Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
behawioralnejipsychologiimedycznej.Natomiastpodobieństwopoleganatym,żewszystkieone,
mimoakceptacjijednościpsychosomatycznejczłowieka,koncentrująsięnaproblematycezdrowia
fizycznegoichorobysomatycznej.
Nazakończenietegofragmentuwartoustosunkowaćsiędopodnoszonegoprzezniektórychautorów
zagadnienia,czypsychologiazdrowiajestdziałempsychologiistosowanej,czyraczejdziedziną
zastosowańwiedzypsychologicznej.Problemtenmawpsychologiiogólniejszywymiar.Zjednej
strony,formułowanyjestpoglądojejjednościjakodziedzinywiedzy,któramożebyćobecna
wróżnychobszarachpraktykispołecznej(Brzeziński,1997),zdrugiej–właśnietezakresy
sątradycyjnieokreślanejakodziałypsychologiistosowanej.Możnatuwskazaćpsychologiękliniczną
czywychowawczą,atakże–mająceznaczniekrótszątradycję–psychologięsportu,menadżerską,
politycznączykonsumencką.Odmiennestanowiskawkontrowersyjnejkwestiiistnieniaosobnych
działówpsychologiistosowanejformułowanesąwobrębiesamejpsychologiizdrowia.Naprzykład,jej
czołowyprzedstawicielMatarazzo(1987)traktujejąjakojedenzobszarówzastosowańpodstawowej
dyscypliny,natomiastTaylor(1990)–jakowręczodrębnądziedzinęnauki.Odrębnośćtęuzasadnia
włączaniemwjejzakreswiedzyinterdyscyplinarnej.
Nierozstrzygająctejkontrowersji,wartojednakzauważyć,żewyodrębnianiesiędziałów
psychologiistosowanejodpowiadanaważneoczekiwaniaspołeczneodnoszącesiędopsychologii
iniewątpliwieułatwiaprzenikaniewiedzypsychologicznejdopraktyki.Możnainależydbaćprzytym
ozakorzenieniepsychologiistosowanejwogólnejteoriipsychologicznejiprowadzeniebadań
naukowychzgodniezzasadamimetodologii.Jeślipotraktowaćpsychologięzdrowiajakodział
psychologiistosowanej,tojestonadobrymprzykłademzwiązkówzteoriąmacierzystejdyscypliny.Już
wlatach80.ubiegłegowiekuczołowiprzedstawicielenowegokierunkukrytykowalipodejście
wyłącznieopisoweiwskazywali,żewbadaniachempirycznychtrzebastosowaćteoretycznemodele
wyjaśniające.Uważanotozakoniecznywarunekprawidłowegorozwojupsychologiizdrowia
(Leventhal,MeyeriNerenz,1980;MarteauiJohnston,1987).Wysiłkomzmierzającymdobudowania
fundamentówteoretycznychtowarzyszywpsychologiizdrowiatroskaopoziommetodologicznybadań.
2.2.Psychologiazdrowiajakodziedzinabadań
Oilewyodrębnianiesię„psychologiistosowanych”jestprzedmiotemkontrowersji,otyleistnieje
wpsychologiipowszechnazgodacodocelowościprowadzeniabadańwnaturalnychobszarachjej
zastosowań,zwłaszczajeśliwynikimająbyćpóźniejwykorzystanewpraktyce.Psychologicznebadania
podstawoweprowadzonemetodąeksperymentulaboratoryjnegoniesąbowiemźródłemtakiejwiedzy,
któranadawałabysiędobezpośredniegozastosowaniawsferzezdrowiaichoroby.Spośródprzyczyn
tegostanurzeczywymienimytylkonajważniejsze:
Niemożnośćodtworzeniawlaboratoriumzdarzeńżyciowychważnychzezdrowotnegopunktu
widzenia.
Ograniczeniazakresueksperymentowania,wynikającezzasadetycznych;dotyczytozwłaszcza
badańzudziałemludzichorych,cierpiącychzpowoduróżnychdolegliwościipodatnych
nazmęczenie.
Czynnikczasu,czyliniemożnośćprowadzeniaeksperymentudostateczniedługo,abymogły
wystąpićoczekiwaneskutkizdrowotne.
