Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.Podstawymetodologicznebadań
3.Podstawymetodologicznebadań
17
Studianadjęzykiemuczuć(wtymprzeżyćsamoświadomościowych)wpisująsięwnurt
ogólnejhistoriilingwistycznychbadańsemantycznych.Wrazzrozwojemzaplecza
metodologicznegojęzykoznawstwa,aleteżpsychologiiipsycholingwistyki,założe-
niateoretyczne,narzędzia,celeizakrestychbadańsięzmieniają,choćrównocześnie
dasięzauważyćkontynuacjępewnychwątkówiwzajemneuzupełnianiesię,anawet
przenikaniesięteorii.Niematumiejscanaszczegółowywykładzhistoriitychbadań,
jestonbowiemzawartywodrębnych,obszernychmonografiachdotyczącychogólnie
teoriisemantykijęzykoznawczej(zob.np.Geeraerts2010;Grzegorczykowa2010;
Tokarski2013),byłteżjużwcześniejprezentowanyjakozapleczeteoretycznewpracach
poświęconychsemantycznejanaliziejęzykauczuć(np.:Nowakowska-Kempna1986,
1995,2000a,2000b;Mikołajczuk1999,2009;Jędrzejko2000).Dlategowtymroz-
dzialetylkoogólniezarysowujemygłównekierunkibadańzzakresusemantykileksy-
kalnejiwyznaczamyścieżkęmetodologiczną,którąpodążamywnaszejpracy.Chodzi
bowiemowskazaniegłównychdróg,jakiesemantycy,m.in.badaczejęzykauczuć,
wybieraliwprzeszłościorazktórymipodążająwspółcześnie,iusytuowanienaszych
rozważańnatakrozrysowanejmapie.NatomiastwczęściIIItomupowrócimydo
problemówmetodologicznych,przyglądającsięszczegółowiejwybranymkwestiom.
DirkGeeraertswpodsumowaniurozbudowanegowykładunatematteoriiseman-
tykileksykalnej(Geeraerts2010)zwracauwagęnarównocześnieliniowyrozwójtej
subdyscyplinyjęzykoznawstwaorazcyklicznepowracaniepewnychmyśli,wątków
itematów(por.teżTabakowska2004).Korzystajączzaproponowanychprzezbel-
gijskiegobadaczarozróżnieńijegoujęciadominującychtendencjiwrozwojuteorii
imetodologiisemantykileksykalnejwostatnichdwóchstuleciach,prezentujemy
poniżej(zob.Rysunek1.)nasząsyntezętejhistorii,wprowadziwszydopropozycji
D.Geeraertsawłasneuzupełnienia(m.in.wybraneprzykładyzbadańnadsemantyką
różnojęzycznychnazwuczuć,analizowanychwostatnimpółwieczu)iinnemody-
fikacje,którewynikajągłówniezwłączeniadorozważańkontekstupolskiegooraz
zposzerzeniaperspektywyczasowejokolejnedziesięciolecie.
WprzedstawionejnaRysunku1.historiijęzykoznawczychbadańsemantycznych
wyraźnieuwidoczniająsiędwiedominującetendencje.Jednaopierasięnauznaniu
językazaautonomiczny,abstrakcyjnysystem,którymabyćgłównymprzedmiotem
badań,isytuujenawspólnejosirozwojowejwczesnystrukturalizm,generatywizmoraz
czerpiącyzobutychtradycjineostrukturalizm.Drugazasadzasięnaujęciujęzyka
jakonczęścimechanizmupoznawczegoczłowiekaijakoformytworzeniakultury”
(Grzegorczykowa2010:97;zob.Taylor2007:10),cołączysemantykęprzedstruktu-
ralistyczną(badaniahistoryczno-filologiczne)znurtemkognitywnymwwersjiame-
rykańskiejzjednejstrony,orazetnolingwistykąilingwistykąkulturowązdrugiej
(por.Głaz2018;Tabakowska2004).NeostrukturalistycznyopisznaczeniaRenata
Grzegorczykowawiążezrygorystycznąsemantykąmentalistyczną,zawężonądoposzu-
kiwaniacechistotnych,koniecznychiwystarczających,iwykorzystaniawanalizach
testówimplikacjiisprzeczności,natomiastpodejściekognitywnewnajszerszymsensie
