Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
SYTUACJALUDNOŚCIOWA...DO1991ROKU
2.1.Sytuacjaludnościowawokresieprzedpowstaniem
ZwiązkuRadzieckiego
DaneliczbowedotyczącezmianzaludnienianaSyberiiiDalekimWschodzie
wnajodleglejszychczasach,sąmałowiarygodne,gdyżbazująjedynienasza-
cunkach.Uczeniradzieccypodają,żepierwsiludzienaSyberiipojawilisięokoło
25-20tys.latp.n.e.izamieszkiwaliobszaryporośniętetundrą[Okladnikov
1956].DoczasówpodporządkowaniasobietychziemprzezRosjanwXVIwieku,
terenytezamieszkiwałyróżneludy,m.in.Buriaci,Czukcze,Koriacy,Itelmeni,
Jukagirzy,Nieńcy.NaobszarzewiększymniżEuropażyłoprawdopodobnieokoło
200tys.osób.
ZapoczątekpodbojuSyberiitraktujesięwyprawęKozakówpoddowództwem
Jermakaw1581roku,sfinansowanąprzezrodzinękupieckąStroganowów.
WmiaręupływulatfalamigrantówzasiedliłazachodniąSyberięi-przesuwając
sięnawschód-dotarładoPacyfiku.Osadnicyrosyjscyprzedostalisięrównież
przezCieśninęBeringadoAmerykiidotarliażdoKalifornii[Eberhardt2002].Dla
kolonizatorówwiększątrudnośćdopokonaniastanowiłaprzyroda,niżpodpo-
rządkowaniemiejscowychludów.
ZasiedlanieSyberii,wktórymuczestniczyligłównieRosjanie,przebiegało
trzemaetapami;dwaznichprzypadłynaokresprzedpowstaniemZwiązku
Radzieckiego.PierwszyetaptrwałoddrugiejpołowyXVIwiekudopołowy
XIXwieku.ZaludnienieSyberiiiDalekiegoWschoduwzrosłowtymokresiedo
2milionów.Kolonizacjamiaławówczascharaktermigracji„pełznących”-
powolnychruchówoniewielkiejliczebności,naniezbytdużeodległości.Jedynie
nielicznegrupyosadników,cechującesięwiększąprzedsiębiorczością,migrowały
wbardzoodległeiniedostępnemiejsca.Dziękidługotrwałościtychprzemieszczeń
doszłodozasiedleniaogromnychobszarów.Drugietapzwiększeniazaludnienia
SyberiiiDalekiegoWschodu-tookresmasowejkolonizacjirolniczejtrwającejod
drugiejpołowyXIXwiekudo1917roku.Największenatężeniemigracjinate
obszarynastąpiłopozbudowaniukoleitranssyberyjskiej[Maryański1995].Wobu
okresachprzemieszczeniamiałyzarównocharakterprzymusowy,jakidobrowolny.
Jakjużwcześniejwspomniano,wiarygodnychdanychstytystycznychnatemat
zaludnieniaSyberiiiDalekiegoWschodu,zwłaszczazpoczątkukolonizacjitego
obszaruprzezRosjan,niema.DoXVIIIwiekuzestawieniadotycząceludnościna
badanymtereniemającharakterszacunkowy.Początkowewyliczeniazawierały
informacjeoliczbiedomostwnaposzczególnychobszarach.Danez1708roku
dotyczącegubernisyberyjskiejopowierzchni10978,3tys.km
2
-powstałej
wwynikupierwszejpoważnejreformyadministracyjnejnamocydekretucara
PiotraI-informują,żenaSyberiiiDalekimWschodzieistniałozaledwie59360
domówmieszkalnych[Tarhov2001].Początkoweobliczeniadokonywaneprzez
władzecarskiewcelachpodatkowychpochodząztzw.rewizji.Pierwsząrewizję
przeprowadzonowlatach1719-1721,azgromadzonewjejwynikumateriałysą
niekompletne,m.in.dlatego,żenieuwzględniałyszlachtyiduchowieństwa.
Danedrugiejrewizji,któraodbyłasięwlatach1744-1747naobszarzecałej
Rosji,wjejówczesnychgranicach,niemogąstanowićwiarygodnegoźródła
