Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.HistoriabadańnadmuzykąwPolsceinaziemiachpolskich(teoria,historia,etnografia)
Ks.SierakowskiwtomieISztukimuzykipodjąłtakże,choćbardzozdawkowo,
problematykęzzakresuhistoriimuzyki,wymieniającnadwóchstronachkilka-
naścienazwisk–prawiesamychXVIII-wiecznychkompozytorówimuzyków
włoskich,bezjakiejkolwiekpróbyopisuichtwórczości,ajedyniezrozróżnie-
niemwgobsadyposzczególnychkompozycji176.Wspomniałtakżeoznanychmu
instrumentachmuzycznych,wniewielkimjednakstopniuopisującichrodowód
historyczny177.WpracySierakowskiegozauważalnyjestbrakkoncepcjiopisu
historiimuzyki,acozatymidzie–brakspójnegojejprzedstawienia.
WpierwszejpołowieXIXw.naniwieteoriimuzykiczęstopodejmowano
zagadnieniazdziedzinyharmonii.JózefElsner(1769–1854)178iKarolKurpiń-
ski(1785–1857)179,podobniejakSierakowski,wnauceharmoniiodwoływali
siędoteoriizapoczątkowanejprzezRameau(głoszącejprymatharmoniinad
melodią),przyznającjednak–wprzeciwieństwiedoRameau–prymatmelo-
dii180.OdRameauprzejąłKurpińskiterminologię181.Elsnerpoświęcałtakże
uwagękorelacjitekstuimuzyki182.ZkoleiKurpińskiwWykładziesystematycz-
nymzasadmuzykinaklawikordzamieściłnazwywartościrytmicznych,które
przetrwałydodziś(podczasgdyterminystosowanenp.przezSierakowskiego
dotakpowszechnegoużycianieweszły)183.Poświęciłtakżeuwagęzagadnieniu
176
Bylitom.in.:Jomelli,Pergolesi,Sachini,Cafarelli,Mazzanti,Paisiello,Porpora,
Lotti,Tartini,zpolskichmuzyków–Zygmuntowski.W
.Sierakowski,Sztukamuzyki,t.1,
s.57–58.
177Ibidem,s.88.
178ElsnerwykładałteorięikompozycjęwprowadzonychprzezsiebiewWarszawieszkołach
muzycznych,awlatach1826–1831wSzkoleGłównejMuzyki,działającejwramachUniwer-
sytetuWarszawskiego(gdziepodkierunkiemElsneraedukacjęmuzycznązdobywałFryderyk
Chopin).A.Nowak-Romanowicz,ElsnerJózef,[w:]EMPWM,t.3,s.19–20.
179ZpismKurpińskiegonależywymienić:Wykładsystematycznyzasadmuzykinaklawikord
(Warszawa1818),Zasadyharmoniitonówzdołączeniemjenerałbasupraktycznego(Warszawa
1821),Zasadyharmoniiwykładanewsposobielekcyjdlalubownikówmuzyki(Warszawa1844).
A.Nowak-Romanowicz,Klasycyzm,s.270.
180Ibidem,s.271.
181W1821r.Kurpińskizastosowałtermin„tonika”,w1844r.dodatkowogoobjaśniając,
coświadczyorecepcjiteoriiharmoniifunkcyjnej.Ibidem.
182Elsnerpozostawiłposobiewieleprac(wtymartykułów)poświęconychmuzyce,spośród
którychnależywymienićpozycje:Krótkozebrananaukagenerałbasu(rękopis1807),Rozprawa
ometrycznościirytmicznościjęzykapolskiego,szczególniejowierszachpolskichwewzględziemuzycz-
nym,cz.I(Warszawa1818),Rozprawaomelodiiiśpiewie(rękopis1830),Szkołaśpiewu(Warsza-
wa1834).Pracaogenerałbasiejestpodręcznikiemporuszającymkwestiemelodyki,harmoniki
irytmiki–świadczącajednakotym,żeElsnerniebyłnabieżącoznowoczesnympojęciem
harmoniifunkcyjnej,leczwdalszymciągupodtrzymywałwywodzącąsięzepokibarokuteorię
generałbasu.A.Nowak-Romanowicz,ElsnerJózef,s.19–20.Por.J.Got,NawyspieGuaxary.
WojciechBogusławskiiteatrlwowski1789–1799,Kraków1971,s.86,182;W
.Bogusławski,
DziejeTeatruNarodowego,Warszawa1820,[reprintWarszawa1965],s.118,145.
183A.Nowak-Romanowicz,Klasycyzm,s.270–271.
45
