Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
LosyPolakówwywiezionychnaSyberięwewspomnieniachzesłańców
25
JużpodwóchdniachwszyscydorośliPolacyzostaliwysłanidopracy
przywyrębietajgiiobróbceściętychdrzewwniedużymprymitywnym
tartaku[…].Porokunasząrodzinęprzydzielonona41uczastokwtym
samymkrajuszyńskimrejonie.Tutaj24kwietnia1942rokuzgłodu,
wycieńczeniaiciężkiejponadludzkiesiłypracyzmarłanaszaczter-
dziestopięcioletniamamaAntonina.Zostaliśmysami,czworomałych
dzieci.Całyciężaropiekinadtrojgiemmłodszegoodemnierodzeń-
stwaspadłnabarkijedenastoletniejdziewczynki,jakąwtedybyłam
(Szafałowicz2019).
WpodobnysposóbswójpobytnazesłaniuprzedstawiaPan
StanisławMatias,którydodatkowoopisałprocesedukacjina
Sybirze.
ZamieszkaliśmywrazzinnymiPolakamiwszopie,wktórejwcześniej
trzymanoziemniaki.Ojcazarazzabranodoodległegoobozu,gdzie
pracowałprzywyrębietajgi.Tosamonamiejscurobiłanaszamama.
Powykonaniunormy(dzienniejedenkubikdrewna),wmyślzasady
„ktonierabotajet,totniekuszajet”,otrzymywaładlacałejrodziny500
gramówgliniastego,czarnegochleba.Gdytejnormyniewykonała-
chlebabyło200gram.Myobowiązkowochodziliśmydoszkoły,apo
skończeniulekcjiczęstodotajgipomagaćmatce.Doszkołyzawszecho-
dziłemzkieszeniamipełnymikamieni,gdyżjakojedynemuPolakowi
wklasieRosjaniestraszniedokuczali.Dodziśnoszębliznęnaczolepo
otrzymanymuderzeniukamieniem(Parus2019).
DlatysięcyPolakówkoszmarzesłaniazakończyłsięsym-
boliczniewrazzpodpisaniemukładuSikorski-Majski,coza-
początkowałoformowaniesięPolskichSiłZbrojnychwZSRR.
Jednakwieletysięcyrodzinniemiałomożliwościopuszczenia
Sybiruwrazzgen.Anderseminaobcejziemiprzyszłoimpo-
zostaćjeszczeprzezwielelat.Częśćrodzinnigdyzresztąnie
powróciładoojczyzny,pozostającnazesłaniupodziśdzień.
PozakończeniuIIwojnyświatowejoPolakach,którzy
pozostalinaSyberii,niemówiłosięwogóle.Dokońcalat
pięćdziesiątychobowiązywałwZSRRnieoficjalnyzakaz
przyjmowaniaPolakównastudiawyższe.Władzepaństwowe
