Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I
Śmierćipochówek
Wstyczniu1066rokuEdwardWyznawca,ostatnikrólzpradawnejanglosaskiejdynastiiwładców
Wesseksu,umierałwWestminsterze.Jegośmierćmiałapogrążyćpaństwowkryzysie,któryostatecznie
doprowadziłdopodbojukrajuprzezWilhelmazNormandii–wydarzeniauznawanegozajeden
zmomentówzwrotnychwhistoriiAnglii.Kryzystenzpewnościąbyłskutkiemsytuacjipowstałej
zapanowaniaEdwarda.Czytozwyboru(wedlepóźniejszejtradycjiutrzymywano,iżwładcawczasie
trwaniamałżeństwazachowywałcelibat),czyteżzprzyczynniezależnych,monarchapozostał
bezdzietny,copojegośmiercidoprowadziłodosporuosukcesję.ZarządówEdwardawsiłębardzo
urósłGodwin,earlWesseksu,któregocórkaEdytabyłamałżonkąkróla.JejbratHaroldGodwinson
odziedziczyłpoojcutytułearlaWesseksuiwydawałsięnajbardziejoczywistymkandydatemdoobjęcia
schedypoEdwardzie.
Wilhelm,książęNormandii,takżedysponowałprawamidotronu,jakożebyłspokrewniony
zEdwardemprzezEmmęzNormandii,jegomatkę.Coważniejsze,Edwardodczuwałsilnyzwiązek
emocjonalnyzNormandią,gdyżspędziłtamwielelatnawygnaniuwokresie,gdynatronieAnglii
zasiadaliDuńczycy.OstateczniewniezwyklekontrowersyjnychokolicznościachWilhelmstwierdził,
żeHaroldprzysiągłwcześniejnaświęterelikwie,iżuznagozanastępcęEdwarda.Dlategoteżnależy
podkreślić,żepodbójz1066rokuniebyłpoprostunajazdemobcychwojsk,alekonsekwencjąsporu
osukcesjęmiędzyHaroldemaWilhelmempośmierciEdwarda.SamEdwardskonałwspokojuizostał
pochowanywfundamentachopactwawestminsterskiego.Potemuznanogozaświętego,międzyinnymi
zewzględunato,żejegopanowanie–zwłaszczazpóźniejszejperspektywy–oznaczałozłotyokres
pokoju,poktórymnastąpiłaburzliwaepokapodbojów.WkrótcepośmierciEdwardazaczęłykrążyć
opowieściocudach,którychdokonałzażyciaitych,którepodobnowydarzyłysięprzyjegogrobie.
WładzaprzeszławręceHarolda.Znaczniepóźniejzwolennicymitologiinarodowejzaczęliuznawać
goza„ostatniegoangielskiegokróla”,któryzginąłjakprawdziwypatriota,szlachetnieibohatersko
broniącpaństwaprzedobcymnajeźdźcą.Prawdaokazujesięjednakbardziejzłożona.Roszczenia
Haroldadotronuwcaleniemiałyjednoznacznejidostateczniemocnejpodstawy.Wjegożyłachnie
płynęłakrólewskakrew,byłonjedynieszwagremEdwarda.EdgarAtheling,synEdwardaWygnańca
spokrewnionegozezmarłymkrólem,dysponowałbardziejuzasadnionymiprawamidokorony,lecz
w1066rokunieosiągnąłjeszczedojrzałości.ZaHaroldemprzemawiałniezwykleistotnyfaktnatury
praktycznej–nowywładcabyłbowiemnajpotężniejszymmagnatemwkrólestwie,sprawdziłsięteż
wwalcejakodowódca(w1063rokupokonałwalijskiegoksięciaGruffuddaapLlywelyna).Miałzatem
wielecech,którymiwinienodznaczaćsiękról.Próbyinwazjipodjętew1066rokuprzezHaralda
Hardradę(władcęNorwegii,którytakżeliczyłnatronAnglii)iWilhelmazNormandiimożnauważać
zainterwencjeobcychkonkurentów,którychroszczeniabyłyrówniewątłeisłabecoroszczenia
Harolda.TymczasemnormańskapropagandastarałasięusilnieprzedstawićWilhelmajakoprawowitego
kandydata,próbującegoodsunąćkrzywoprzysięzcęiuzurpatora.
Haroldpokonałizabiłpierwszegorywala,HaraldaHardradę,wbitwiepodStamfordBridge
