Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Wstęp
Oddzielnągrupęstanowiąopracowaniapodnoszącerolęifunkcjepełnione
przezkatówwśredniowiecznychinowożytnychośrodkachmiejskich.Wliteratu-
rzeprzedmiotutegorodzajuujęcietematuniepojawiałosięzbytczęsto,conajwy-
żejjakowątekpoboczny,ustępującanalizomdziałalnościkatówjakofunkcjonariu-
szywymiarusprawiedliwości-szczególnieprzydatneokazałysięzarównopozycje
starszejliteratury36,jakrównieżopracowanianowszeinowocześniejszemetodolo-
gicznie
37.ZpolskichpublikacjitrzebawskazaćprzedewszystkimartykułStanisła-
waWałęgiopartynazachowanychkontraktachzawieranychzkatamiprzezRadę
MiastaToruniawXVIIIw.38
Prowadzonewostatnichlatachbadaniaźródłowezaowocowałypublikacjąkilku
artykułówdotyczącychfunkcjisanitarnych,którepełnilikaci,oddzielającjeodtra-
dycyjnieprzeznichwykonywanychposługzwiązanychzwymiaremsprawiedliwo-
ści.NaszczególnąuwagęzasługujątekstyAndrzejaKarpińskiegoozakresieobo-
wiązkówkatówwmiastachkoronnychdobynowożytnejiJackaWijaczkinatemat
uprzątaniaulicprzezrakarzywKrólewcunaprzełomieXVIIiXVIIIw.39,atakże
DariuszaKaczorakoncentrującesięnaanalizieroliimiejscukatóworazichpachoł-
kówwsystemachutrzymywaniaczystościwwielkichmiastachPrusKrólewskich
XVI-XVIIIw.40
Docelówpomocniczychprzydatneokazałysiępublikacjedotyczącestanusanitar-
negoiorganizacjiusuwanianieczystościwmiastachkoronnychRzeczypospolitejery
nowożytnej.Tunależywymienićjedynąnatentematmonografię-rozprawęJerzego
GromskiegopoświęconąutrzymywaniuczystościwWarszawiedoschyłkuXVIIIw.
36K.Koppmann,DieFrohnmeisterRostocks,Beitr.z.Gesch.d.St.Rostock”,4,1907,s.31-54;
C.Schulz,ZurGeschichtederScharfrichtervonKönigsbergi.Pr.,nAltpreussischeForschungen”,6,1929,
s.40-76;O.Schütte,DerScharfrichterinBraunschweig[w:]FestschrifPaulZimmermannzurVollendung
seines60.LebensjahresvonFreunden,VerehrernundMitarbeitern,(QuellenundForschungenzurBraun-
schweigischenGeschichte,Bd.6),Wolfenbüttel1914,s.204-211;H.Knösel,VomScharfrichterundViller
inHildesheimundseinerUmgebung,nAlt-Hildesheim”,13,1934,s.10-18.
37H.Schuhmann,DerScharfrichter.SeineGestalt-seineFunktionen,Kempten1964;G.Wilbertz,
ScharfrichterundAbdeckerimHochstifOsnabrück.UntersuchungenzurSozialgeschichtezweier<unehr‑
licher’BerufeimnordwestdeutschenRaumvom16.biszum19.Jahrhundert(OsnabrückerQuellenund
Forschungen,Bd.22,Osnabrück1979;G.Wilbertz,ScharfrichterundAbdecker.AspekteihrerSozialge‑
schichtevom13.biszum16.Jahrhundert[w:]RandgruppenderspätmittelalterlichenGesellschaf,hrsg.
v.B.-U.Hergemöller,Warendorf1994,s.121-152;J.Nowosadtko,ScharfrichterundAbdecker.DerAlltag
zweier<unehrlicherBerufe’inderFrühenNeuzeit,Paderborn-München-Wien-Zürich1994;P
.Pechaček,
ScharfrichterundWasenmeisterinderLangdgrafschafHessen‑KasselinderFrühenNeuzeit,Frankfurtam
Main2003.
38S.Wałęga,Okatach,hyclachioprawcachwdawnymToruniu,Rocz.Tor.,10,1975,s.275-311.
39A.Karpiński,KaciaproblemoczyszczaniamiastkoronnychwXVI-XVIIIw.,Kw.Hist.Kult.Mat.,
53,2005,s.351-359;J.Wijaczka,Miotłaimiecz.JakkaciiichsłudzysprzątaliulicewKrólewcuwkońcu
XVIIinapoczątkuXVIIIwieku,Kw.Hist.Kult.Mat.,53,2005,s.377-382.
40D.Kaczor,Laborinfamus-laborutilis.Funkcjekatawsystemieutrzymywaniaczystości
wwielkichmiastachPrusKrólewskichXVI-XVIIIwieku,Kw.Hist.Kult.Mat.,53,2005,s.361-376;
D.Kaczor,RolakatawsystemieutrzymywaniaczystościwElblaguXVII-XVIIIwieku,Rocz.Elbl,20,
2006,s.147-158.
