Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Demografia,migracje,strukturazaludnienia
dalwyróżniałysięokołostołecznehrabstwapołudniowegowschodu,alenie
ustępowałyimpodtymwzględemprzemysłoweokoliceMidlandsipółnocy.
OgólnywskaźnikgęstościzaludnieniadlaAngliiiWaliiwzrósłze174osóbna
milękwadratowąwroku1811,do618osóbstolatpóźniej26.
Dalekoidącezmianyzaszłyteżwstrukturzewiekowejibiologicznychper-
spektywachBrytyjczyków.WXIXw.zauważalniezwiększyłasięśredniadłu-
gośćichżycia.W1841r.wynosiłaonawAngliiiWaliidlamężczyzn40,adla
kobiet42lata.W1912r.byłotojużodpowiednio52i55lat27.Wskaźnikite
podlegałyzróżnicowaniomzwiązanymzestatusemspołecznym,wykonywa-
nymzawodemimiejscemzamieszkania.Wpołowiestuleciaśredniadługość
życiawdużychmiastachprzemysłowychnieprzekraczała35lat.Najgorzej
rokowałoprzyjścienaświatwcentrumLiverpoolu,przedktóregomieszkań-
camirysowałasięstatystycznaperspektywaprzeżyciazaledwie25lat.Miesz-
kańcyrolniczychrejonówpołudniowo-zachodniejAnglii(zwłaszczaDevon-
shire)mogliliczyć,żeprzeżyjąponad50lat.Statystycznirolnicy,ogrodnicy
iduchowniżyliwlatach60.XIXw.około45lat.Średniadługośćżyciapra-
cownikówkopalnicynyczyzakładówceramicznychwynosiłanatomiastokoło
35lat28.
Obserwowanewewszystkichregionachiwarstwachspołecznychwydłu-
żenieśredniejdługościżyciazwiązanebyłozezmniejszeniemryzykaprzed-
wczesnejśmierci.NiewielkipostępdokonałsięwXIXw.wzakresieredukcji
liczbyzgonównajmłodszychdzieci(dopierwszegorokużycia).W1851r.
współczynniktenwynosił153natysiącżywychurodzeń,w1871r.wzrósł
do158,w1881spadłdo130,alejeszczew1901r.miałwartość151.Kon-
sekwetniespadaćzacząłdopierowpierwszejdekadzieXXw.,byw1913r.
obniżyćsiędopoziomu108przypadkównatysiąc29.Zarosnącądługośćżycia
odpowiedzialnebyływięcraczejsukcesynapoluwalkizchorobaminękają-
cymistarszączęśćpopulacji.Donajwiększychdziewiętnastowiecznychzabój-
cówBrytyjczykównależałokilkarodzajówchorób.Pierwszągrupęstanowiły
chorobyrozprzestrzeniającesięgłównienaskutekzaniedbańwhigienieżycia
codziennego,takiejakcholera,tyfus,durbrzuszny,czerwonkaczyróżnego
pochodzeniabiegunki.Dodrugiejnależałychorobyzakaźnewiekudziecięce-
go,zwłaszczaodra,szkarlatynaikrztusiec.Trzeciagrupaobejmowałapatolo-
gicznestanyukładuoddechowego-zapaleniepłucizapalenieoskrzeli-na
którewlatach60.XIXr.umierałcopiątymieszkaniecWyspBrytyjskich.Co
dziesiątyzgonspowodowanybyłgruźlicą30.
Wmiarępoprawywarunkówsanitarno-higienicznych(zwłaszczawmia-
stach)iwrazzrozwojemwiedzymedycznej,corazskuteczniejudawałosię
31
