Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nowychbiegunówzmieniacałepolemagnetyczne.
Zmieniaukładwszystkichsił,aszczególniemocno
podmiotówsłabszych74.
Państwaczęstodokonywałyekspansji,rozwijającsię
wzdłużdolingłównychrzek,któresłużyłyjakoszlaki
komunikacyjnespinającejedenorganizmwcałość.Tak
wyglądałrozwójEgiptunadNilem,Mezopotamiinad
TygrysemiEufratem,ChinnadRzekąŻółtą,
RzeczypospolitejnadWisłą,aStanówZjednoczonych
wogromnymdorzeczurzekMissisipiiMissouri.Państwa
lądoweniemającedostępudootwartegomorzastarały
siętendostępuzyskać,takjakBabiloniAsyriaprąc
doMorzaŚródziemnego,państwabałkańskiedoMorza
Adriatyckiego,RosjadoBałtyku,MorzaCzarnego
iPacyfiku.Państwapołożonenawyspachczęsto
ekspandowaływcelupodbiciapobliskichobszarów
wybrzeżakontynentalnego,jakWielkaBrytania,biorąc
udziałwwojnachnazachodnichkrańcachkontynentalnej
Europy,azwłaszczawnajbliższychjejmorskimarteriom
komunikacyjnymobszarachdzisiejszegoBeneluxu.
WpodobnysposóbpostępowałapodrugiejstronieEurazji
wyspiarskaJaponia,gdyokupowaławschodniąRosję
podczaswojnydomowej,Koreę,czypóźniejwschodnie
wybrzeżeChin.
Wszystkiepaństwa-wyspystarałysięuzyskaćkontrolę
morskichliniikomunikacyjnychdonichprowadzących,
cojużsamowsobienadawałozainteresowaniomtych
państwwalor„imperialistyczny”,gdyżichprzedmiotem
byływażnepunktynamapieznajdującesiępoza
własnymobszaremmacierzystym.Takpostępowały
WielkaBrytania,Japonia,Holandia,StanyZjednoczone
imiasta-państwawłoskiewbasenieMorzaŚródziemnego.
Niektórepaństwaprowadziłyekspansję,którąSpykman
nazywał„obwodową”i„śródmorskąekspansjąobrzeży
mórzwewnętrznych”.Tuprzykłademjeststarożytna
Grecjaroztaczającaswojewładztwonawyspach
iobszarachbrzegowychMorzaEgejskiegoorazMorza
Czarnego.TosamodotyczyłorównieżImperium
Romanumrealizującegoekspansjęwobeccałości
