Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Okresśredniowiecza
ciażprzeciwkrępowaniuniemowlątwystępowałjużGalen,tozwyczajtenprze-
trwałdoXVIIIwieku.RousseauwdzielenEmil,czyliowychowaniu”(1762)na-
zwałtenzabiegnkajdanami”,sprawiającymidzieciomkatusze.
Galenuważał,żenależytroszczyćsięnietylkoofizycznyrozwójdziecka;lecz
takżeojegowychowanie;awięczarównoociało,jakiduszę.Dostrzegającnatu-
ralnąpotrzebęruchudziecka(nawetwzamkniętympomieszczeniu),zalecał
umiarkowanećwiczeniafizycznejakoczynnikharmonijnegorozwoju.Uważał,że
nietylkofilozof,aletakżelekarzpowinienkształtowaćcharakter,gdyżnsilne
wzruszenia,namiętnościwywołujągorączkęibywająpoczątkiemwieluchorób”.
Innigreccylekarzeprzestrzegaliprzedstraszeniemdzieci,zalecającrównież
ochronęprzedhałasem.WrazieniepokojudzieckaPlatonzalecałkołysanie
iśpiewmamki,coułatwiałozasypianie,nieuznawałnatomiastprzystawianiado
piersijakośrodkauspokajającego.
Piszącopostępowaniuwspółczesnychsobielekarzyakceptowałpostępowanie
tych,conzaczynająodcałości”,podająprzepisynasposóbżyciadlacałegociała
inaprzódzaczynająleczyćcałość,apotemdopieroczęść”.Uważał,żentakjaknie
trzebabraćsiędoleczeniagłowybezwzględunacałeciało,takiciałaniemaco
próbowaćleczyć;zapominającoduszy”(promemoriawspółczesnym).
Soranos,żyjącywczasachTrajanaiHadriana,wpodręcznikuchoróbkobiecych
przedstawiałjużwielezaleceńdotyczącychhigienyiżywienianiemowlęcia.Wska-
zywałrównieżnawielezaletregularnegokarmieniamlekiemmatki,takichjakza-
pewnienieniemowlęciuwiększejodpornościiprzywiązywaniasięmatekdoswych
dzieci.Przestrzegałjednocześnie,abymatkakarmiącaniepiławina,gdyżnwino,
wydzielającsięwrazzmlekiem,czynidzieckosennymiapatycznym…”.
OilewGrecjikarmienienaturalnebyłopowszechne,otylewstarożytnymRzy-
mie,azwłaszczawrodzinachpatrycjuszy,karmieniepiersiąwłasnychdzieciprze-
stałobyćobowiązkiemmatek,atraktowanojejakocnotękobiecą.Rolękarmią-
cychkobietpełniłymamki,mimożewieluuczonychipisarzytejepoki(Soranos,
Juvenalis,Plutarch,Favorinos)wskazywałonawyższośćkarmieniaprzezmatkę.
Ostatnizwymienionychpisał:nmatki,któreswedzieciopuszczają,oddalającjeod
siebieidającinnymdokarmienia,zrywają,anawetzupełnieniszcząwięzyduszy
imiłości,którymiprzyrodałączyrodzicówzdziećmi”.
Obecnie,mimoolbrzymiegopostępuwtechnologiiżywienia,mimoopracowa-
niazasadracjonalnegożywieniasztucznego,prawdyokarmieniunaturalnymsą
nanowoodkrywaneiwzbogacaneargumentamiwynikającymizezdobyczywspół-
czesnejfizjologiiibiochemiiorazwiedzyometabolizmieustroju.
1.2.Okresśredniowiecza
średniowieczeniezapisałosięchlubnymizgłoskamiwdziedziniemedycyny.Za-
sługątejepokibyłojedynieprzechowanieczęścistarożytnegodorobku,głównieza
pośrednictwemmedycynyarabskiej.Nazachodziestarożytnawiedzamedyczna
zostałaniemalcałkowiciezapomniana.Większośćwspółcześniedostępnychprze-
kładówdziełstarożytnychdokonanozjęzykaarabskiegonałacinę.
15
