Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
byopisaćniezliczonąilośćakcydensówzłożonośćświataiwszystkichcech
jegoelementów59.
ZtegoteżwzględuEcouznajeencyklopedięzalepszymodelopisu,zgod-
niezjejpierwotnymznaczeniem,któremieściwsobieHedukacjęogólną”,
Hcałościowąwiedzęoświecie”60.Semiotykzwracajednaksłusznieuwagęna
aspektkomunikacyjnyfunkcjonowaniaencyklopediistarożytnych(jużuPli-
niusza),którypozostajeważnydodziś.Encyklopedianietyleopisujewszyst-
ko,coistnieje,ileopisujewszystko,cowiemy,żeistnieje,lubcomożemysobie
wyobrazić.Wistocieniejesttozatemtylkomodelwiedzyoświecie,aleteż
modeltego,couznajesięzgodnieztradycją(wdanymczasieiwokreślo-
nejkulturze)zawartepoznania.Encyklopediaprzedstawiatakżeuniwersum
tego,copowinnawiedziećosobawykształconaHnietylkowcelupoznania
świata,alerównieżwceluzrozumieniadyskursówoświecie”61.Ecoanalizuje
różnesposobyporządkowaniahasełwencyklopediachwróżnychepokach,
przezróżnychautorów.Dochodzidowniosku,żeporządek,choćbynieroz-
poznawalnydlaczytelnika,jesttuobecnyipotrzebny.Każdaencyklopedia
stanowibowiemrodzajmapywiedzy,poktórejmożnabłądzić,jakwlabiryn-
cie,zgłębiającjedynieposzczególnejejczęści.PocząwszyodFrancisaBaco-
na,encyklopediastajesięreprezentacjąwiedzynaukowej,mabyćopartana
danychempirycznychiposiadaćcharakterkrytyczny62.Masłużyćnietylko
znalezieniuczegoś,aleteżodkrywaniunowychzjawisklubrelacjimiędzyzja-
wiskami,którychdotądsobienieuświadamiano63.
BliskiejesttorozumieniuprzezArystotelesapojęciametafory,również
istotnegomodeluopisuwiedzy,przywołanegojakonarzędzieodnowynauk
humanistycznychprzezEmanuelaTesaurawpołowieXVIIwiekuwpracy
Ilcannocchialearistotelico(Lunetaarystotelesowska,1665)64.Tesaurorozumie
topojęciezaArystotelesem65jakoverbumcognoscendi,Huwidocznienie”
tego,coważne;pojęcie,dającewiedzęoniedostrzegalnychwcześniejpowią-
59Ibidem,s.19.
60Ibidem,s.23.
61Ibidem,s.27.
62CharakterkrytycznyoznaczatuHkrytykęfałszywychpoglądówzprzeszłości”.Ibidem,s.34.
63ZdaniemEcoHzasprawąBaconazmieniłosiępojęcieinventio,przekształcającsię
zposzukiwaniatego,cojużwiedziano,wodkrywanietego,oczymjeszczeniewiedzia-
no”.Ibidem,s.35.
64Ibidem,s.36.
65ArystoteleswPoetycedefiniujemetaforęjakoHprzeniesienienazwyjednejrzeczyna
inną:zrodzajunagatunek,zgatunkunarodzaj,zjednegogatunkunainny,lubteżprze-
niesienienazwyzjakiejśrzeczynainnąnazasadzieanalogii”.Arystoteles:Poetyka.W:Idem:
Retoryka.RetorykadlaAleksandra.Poetyka.Przeł.,wstępikomentarzH.Podbielski.PWN,
Warszawa2009,s.352(1457b).
40
AnnaMaj:Przemianywiedzywcyberkulturze