Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Transporteryiichfunkcje
P
ADP
komórkowa
błona
ATP
ŚWIATŁO
elektrochemiczny
gradient
POMPANAPĘDZANA
POMPANAPĘDZANA
ATP
ŚWIATŁEM
405
Rys.12.10.Pompyprowadzątransport
aktywnynatrzygłównesposoby.
Cząsteczkętransportowanąaktywnie
zaznaczonokoloremżółtym,aźródło
energiikoloremczerwonym
POMPANAPĘDZANA
GRADIENTEM
Pompyaktywnietransportująsubstancjerozpuszczone
wbrewichgradientomelektrochemicznym
Komórkiniemogąpolegaćjedynienatransporciebiernym,abyutrzyż
maćwłaściwąrównowagęstężeniasubstancjirozpuszczonych.Zachoż
waniewewnątrzkomórkowegoskładujonowegoiwprowadzaniecząsteż
czek,którychstężenienazewnątrzjestmniejszeniżwkomórce,wymaga
aktywnegotransportutychsubstancjiwbrewichgradientowielektroche
ż
micznemu.Wtymcelukomórkiwykorzystujątransbłonowepompy,które
prowadząaktywnytransportnatrzygłównesposoby(
rys.12.10
):(i)pompy
napędzane
1
gradientem(nośnikisprzężoneprzyp.tłum.)sprzęgajątransż
portprzezbłonędwóchsubstancji,wtymsubstancjitransportowanejwbrew
gradientowiisubstancjitransportowanejzgodniezgradientem;(ii)pompy
napędzaneATPprowadzątransportwbrewgradientowi,korzystajączenergii
uwolnionejwwynikuhydrolizyATP;(iii)pompynapędzaneświatłem,obecne
główniewkomórkachbakteryjnych,prowadzątransportwbrewgradienż
towi,korzystajączenergiiświatłasłonecznego,oczymwspomnianojuż
wrozdziale11wprzypadkubakteriorodopsyny(patrzrys.11.28).
Teróżneformytransportuaktywnegozesobąsprzężone.Zatemwbłoż
niekomórkowejkomórkizwierzęcejpompynapędzaneprzezATPwyproż
wadzajązkomórkiNa
+
wbrewjegogradientowielektrochemicznemu,
anastępnieNa+wpływadokomórekzpowrotem,jużzgodnieztymgraż
dientem.PonieważNa
+
wpływadocytozoludziękipompomnapędzaż
nymgradientemNa
+
(nośnikomtransportującymNa
+
przyp.tłum.),jego
napływstanowinapęddlaaktywnegotransportudokomórkiwieluinnych
substancjiwbrewichgradientomelektrochemicznym.GdybypompaNa+
napędzanaATPprzestaładziałać,gradientNa
+
prędkobysięwyrównał,
atransportprowadzonyprzezpompynapędzanegradientemNa
+
ulegż
łbyzatrzymaniu.Dlategoteżwkomórkachzwierzątnapędzanaprzez
ATPpompaNa
+
odgrywagłównąrolęwtransporciemałychcząsteczek
przezbłony.Wkomórkachroślin,grzybówiwielubakteriipodobnąrolę
odgrywająpompynapędzaneATP
,którewanalogicznysposóbwytważ
rzająprotonowygradientelektrochemicznyprzezwypompowywanieH+
(protonów)zkomórki,oczymbędziemowapóźniej.
PompaNa
+
napędzanaATPwkomórkachzwierząt
wykorzystujeenergięuwalnianąpodczashydrolizyATP,
abywyprowadzićNa
+
zkomórkiiwprowadzićdoniejK
+
PompaNa
+
napędzanaATPzajmujecentralnąpozycjęwgospodarce
energetycznejkomórekzwierząt,zużywając30%lubwięcejichcałkowiż
tegoATP
.EnergiępotrzebnądowypompowaniaNa+zkomórkipompata
1
Alternatywnymterminemstosowanymprzywskazaniusiłynapędowejdladanegobiałkatransporż
tującegojestHzasilanie”,naprzykładwtymprzypadku:Hpompyzasilanegradientem”(przyp.red.).