomórki
niejesttutajwidocznych(dziękiuprzejmościE.Kellenberger)
Rys.1.10.Bakteriemająróżnekształty
iwielkości.Typowebakteriepaciorkowe,
pałeczkowateikrętkowateprzedstawione
wodpowiedniejskali.Zwiniętehelikalnie
komórki(krętki)sąorganizmami,które
powodująsyflis
