Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Istotaiznaczeniewspółzależnościwstosunkachmiędzynarodowych
17
„zimnejwojny”formalnąkontrolęposiadłościkolonialnychzastąpiłyzależności
ocharakterzepost-czyneokolonialnym12.RosnąceznaczenieUSAiZSSRzapo-
czątkowałobudowęzależnościogniskującychsięwokółtychdwóchpaństw.
Rozpadstrukturładubipolarnego,upowszechnianiesięsystemówdemokra-
tycznychorazpostępująceprocesyglobalizacjispowodowały,żewspółcześnie
bardziejużytecznąkategoriąanalitycznąodzależnościstałasięwspółzależność13.
WedługJ.Kukułkiwspółzależnościmożnapodzielićnaujemne,dodatnieoraz
pionoweipoziome(rys.1).Asymetrycznawspółzależnośćujemnapaństwawsfe-
rzematerialnejsprawia,żejestonobardziejwrażliwenanaciskiisankcjeeko-
nomiczne,stosowaneprzezpaństwa,którecechujeasymetrycznawspółzależność
dodatnia.
Rysunek1.Zasadniczetypywspółzależnościwstosunkachmiędzynarodowych
Źródło:opracowaniewłasnenapodstawieJ.Kukułka,Teoriastosunkówmiędzynarodo-
wych,WydawnictwoNaukoweScholar,Warszawa2000,s.238.
Współzależnościpionowebezpośrednietypowedlapaństw,którychwzajem-
nerelacjecechujedalekoidącaasymetriaoraztendencjedopodporządkowania
idominacji.Pośrednicharakterwspółzależnościteprzyjmująwwarunkachwzro-
stuznaczeniaorganizacjiiinstytucjimiędzynarodowychimożliwościwywierania
zaichpośrednictwemwpływunapaństwa.Współzależnościpoziomebezpośred-
nieodnosząsięzazwyczajdopaństwsąsiadującychzesobąlubpaństwzlokalizo-
wanychwtymsamymregionie.Zkoleiwspółzależnościpoziomepośredniedoty-
cząpowiązanychzesobązjawisklubprocesów,np.postępującejintegracjijednych
regionówidezintegracjiinnych14.
12M.Lasoń,DekolonizacjaiRuchPaństwNiezaangażowanych,[w:]Międzynarodowestosunki
polityczne,E.Cziomer(red.),KrakowskaSzkołaWyższaim.A.F.Modrzewskiego,Kraków2008,
s.153.
13A.Szeptycki,op.cit.,s.35.
14J.Kukułka,Teoriastosunków…,s.238.