Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wewcześniejwydanymŻywocieJózefa.Niewielejestwnimtakże
wierszyśredniówkowych,obecnychjużwpisanymdłuższymi
formatamiJózefie.BliżejzatemKupcowidoKrótkiejrozprawy,ato
wskazywałobyraczejnawcześniejszejegopowstanie,zwłaszcza
żewtechnicepisarskiejRejanaprzestrzeniczasuzauważasię
widocznypostęp.
Charakterystykapisarza.MetodapracyReja.Ponad
estetycznewalorydziełaprzedkładałRejprzesłaniemoralne.Mimo
tegobadaczejegotwórczościbylizaskoczenibogactwemsztuki
pisarskiejReja.StanisławWindakiewiczniekryłpodziwu:„Rej
wymyślanowewyrazymasami;wustachjegojęzykpolskiżyje,
płynie,topisięiwytwarza[...]czytającjegodzieła,czujemy,
żemusięsłowaiideepalą”[21].Obraznieukaiprostakazrósłsię
zwyobrażeniamioReju,tymczasembyłondobrzeoczytany,także
wliteraturzeantycznej,którąpoznałzrozmaitychkompendiów.Nie
ceniłjednaksubtelnościliteraturyklasycznej,interesowali
gogłówniepisarzenowołacińscy.Ciekawbyłdziełteologicznych,
dotyczącychsprawreformacji,sięgałpoliteraturęhumanistyczną
niemieckąiwłoską,śledziłrodzimepiśmiennictwo,ciągleczytał
Biblię.Pewnewyrobienie,żywośćumysłuiprędkiepióropozwoliły
munaogółtrafnieorientowaćsięisprawnieopisaćto,
cozajmowałoludziepoki.
WiedzaRejaoświeciepochodzizdoświadczeniairozległej,choć
niesystematycznejlektury,wktórejgłównąrolęodgrywaPismośw.
DziełaRejaodbijająowoszerokieichaotyczneoczytanie,
paradoksalniejednakuroktejtwórczościtorównież
nieuporządkowanawiedzaencyklopedyczna.
Sposóbjegopracypolegałnaprzyswojeniu,anastępnie
wyzyskaniuposwojemuprzeczytanegodzieła.Zasadniczącechą
metodypisarskiejniejestkorzystaniezregułklasycznych,lecz
naśladowaniekonkretnychwzorców.Rejprzytymnietłumaczył
wierniedziełinnychpisarzy,leczadaptował,kreśliłogólneramy,
wktórychmieściłasiękoncepcjapoRejowemuprzetworzona.
WtensposóbpiszącKupcazrezygnowałzformytragedii
humanistycznej,jakąbyłMercatorNaogeorgusa,ponieważdialog-
moralitettypuśredniowiecznegowydałmusięgatunkiembardziej
stosownym,pozatymbyłznimoswojony,podobniejakjego
czytelnicy.PewneelementydramatuNiemcaprzejąłbezzmian,
wymowęinnychzłagodził,rozszerzyłlubpominął.WŻywocie