Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
WiekXVIbyłokresempolitycznejiekonomicznejpotęgiPolski.
Rozległesprawypaństwowe,stosunkidyplomatycznezkurią
papieskąidworamizagranicznymisprzyjałypoznawaniuzachodniej
kultury.Nowościdocierałytakżedziękiczęstszemuwysyłaniu
młodzieżyponaukęnazagraniczneuniwersytety.Elitakulturalna
Polskirenesansowejotrzymywaławykształceniehumanistyczne,
któregozasadniczączęściąbyłystudianadpoezjąiproząantyczną
orazdoskonaleniewcyceroniańskiejłacinie.
Rozkwitkulturyumysłowejwiążesięzówczesnymżyciem
polityczno-społecznymorazwarunkamiekonomicznymi.Polska
nawiązałastosunkihandlowezcałąówczesnąEuropą,stającsię,
jakokrajniemalwyłącznierolniczy,nadługiczasjej
„spichlerzem”.
„Złotywiek”,jaknazywasięczaspanowaniaostatnich
Jagiellonów,przynosipierwsządrukowanąksiążkępolską,
przekładyBiblii,gorącedyskusjedoktrynalneipolitycznezwiązane
zreformacją,humanizmemiruchemegzekucyjnym.Zaczynasię
równieżprocesusamodzielnianiajęzykapolskiego,którystajesię,
obokłaciny,pełnoprawnymjęzykiemwypowiedziartystycznej.
WiekXVIprzyniósłdzieławybitne.ZasprawąJana
Kochanowskiegoświęcitriumfypoezjapolska,dziękiAndrzejowi
FryczowiModrzewskiemupowstajewielkiedziełomyślispołecznej
CommentariorumdeRepublicaemendanda[1](Opoprawie
Rzeczypospolitej),ateoriaMikołajaKopernikawyłożona
wDerevolutionibusorbiumcoelestium(Oobrotachsfer
niebieskich)wyznaczanowetorywnauce.
Jednakżetoniejedenzsubtelnychhumanistówwytyczyłszlak
rodzimemupiśmiennictwu.Loschciał,że„ojcemliteraturypolskiej”
zostałtypowyszlachcic-ziemianinbezhumanistycznego
wykształcenia–MikołajRejzNagłowic.Ten„polskiDante”,jak
nazywaligowspółcześni,niejestpostaciądokońcapoznaną,choć
zachowałasięwiększośćdzieł,dwaportrety,dokumentyżycia
ibiografiaautorapodpisanaprzezprzyjacielapisarzaAndrzeja
Trzecieskiego.TwórczośćNagłowiczaninadziśjestprawienieznana
szerszemugronuczytelników,możepróczKrótkiej
rozprawy,fragmentówŻywotaczłowiekapoczciwegoikilkuwierszy
