Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Strukturaprawa
możnabydokonaćsyntetycznegoujęciaproblematykipoznaniaprawa,
nawetjeślizawężalibyśmyswojeposzukiwania,ogniskującjenapewnych
utrwalonychwteoriiczyfilozofiiprawazakresachbadawczych,charaktery-
zującychposzczególnenurtymyśleniaotejdziedzinienauk.
Jednakprzybliższymspojrzeniunazagadnieniaprawne,niezależnieodtego
choćby,czybędziemyokreślaćsięjakozwolennicypozytywizmuprawnicze-
go,czyprawanaturalnego,tudzieżinnegokierunkumyśleniaoprawie,dwie
rzeczywydająsięwspólnewodniesieniudokwestiipoznaniaprawawkaż-
dymnurciebadańnadnim.Pierwsząjestto,żeoprawiemówisięwjakimś
języku.Nawetjeśliniepodzielimyskrajniekonwencjonalnegopoglądudo-
tyczącegoroliuczonegowprocesiepoznania,sprowadzającegogodo
twórcyfaktów,toitakzaakceptowaćtrzeba,żepracanaukowcapolegana
mozolnymwyrażaniuprawwjęzyku42,wktórymformułujesięodnoszące
siędoprzedmiotupoznaniatwierdzeniaizapomocąktóregoowetwierdze-
niakomunikujesięinnymludziom.Tymsamymnadajesięwrażeniom
(terminom)pewneintersubiektywneznaczenie,cowkonsekwencjipozwala
mówićometodologiiiteoriipoznania43.Drugąistotnąsprawąjestto,że
wtymjęzykuniezmienniepróbujesięopisaćjakąśrzeczywistość,naktórą
składająsięwyodrębnianenapotrzebymówieniaoprawiepodmioty
ookreślonychcechachirelacje,wjakichowepodmiotysięznajdują.Choć
natymwłaściwiekończąsięelementywspólnewpoznaniuprawa,łączące
badaczyreprezentującychwszystkiekierunkirefleksjinadprawem,dalej
jużpojawiająsiębowiemtylkorozbieżnościzarównocodorolisamegoję-
zykawpoznaniuprawa,jakitego,coskładasięnaowąpoznawanąrzeczy-
wistość,tojednaktakskąpaczęśćwspólnawszelkimbadaniomprawadaje
możliwośćdokonaniapewnychistotnychustaleńprzytworzeniujegoteorii.
Podobniejakwinnychnaukach,takiwnaukachprawnychnaszesądy
oprawieprzedstawiamyprzypomocysłówjęzykanaturalnego,nawetjeśli
doichkomunikowaniaużywamywjakiejśczęścitakżeinnychniżjęzykowe
znaków,nadającjednocześnietymsłowomjakieśznaczenie,awięcwyrażamy
42H.Poincaré,Wartośćnauki,Warszawa1908,s.150.
43K.Ajdukiewicz,Językiznaczenie(w:)Językipoznanie,K.Ajdukiewicz,t.I,Warszawa1985,
s.145.
25
