Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
Relacjemiędzyrodzeństwem
proaktywnej(proactive),jakireaktywnej(reactive)agresji10.
Porównywalnywpływmodelubyłwykazanywbadaniachnad
rodzeństwemdotyczących:(1)spożywaniaalkoholu,palenia
papierosówizażywanianarkotyków(Kothari,Sorenson,Bank,
Snyder,2014);(2)hazardu(Gupta,Derevensky,1997);i(3)ini-
cjacjiseksualnejorazzostawaniarodzicemwwiekunastoletnim
(East,1996;East,Jacobson,2001;East,Kahoo,2005;Widmer,
1997).
Oczywiścierodzeństwomożedziałaćrównieżjakomodele
pozytywnychzachowań.Wbadaniachnadprzeciętnierozwijają-
cymisiędziećmiwynikiwskazującenato,żerodzeństwomoże
odgrywaćrolęmodelupozytywnychzachowań,uzyskanowob-
szarzerozwojuzachowańprospołecznychdziecka(prosocialbe-
haviour;np.White,Ensor,Marks,Jacobs,Hughes,2014)lub
umiejętnościczytaniauchłopców(Telford,1999),jakrównież
osiąganiawybitnegopoziomuwsportachrywalizacyjnych(np.
Fraser-Thomas,Côté,Deakin,2008).Ogólniejednakbadania
nadrodzeństwemjakomodelamipozytywnychzachowańbyły
prawdopodobniewnajbardziejaktywnysposóbprowadzone
zudziałemdziecizzaburzeniamirozwojowymilubniepeł-
nosprawnością.Wrozdziale8zamieszczonoprzeglądbadań
ztegoobszaru,podkreślonojednocześnieodpornośćrelacji
pomiędzyrodzeństwemwkontekścieniepełnosprawnościlub
chorobyprzewlekłejizarysowanoosiągnięciabadańinterwen-
cyjnych,którewpełniopierająsięnapozytywnymwpływie
modelowaniazachowańprzezrodzeństwo(np.Taylor,Levin,
Jasper,1999).Równocześniewynikiomówionewrozdziale8
dowodząszczególnegoznaczeniaefekturozproszeniazasobów
wrodzinach,któreopiekująsięniepełnosprawnymdzieckiem.
Wynikipochodząceztegoobszarubadańprawdopodobnie
okażąsięważnenietylkodlabardzopotrzebnejpoprawyefek-
tywnościopiekispołecznejorazdlawsparciarodzinzdziećmi
10
Agresjąproaktywną(instrumentalną)określasiędziałaniasłużąceosiąg-
nięciupewnegocelupoprzezzadaniecierpieniainnejosobie,natomiastagresja
reaktywna(wroga,gniewna)todziałanie,któregogłównymlubjedynymcelem
jestzadaniecierpieniainnejosobie(Wojciszke,2011)[przyp.tłum.].
