Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Niepełnosprawnośćwzrokuijejfunkcjonalnenastępstwa
27
niewidomychwsamodzielnym
przemieszczaniusię.Częśćtychurządzańmazaza-
danieokreślanieodległości,innelokalizacjęprzeszkódbazującąnasygnaledźwięko-
wym(WatersiAbulula,2007;Sohl-Dicksteiniin.,2015).
Brakzdolnościwidzeniarównieżwpływanawiększewykorzystywaniezmysłów
węchuismakuprzezosobyzniepełnosprawnościąwzrokucelempoznawaniaota-
czającejrzeczywistości.Wprawdziebadaniawtymzakresiesąmniejliczne,alepod-
kreślasięwnich,żemózgiosóbniewidomychsilniejreagująnastymulacjęwęchową
ismakową(Kupersiin.,2011).Potrafiąonelepiejodwidzącychodkreślaćintensyw-
nośćzapachów.Zapachywykorzystująteżdookreślaniaemocjiuswoichinterloku-
torów,coprzekładasięnajakośćichrelacjiinterpersonalnych(Inversoniin.,2015;
Sorokowska,OleszkiewicziSorokowski,2018).
Zmysłpowonieniawrazzezmysłemsłuchusłużyosobomniewidomymdoorientacji
wprzestrzeni.Złatwościąmogązlokalizowaćmiejsce,gdzieznajdujesięnaprzykład
parklubogród,atakżeniektórepunktyorientacyjnewmieście,naprzykładapteka,
piekarnia,restauracja,fryzjer.Jesttooczywiściemożliwetylkowtedy,kiedytemiejsca
sąosobieniewidomejbardzodobrzeznane.Zmysłwęchumożedostarczaćosobom
niewidomymdoznańestetycznych,gdybędąwsadzie,nałąceczywkwiaciarni.Zmysł
tenmożewpływaćnakształtowaniesięnastawieniadodanegoprzedmiotulubteżwy-
woływaćpewneemocje,gdyosobaniewidomazetkniesięzmiłymbądźniemiłymza-
pachem(Konarska,2010a).
Zkoleiwzakresiedyskryminacjismakówbadacze(m.in.Gadnoniin.,2013)
stwierdzilizwiększoneprogiwykrywaniaiidentyfikacjismakówwprzeciwieństwie
dowidzących.
Mowatoumiejętnośćprzypisywanawyłączniegatunkowihomosapiens.Wia-
domo,żeróżnegatunkizwierzątposiadająumiejętnościkomunikowaniasięzesobą
wceluostrzeganiaprzedniebezpieczeństwem,nawoływaniaczywzajemnegoinformo-
waniasię,aletylkoczłowiekdokomunikowaniasięużywamowywerbalnej,opartej
nasystemieznakówpowiązanychregułamigramatycznymi(Schafer,2007).
Uosóbniewidomychdużeznaczenieprzypisujesiękompensacjiwerbalnej(słow-
nej).Polegaonanadostarczaniuinformacjiustnejlubpisemnejnatematprzedmio-
tów,zjawiskorazobiektówabstrakcyjnych.Jesttomożliwie,gdyudzieckaproces
rozwojumowyzostałzakończonyorazgdyrozumieonoprzekazsłowny.Niewido-
medzieckookoło12.rokużyciajestwstaniewpełniwykorzystywaćmowęwcelu
uzupełnieniaswojejwiedzy.
Celemkompensacjiwerbalnejuosóbniewidomychjestdopełnienieinforma-
cjipochodzącychodczterechzmysłóworazuzyskaniewiedzy,którąosobawidząca
zdobywadziękiwzrokowi.Kompensacjawerbalnaprzydatnajestprzedewszystkim
wpoznawaniuprzedmiotówbardzomałychibardzodużych,zjawiskprzyrody,zja-
wiskprzestrzennych,właściwościzjawisk,którychosobaniewidomaniemożepo-
znaćzapomocąwzrokuwszkole,wdomuczywpracyzawodowej.Pozwalatakżena
zdobywanienowychdoświadczeń(Majewski,2002).
