Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
literackie:
Azażtoniepiękniejszabywakrotochwila
Sieśćsobiezkilkiemosób,kiedywolnachwila,
Imiećsobieniewrzeszczącpoczciwerozmowy,[...]
Alboprzeczyśćkilkakartonychdziejówdawnych,
Nasłuchaćsiezwyczajówzacnychludzisławnych[...].
TamznajdzieszAchillesa,Pryjama,Hektora,
Ijegowszytkisprawy,byćznimsiedziałwczora.[...]
TamonsławnyCycerorozmówisieztobą,
Najdziesz,wpoczciwychsprawachcomaszczynićzsobą.
TamKurcyjusz,Seneka,Homerus,tamPlato,[...]
Byztymitowarzyszmimiałztobąrozmowę,
Miałbysnadźweselsząmyśliwolniejszągłowę,[...].
Autorzyidziełanowożytne.ErazmzRotterdamunależy
donajważniejszychautorówrenesansowych.Wczesnyhumanizm
wPolsce,zafascynowanywielkimHolendrem,rozwijałsiępodjego
wyraźnymwpływem.WpierwszejpołowieXVIw.woficynach
krakowskichukazałosię40wydańutworówtegopisarza.Dzieła
Erazmabudziłyogólnypodziw,aRejowiimponowałarozległa
erudycjaRotterdamczyka[34].WPolscepopularnościącieszyłysię
zwłaszczaAdagia,Rozmowypotoczne,Pochwałagłupoty
iPodręcznikżołnierzaChrystusowego(Enchiridionmilitis
Christiani).NajważniejszymdziełemjestprzekładNowego
Testamentuwrazzkomentarzeminterpretującymjegotreść.Okszyc
czytałdziełaErazma,zwłaszczażemyśliciel,jakkolwieknigdynie
porzuciłkatolicyzmuiprezentowałrenesansowyhumanizm
chrześcijański,sympatyzowałzprotestantami.Rejowiodpowiadały
takżeprezentowaneprostotaijasnośćstyludziełHolendra,brak
ozdóbiprzeplataniewywoduprzykładamiianegdotami.Podzielał
poglądyipostawęErazma,któryufałprzysłowiomrozumianym
jakopowszechne,potocznemądrości,odszedłodretoryki,
azarazemcechowałogonastawienienakpinęiwydobywanie
śmiesznościświata[35].Rejczęściejjednakzamiastargumentem
posługiwałsiękonkretnymprzykładem,stosowałtakżebajki
iprzysłowia.
Rotterdamczykbyłrzecznikiemodnowymoralnejpoprzez
uwolnienieodzłychnawykówiprzesądóworazodnowy
chrześcijaństwapoprzezszerzenietolerancjiiodrzuceniefanatyzmu,