Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
BudowaDNA
29
trzecianićmożepowstaćzwewnętrznego(będącegowobrębietejsamejnici)ciągupuryna-pirymidyna(tripleks
wewnątrzcząsteczkowy)lubteżzinnejcząsteczkiDNA(tripleksmiędzycząsteczkowy).
NićpurynowadupleksuWatson-CrickasocjujeztrzeciąniciąpoprzezwiązaniawodorowetypuHoogsteen
wobrębiedużegorowka.StrukturawyjściowegodupleksuDNApozostajewformieB-DNA.ParyzasadATiGC
typuHoogsteen(nazwanetaknacześćichodkrywcyKarstaHoogsteena)mająinnywzórtworzonychwiązańwo-
dorowychniżwprzypadkuwiązańtypuWatson-Crick(zob.ryc.2.13;por.zryc.2.4).WparzeATadeninaulega
obrotowio180owokółwiązaniaN-glikozydowego,aparaGCtworzytylkodwawiązaniawodorowe,wporówna-
niuztrzemawprzypadkuparyGCtypuWatson-Crick.ParyGCtypuHoogsteenniesąstabilnewobojętnympH
komórki(pH7-8).Jedenzazotówcytozynymusibyćuprotonowany,bymogłodojśćdotegotypuparowania,
aprotonacjawymaganiskiegopH(pH4-5).NaparytypuHoogsteenzwróconoostatniobaczniejsząuwagęzpo-
woduichobecnościwkompleksachDNA-lekprzeciwnowotworowyorazwtrójniciowychhelisach,występują-
cychwprzypadkuchoróbgenetycznych(Choroby.Ramka2.1).
2.8TrzeciorzędowastrukturaDNA
WielenaturalniewystępującychcząsteczekDNAmaformękolistą;Zatemcząsteczkatakaniemawolnychkoń-
ców5!i3!.ZewzględunapolarnośćłańcuchówDNApodwójnejhelisy,koniec5!jednegołańcuchamożesiępołą-
czyćtylkozeswoimwłasnymkońcem3!,tworząckowalencyjniezamkniętekoło.Zatemkolista,dwuniciowaczą-
steczkaDNAjestzbudowanazdwóchkolistych,jednoniciowychcząsteczekDNA,anicitesplatająsięzesobą.
KolistecząsteczkiDNAczęstopodlegająnadmiernemuzwinięciulubrozwinięciu,wstosunkudocałkowitejlicz-
byskrętówwpodwójnejhelisieDNA.WtakiejsytuacjiDNAmożeulecsuperhelikalnemuskręceniu(nacząstecz-
Ryc020130ParyzasadtypuHoogsteen0(A)ParyzasadATi(B)GC.Symbole+i-pokazująładunekcząstkowy.Wiązania
wodorowesązaznaczoneliniąkropkowaną.Dlauproszczenianieprzedstawionowszystkichatomówwodoru.
