Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
1.Niepełnosprawnośćintelektualna–defnicje,przyczyny,klasyfkacje
1.3.Wybranedefnicje
Wyjaśniającpojęcieniepełnosprawnościintelektualnej,należypamiętać,żejestono
stosunkowonoweipojemne,ponieważdotyczyróżnychstopniniepełnosprawności
itowarzyszącychjejzaburzeńmotywacji,zachowaniaorazdysfunkcjifizycznych.
Niepełnosprawnośćintelektualnaniejestokreślonąjednostkąchorobową,ale
zespołemskutkówstanówchorobowychiuszkodzeńukładunerwowegooróżnej
etiologii.Stądteżdefinicjeokreślająniepełnosprawnośćintelektualnąalbozpunk-
tuwidzeniamedycznego,albospołecznego.Większośćznichjednakkoncentruje
sięnaopisieodchyleńwzakresiefunkcjonowaniaosobniczegoispołecznego.
Przystępującdoprzedstawieniaaktualnychdefinicjiniepełnosprawnościintelek-
tualnej,należyzaznaczyć,żeistniejeichwiele,anajnowszeodzwierciedlająwielo-
letniproceszmianpodejściadoosóbzobniżonympotencjałemintelektualnym.
Wskazanienamożliwośćpoprawypoziomufunkcjonowaniaintelektualnego
ispołecznegowmiarędojrzewaniaosobyzniepełnosprawnościąintelektualnąoraz
podwpływemodpowiedniejterapiijestistotnąnowością,którąwprowadziławswo-
jejdefinicjiŚwiatowaOrganizacjaZdrowia(WorldHealthOrganisation-WHO)
wICD-10.Upośledzenieumysłowejestwniejokreślonejakonzatrzymanielub
niepełnyrozwójumysłowy,manifestującesięupośledzeniemwokresiewzrasta-
nia,zwłaszczawzakresieumiejętnościzwiązanychzogólnymstaneminteligen-
cji,np.kognitywne,językowe,ruchoweispołeczne.Możewystępowaćsamo-
dzielnielubzinnymizaburzeniamipsychicznymiifizycznymi.Intelektistopień
przystosowaniaspołecznegomogąulegaćnaprzestrzenilatzmianiei,choć
początkowomogąbyćniskie,mogąulegaćpoprawiedziękiodpowiedniemu
treningowiirehabilitacji.Rozpoznaniepowinnouwzględniaćbieżącypoziom
funkcjonowania”[WHO2016].KlasyfikacjaICD-11zkoleipropagujezamiast
upośledzeniaumysłowegoterminnzaburzeniarozwojuintelektualnego”.
DefinicjasformułowanaprzezAPA,azawartawklasyfikacjidiagnostycznejDSM-5,
posługujesięterminemnniepełnosprawnośćintelektualna”(zamiastnopóźnienieumy-
słowe”),cosankcjonujem.in.prawofederalneStanówZjednoczonych.Obecnieczaso-
pismanaukowewydawanewUSAstosująwyłącznietopojęcie.DSM-5ujmujeniepeł-
nosprawnośćintelektualną(zaburzenierozwojuintelektualnego)jakozaburzenie
rozpoczynającesięwokresierozwojuiobejmującedeficytyzarównowobszarze
funkcjonowaniaintelektualnego,jakiadaptacyjnegowobszarachdotyczących
rozumieniapojęć,funkcjonowaniaspołecznegoorazdziedzinachpraktycznych.
Dojegorozpoznaniamusząbyćspełnionenastępującekryteria[APA2013]:
1.Potwierdzenieobecnoścideficytówzarównoprzezocenękliniczną,jakiprzez
dostosowanydoosoby,standaryzowanytestinteligencji.
2.Występowaniedeficytówwprzystosowaniusię,powodującychniepowodzenia
wrealizacjistandardówrozwojowychispołeczno-kulturowych,couniemożliwia
zachowanieniezależnościiodpowiedzialności.Bezadekwatnegowsparciade-
ficytyprzystosowawczeograniczająfunkcjonowaniewjednejlubwieluspośród
