Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
50
I.Politykasanitarnawładzmiejskich
doodmiennychrodzajównieczystości.Jaksięwydaje(ijakpokazujeprzykładToru-
nia),wobumiastachstosowanoodpowiedniąnomenklaturęwzależnościodformy
organizacjiuprzątaniatakichśmieci-jeślizadaniaterealizowalimiejscyfunkcjona-
riusze,posługiwanosięogólniejszympojęciemdotyczącymśmieciulicznychingrub-
szych”(nMüll”,nGemüll”),natomiastgdyczynnościtespoczywałynawłaścicielachpo-
sesji,sięganopoodrębnyterminoznaczającynśmiecidrobniejsze”inśmiecidomowe”
(nKehrigt”,nAuskehrigt”)113.
8.Konkretnerodzajedomowychśmieci.Opróczpojmowanychwsposóbogól-
nyśmieciwymiatanychzposesjiiuprzątanychzulickonkretneichrodzajewymie-
nianowpruskichaktachurzędowychsporadycznieiwbardzoniewielkimzakresie.
Zasadniczodotyczyłotodwóchzbiorówprzepisów,amianowiciegdańskiegowil-
kierzaz1761r.ielbląskiejordynacjiooczyszczaniumiastaz1773r.Gdańskiwilkierz
wymieniałwśróddomowychśmieci,którychwyrzucanianaulicesurowozabraniano,
rozbiteszklaneopakowania,azwłaszczabutelki(nzerbrocheneBoutellienoderandere
StückezerbrochenenGlases”)iskorupyceramicznychnaczyń(nScherben”)114.Zkolei
wordynacjidlaElblągazapisanozakazzaśmiecaniatrotuarówodpadkamikuchenny-
mi(nAbgängevonGeköch”),zepsutymiwarzywami(nverdorbeneGewürz-Waaren”)
orazpotłuczonymibutelkami(nlasseBouteillen”)iinnymiszklanymiopakowania-
mi(nzerbrochenGlaB”),atakżeresztkamiglinianychnaczyń(nScherben”)115.
9.Grus,Bau‑Gruse,Schutt,alteZiegel,Leim,Holz,Erde,loseErde.Osobną
kategorięnieczystościstanowiłyodpadkibudowlane.Mimoprężniefunkcjonującego
wnowożytnychmiastachpruskichbudownictwa(zwłaszczawGdańsku),wzmianki
natentematpojawiałysięwaktachurzędowychnaderrzadko-łącznieodnotowa-
no87wypadkówużyciatychterminów(niecoponad4%).Wynikałotobezwątpie-
niazpowszechniestosowanychwmiastachPrusKrólewskichrozwiązańprawnych
dotyczącychzasadusuwaniatakichodpadków,którychwywózwyłączanozmiejskich
systemówutrzymywaniaczystości,przerzucająctenobowiązeknaprzedsiębiorców
budowlanychbądźmieszczanprowadzącychbudowy.
Spośródtegorodzajuodpadkównajczęściejwymienianogruz(nGrus”,nBau-Gruse”,
nSchutt”),definiowanyprzezAdelungaiKrünitzajakowiększekawałkizużytych
cegiełikamieniwymieszanezglinąiwapnem116,powstaływefekciewykonywania
pracbudowlanych(nGrauBoderSchutt,sobeydemBaugemachet”)117.Rzadziej
113Zob.APG,300,R/P
,8,s.57;300,10/79,k.169r-177.;300,41/153,k.39r;BGPAN,Od7812.2º,
s.247;APG,369,1/87,k.331r-333v,466r-468v;APG,492/257,s.846.
114BGPAN,Od7812.2º.
115APG,492/1099,art.11,13,14.
116Adelung,Bd.2,Sp.840;Krünitz,T.20,s.291.Zob.teżHenning,s.91.
117APG,492/256,s.335;492/257,s.846;492/835,s.1231;369,1/36,s.156;369,1/804,s.2;300,
12/4,s.176(ngrussuthderMelckkannetowerpen”);APG,300,93/25,s.656;300,93/53,s.10;300,
93/10,nr129;300,15/1,k.10v;300,R/Pp,4,s.79;300,R/Mm,3,s.540,543;300,10/33,k.584r-584v;
300,58/121,k.41v-42v;300,58/9,s.781/782;300,10/76,k.317r-317v;300,10/80,k.387r;300,41/153,
k.37v;BGPAN,Od5709.8º,adl.60;APT,II/XIII,45,s.469;II/I,7,k.59v;II/VIII,36a,s.46-47;II/I,
108c,s.201.
