Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DanutaWaniek
wówczasprzedmiotyzakazane.Zeźródełwynika,żejejpensjabyłaprowa-
dzonanabardzowysokimpoziomie,awmodelwychowawczytejplacówki
wpisanebyłyodpowiedzialnystylżycia,atakżekrytykażyciaponadstanoraz
brakuposzanowaniaprawa8.Zbiegniewskazwracałauwagęnazaangażowanie
wpomocbiednym,występowałaprzeciwkoantysemityzmowi,wśródswoich
uczennicpochodzeniażydowskiegostarałasięzaszczepićpoczucienarodowej
tożsamościzPolakami.ByćmożedziękitakimpostawomweWłocławkunie
odnotowanozatargówocharakterzenarodowościowym,chociażklerkatolicki
miałwtymmieściezawszepoważnewpływy.
W1860r.założyłaKomitetOpiekinadWięźniamiprzebywającymiwwię-
zieniuprzyul.Stodólnej80.Stowarzyszonewnimkobietyzbierałypieniądze
nadożywianiearesztowanychiskazanych,przygotowywałyszarpieibandaże,
zaopatrywaływodzieżipomagaływkontaktachzrodzinami.Natakąformę
opiekizezwalałnaczelnikpowiatu.
Wwynikunarastającejwśródmieszkańcówradykalizacjinastrojówjuż
wkońcupaździernika1861r.wprowadzonowmieściestanwojenny,cołączy-
łosięzeznacznymograniczeniemswobódobywatelskich(np.obowiązywała
godzinapolicyjna).Wiązałosiętom.in.zestrategicznąochronąliniikolejowej
biegnącejzWarszawyprzezSkierniewice,Kutno,WłocławekdoBydgoszczy9.
MimotychobostrzeńmieszkańcyWłocławkautworzylimiejskąorganizację
powstańcząliczącąokoło200ochotników.Przygotowywałaonaróżnoraką
8KształceniedziewczątnapensjiIzabeliZbiegniewskiejmożnabydziśokreślićwy-
kształceniemogólnym.Wartotenkontekstuzupełnićinformacją,żewtymsamymcza-
siepodnoszonabyłaprzezwarszawskichpozytywistówpotrzebapraktycznegokształce-
niakobiet.Wokresiepopowstaniowym,wzorującsięnadoświadczeniachamerykańskich
iangielskich,pozytywiścizachęcalidozdobywaniaprzezkobietyzawodówpraktycznych,
dziękiczemuodnotowanonapływdziewczątdonaukirzemiosła.ZofiaChyra-Roliczpisze,
żewśladzainicjatywąWandySchmidtzWarszawy,wKrólestwiepowstawały„zakłady
rzemieślniczo-przemysłowe”,kształcącemłodekobietywdziedziniezawodówpraktycz-
nych.PodobneszkołypowstawaływwiększychmiastachKrólestwa,którebyłysiedzibami
władzgubernialnych,awtymwKaliszu,Lublinie,Płocku,RadomiuiweWłocławku.
Patrz:Z.Chyra-Rolicz,PionierkiwnowychzawodachnapoczątkuXXwieku,[w:]A.Żar-
nowska,A.Szwarc(red.),KobietaiedukacjanaziemiachpolskichwXIXiXXwieku.Zbiór
studiów,cz.1,Warszawa1995,s.148.
9Wgrudniu1862r.powołanoweWłocławkuwydzielonąjednostkęcarskiegowojska
podnazwąOddziałWojennyDrogiŻelaznejWarszawsko-Bydgoskiej.TadeuszKieloch
pisze,że„liniakolejowawykorzystywanabyłanietylkodoprzewozuludnościcywilnej,
sprzętu,czyzaopatrzeniagarnizonów,alerównieżdotransportuoddziałówwojskowych.
Służyłarównieżpowstańcomdoprzerzutubronizzagranicyorazwywożononiąróżnego
rodzajukorespondencjęipieniądzeRządunarodowegopozagranicęKrólestwa”;T.Kie-
loch,UdziałWłocławkawwalkachoniepodległośćwlatach1794-1918,[w:]J.Staszew-
ski(red.),Włocławek.Dziejemiasta,t.1:Odpoczątkówdo1918roku,Włocławek1999,
s.659.
40
