Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
innychpisarzy,wktórychwymieniasięichwaliReja.Brakpodpisu
maproweniencjęśredniowieczną,stanowitakżeelementtoposu
skromnościikreacjinaprostaka.
CytowanytuŻywotisprawypoćciwegoszlachcicapolskiego
MikołajaRejazostałpodpisanyprzezprzyjacielapoety,Andrzeja
Trzecieskiego.Topierwszytegorodzajuszkicliterackinapisany
popolskuipoświęconyautorowitworzącemuwjęzykupolskim.
Szeregpolskichbiografiirenesansowych,niebędącychczęściami
większychcałościhistorycznych(np.kronik),otwieradziełoFilipa
Kallimacha(ŻycieiobyczajeGrzegorzazSanoka–1476,Życie
iobyczajekardynałaZbigniewa–ok.1480).Zpóźniejszychtrzeba
wymienićStanisławaOrzechowskiego(ŻywotiśmierćJana
Tarnowskiego–powst.1561)czyMarcinaKromera(Mowa
napogrzebiekrólaZygmunta–1548).Wutworachtych
podkreślanowyjątkowośćopisywanejjednostkiijejwpływ
naotoczenie,dlategoteżmająoneprzedewszystkimcharakter
panegiryczny.OsobnemiejscezajmujedziełoSzymona
StarowolskiegoSetnikpisarzówpolskich(1625)–stobiografii
wybranychliteratów,niestetyniemawnimżywotaReja.
UtwórpodpisanyprzezTrzecieskiegojestnatymtlewyjątkowy.
ZostałdołączonydoŹwierciadłaiwistocieprzedstawiadowód
nato,żejestmożliwezrealizowanieprzedstawionegowŻywocie
człowiekapoczciwegomodeluosobowego,azatemstanowi
konieczne,bo„prawdziwe”dopełnienietegodzieła.Odczasów
wystąpieniaHenrykaGaertnera,którydowodził,żebiografię
wrzeczywistościnapisałsamRej,rozpocząłsięniezakończony
dotądspór,ktowrzeczywistościjestautoremtego
utworu[16].OpowiedzeniesięzaautorstwemTrzecieskiegojest
przyznaniem,żeutwórjestpierwszymwliteraturzepolskiej
pastiszem–rodzajemstylizacjipowstałejwwynikuświadomego
naśladowaniamanierypisarskiejOkszyca;jeśliprzyjąć,
żezaŻywotemisprawamistoisamRej,należyuznać
gozaautobiografię.Zuwaginaautokreacyjnąfunkcjętegodzieła
uważasię,żebiografiajestświadomymzabiegiem
mitotwórczym[17].WtensposóbRej,któryprzeczuwałswójbliski
koniec,unieśmiertelniłbysięnietylkojakopisarz,alejako
zwyczajnyszlachcic,typowyreprezentantswegostanu,któryżył
tak,jaksamnauczał.
