Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Niewykluczone,żekorzystałteżzkomentarzyKalwinadostępnych
wówczaswPolsce.
Dziełastarożytnych.Rejzwyczajemepokiniezaniechał
powoływaniasięnaautorówstarożytnych.Autorytet,jakiego
przydawalinajwybitniejsifilozofowieiteologowie,byłważnym
argumentem,aczęstowystarczałzadowódprzedstawionegoprzez
autorarozumowania.Jednocześnietrzebapamiętać,żeniecytuje
dokładnie,azdarzasię,żemyląmusięimionaprzywoływanych
przezeńautorów.Wynikatoztego,żedlaRejaważniejszajest
myśl,ideaniżfilologiczne,dokładnezidentyfikowanie
izlokalizowaniecytatu.Przywołującnazwiska,wskazuje
rzecznikówtegosamegopoglądu.Wielezatemprzytaczamyślinp.
CyceronaiSeneki,nieoznaczatojednak,żeichpilniestudiował.
Wprawdziedziełastarożytnychwydawanoiworyginale,
iwtłumaczeniach,alewieleznanychbyłogłówniezekscerptów:
zbiorówsentencji,wypisów,rozmaitychpoetarumfloresitp.Były
zatemzarównopopularnąlekturąszkolną,jakipomocą,poktórą
pisarzesięgaliprzezcałeżycie.Ponieważkompendiamiałypełnić
funkcjęużytkową,materiałukładanownichrzeczowolub
alfabetycznie.Praktycznarolakompilacjipolegałanawyręczeniu
innychautorówwpracochłonnymgromadzeniuprzykładów.Idee
starożytnychbyłyzresztąpowtarzanewróżnychutworach,ate
samewątkiprzewijałysięwcałympiśmiennictwieXVI-wiecznym.
Rejmiałwłasnystosunekdoświatastarożytnegoirozumiał
goposwojemu.Korzystajączdorobkumyślipoprzedników,nie
postępowałjakhumanista:niekorzystałzoryginałów,lecz
zkompendiówikompilacji.Ichautorzyopieralisięprzede
wszystkimnaMoraliachPlutarchaiSprawachpamiętnych
WaleriuszaMaksymusa.Donajsławniejszychwtymczasienależały
wzorowanenaPlutarchuApoftegmataErazma(1531)ipoczytne
FactorumdictorumquememorabiliumlibriIX(Czynówisłów
godnychpamięciksiągIX)BaptystyFulgosiusa(1509).Toostatnie
dziełoznalazłoszczególniewielunaśladowców,którzyuzupełniali
zgromadzonymateriał.NależałdonichKonradLykostenes
(Apophtegmatum[...]locicommunes–wydanew1559r.).Zbiory
tebyłyznaneRejowi,korzystałznichjużprzypisaniu
Źwierzyńca,apotemŹwierciadła.Należydodać,żewieleutworów
ztegoczasu,jaknp.CommentariorumdeRepublicaemendanda
(OpoprawieRzeczypospolitej)AndrzejaFryczaModrzewskiego,
