Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
1.Niepełnosprawnośćintelektualna–defnicje,przyczyny,klasyfkacje
1.2.Ustaleniaterminologiczne
Odroku1915,kiedytoE.Kraepelinpodjąłpróbęzdefiniowaniaterminunoligo-
frenia”,którymokreślanoprzejawzaburzeńrozwojucentralnegoukładunerwo-
wego,obejmującyzróżnicowanepostacieniedorozwojuumysłowego,podejmowa-
nowielepróbuporządkowaniaizmianystosowanejterminologiiorazzdefiniowania
pojęćokreślającychobniżeniepoziomurozwojuintelektualnego.Stosowanater-
minologiastanowiławtymokresieodzwierciedleniezmieniającegosiępodejścia
doosóbzniepełnosprawnościąintelektualnąwnaukachmedycznych,pedagogice,
naukachspołecznychorazpsychologii.Przezwielelatużywanookreśleń,które
zczasemzostałyuznanezastygmatyzującelubwręczobraźliwe(imbecylizm,
osobyzodchyleniemodnormy,sprawniinaczej,niedorozwójumysłowy)[Schalock
iwsp.2007:117].Doterminologiiuznawanejnaareniemiędzynarodowejokreśle-
nienupośledzenieumysłowe”(mentalretardation)zostałowprowadzonewroku
1959przezAmerykańskieTowarzystwoBadańnadUpośledzeniemUmysłowym
(AmericanAssociationofMentalDeficiency-AAMD)[Salvador-Carullaiwsp.
2011:176].
Terminemobecnienajczęściejużywanymizalecanymjestnniepełnosprawność
intelektualna”(intellectualdisability).Wartozaznaczyć,że(wcześniejsze)określenie
nupośledzenieumysłowe”nadaljestobecnewliteraturzeidokumentachprawnych
-zapisachustawczyrozporządzeń[Kijak2013:14].
Ujmująckonsekwencjeniepełnosprawnościintelektualnejzperspektywybio-
psychospołecznejwpisującejsięwramyMiędzynarodowejKlasyfikacjiFunkcjono-
wania,NiepełnosprawnościiZdrowia(InternationalClassificationofFunctioning,
DisabilityandHealth-ICF)[WHO2009],możnastwierdzić,żeuosóbzniepełno-
sprawnościąintelektualnąnastępujeograniczenieaktywnościorazfunkcjonowania
społecznego,couzasadniazastosowanieterminunniepełnosprawność”zamiast
pejoratywnieodbieranegowspołeczeństwienupośledzenia”[Krauze2009:68],
którewedługterminologiiICFmożebyćużywanetylkowodniesieniudoutratylub
nieprawidłowościwzakresien[…]strukturyciałalubfunkcjifizjologicznej(włącz-
niezfunkcjamiumysłowymi)”[WHO2009:213].
Wmiędzynarodowympiśmiennictwieogólnymjeszczekilkanaścielattemu
równieczęstoużywanozamiennieobutychpojęć,natomiastwpublikacjachnauko-
wych,akademickich,podobniejakwtytułachczasopismnaukowychzzakresupe-
dagogikispecjalnej,częściejwystępowałterminnupośledzenieumysłowe”.Na
przestrzenilatcorazczęściejużywanojednakpojęcianniepełnosprawnośćintelek-
tualna”.Zmianatabyłaszczególniewyraźnawnaukachpedagogicznychipsycho-
logicznych,apóźniejwnaukachmedycznych[Zawiślak2008].
Terminnniepełnosprawnośćintelektualna”zostałprzyjętyprzeztakieorganiza-
cje,jak:AmerykańskieStowarzyszenieNiepełnosprawnościIntelektualnejiRoz-
wojowej(AmericanAssociationonIntellectualandDevelopmentalDisabilities–
AAIDD)orazEuropejskieStowarzyszenieZdrowiaPsychicznegowzakresie
