Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałIII
EuropaŚrodkowaiWschodnia:
powstanieblokuwschodniego
Wuchwałachkonferencjijałtańskiejz11lutego1945r.wielefragmentówdotyczy
porządkumiędzynarodowegowpowojennejEuropie.Najważniejszawkontekście
rozważańnatematlosuEuropyŚrodkowejiWschodniejpoIIwojnieświatowejbyła
częśćVzatytułowanaDeklaracjaowyzwolonejEuropie.Przewidywanowniej
współpracętrzechmocarstwwrozwiązywaniupolitycznychigospodarczychproblemów
wyzwolonejEuropyzgodniezzasadamidemokratycznymi.Jednakżebrakaktywnej
politykimocarstwzachodnichwEuropieŚrodkowejiWschodniejoraz
niezdecydowana,anawetprzyzwalającapostawaWaszyngtonu,LondynuiParyża
wobecradzieckiejpolitykiuzależnianiaodsiebiepaństwtejczęściEuropy
spowodowały,żenadziejenaichsuwerennybytmalaływrazzupływemczasu[1].
Niepróbującusprawiedliwiaćtejpolityki,należystwierdzić,żeFrancjaiWielka
BrytanianiebyływstanieprzeciwstawićsiępotędzeZwiązkuRadzieckiego,aStany
Zjednoczone,któremogłytouczynić,godziłysięztymstanemrzeczy.Bezpośrednio
pozakończeniuIIwojnyświatowejAmerykaniebyłagotowadokolejnejkonfrontacji
zbrojnej,tymrazemowyzwoleniespodkomunistycznejdominacjikrajówEuropy
Środkowej.Natomiastodchwili,gdyZwiązekRadzieckiposiadłbrońjądrową,taka
konfrontacjaniebyłamożliwa.Deklaracjepolityczneamerykańskichprezydentów,
jakkolwiekutwierdzały–zarównonaródamerykański,jakinarodycałegoświata
–wprzekonaniuoprzywiązaniuStanówZjednoczonychdowartościdemokratycznych,
niebyłyjednakwstanieprzywrócićdemokracjiwpodporządkowanychZwiązkowi
RadzieckiemukrajachEuropyŚrodkowej.
SytuacjęnaobszarachzajmowanychprzezArmięCzerwonąnajlepiej
scharakteryzowałbyłybrytyjskipremierWinstonChurchillwewspomnianymjuż
przemówieniu,jakienazaproszenieprezydentaTrumanawygłosiłnauniwersytecie
wFulton.„OdSzczecinanadBałtykiemdoTriestunadAdriatykiem–mówił–opuściła
siężelaznakurtynawpoprzekkontynentu.Pozatąliniąznajdująsięwszystkiestolice
starychpaństwŚrodkowejiWschodniejEuropy:Warszawa,Berlin,Praga,Wiedeń,
Budapeszt,Belgrad,Bukareszt,Sofia–wszystkietesławnemiastaimieszkającawokół
nichludnośćleżą,muszętonazwać,wstrefieradzieckiejiwszystkieonewtejczyinnej
formiepodlegająnietylkoradzieckimwpływom,aleteżwwysokimiwcorazbardziej
rosnącymstopniukontrolizMoskwy”[2].
1.TworzenieradzieckiejstrefywpływówwEuropiemiędzyBugiemiŁabą
WmomenciezakończeniaIIwojnyświatowejArmiaCzerwonazajmowałacałą
EuropęŚrodkową,ajejnajdalejwysunięteprzyczółkisięgałyrzekiŁabywNiemczech.
Oznaczałoto,żewojskaradzieckieznajdowałysięwPolsce,Rumunii,Bułgarii,
naWęgrzechiwCzechosłowacji,pozajejczęściązachodnią,którąwyzwolili
Amerykanie.Finlandiabyłaokupowanaprzezwojskaradzieckienamocyrozejmu
podpisanegozZSRR4września1944r.Pozatymwojskaradzieckiezajmowałyczęść
