"Angielski w praktyce opiekuna osób starszych, chorych i niepełnosprawnych"

Table of Contents

Przedmowa – Preface 20

Skróty i znaki objaśniające – Abbreviations 22

CZĘŚĆ 1 – PART 1. Opiekun medyczny – Personal care assistant 24

1.1 Instytucje opieki zdrowotnej – Healthcare agencies 24

Osoby wymagające długotrwałej opieki – Persons needing long-term care 26

1.2 Zespół medyczny – Health team 27

1.3 Obowiązki i zadania opiekuna medycznego – Nursing assistant duties and tasks 29

Komunikacja z zespołem opiekuńczym i terapeutycznym – Communicating with nursing and health team 32

Przydatne zwroty i pytania – Useful expressions and questions 34

1.4 Środki ochrony osobistej – Personal protective equipment 45

CZĘŚĆ 2 – PART 2. Prawa, prywatność i poczucie komfortu podopiecznego – Person’s rights, privacy and comfort 48

2.1 Prawa podopiecznego – Person’s rights 48

Przedstawicielstwo – Representation 50

Członkowie rodziny, krewni, przyjaciele, znajomi – Family members, relatives and friends 51

2.2 Prywatność – Privacy 53

Wyposażenie zapewniające pełną prywatność – Equipment ensuring full visual privacy 54

Inne przydatne terminy i wyrażenia – Other useful terms and expressions 56

Przydatne polecenia, pytania i zwroty – Useful orders, questions and expressions 57

2.3 Zachowanie poufności – Confidentiality 59

Przydatne polecenia, pytania i zwroty – Useful orders, questions and expressions 61

2.4 Komfort podopiecznego – Person’s comfort 62

Wygodny pokój i przyjazne otoczenie – Comfortable room and friendly surroundings 63

Dźwięki, które mogą przeszkadzać – Sounds that may disturb 66

Przydatne polecenia i pytania – Useful orders and questions 67

2.5 Ból – Pain 73

Rodzaje bólu – Types of pain 73

Opis bólu – Pain description 75

Lokalizacja bólu – Pain location 79

Ocena bólu – Pain assessment 81

Przydatne polecenia, pytania i zwroty – Useful orders, questions and expressions 87

2.6 Sen i odpoczynek – Sleep and rest 94

Rodzaje snu – Types of sleep 94

Czynniki wpływające na sen – Factors affecting sleep 95

Zaburzenia snu – Sleep disorders 95

Promowanie snu i odpoczynku – Promoting sleep and rest 97

Przydatne polecenia, pytania i zwroty – Useful orders, questions and expressions 100

CZĘŚĆ 3 – PART 3. Bezpieczeństwo podopiecznego – Person’s safety 102

3.1 Bezpieczeństwo – Safety 102

Kolorowe opaski z zakodowaną informacją – Colo(u)r-coded wristbands 103

Stan psychiczny podopiecznego – Person’s mental status 103

Identyfikacja – Identifying the person 104

Użycie sygnalizatora świetlnego lub dzwonka – Using the signal light or bell 105

Przydatne polecenia, pytania i zwroty – Useful orders, questions and expressions 106

3.2 Rzeczy osobiste – Personal belongings 108

Rzeczy trzymane przy łóżku – Things kept at the bedside 108

Przydatne polecenia, pytania i zwroty – Useful orders, questions and expressions 109

3.3 Upadki – Falls 110

Powody i czynniki ryzyka upadku – Causes and risk factors for falls 110

Immobilizacja fizyczna i farmakologiczna – Physical and chemical restraints 119

Przydatne polecenia, pytania i zwroty – Useful orders, questions and expressions 122

3.4 Wypadki – Accidents 130

Czynniki ryzyka – Risk factors 130

Uwięźnięcie pacjenta w łóżku szpitalnym – Patient entrapment in bed 131

Przydatne polecenia, pytania i zwroty – Useful orders, questions and expressions 132

3.5 Zapobieganie pożarom i oparzeniom – Preventing fire and burns 134

Częste przyczyny pożaru lub poparzeń – Common reasons of fire or burns 135

Postępowanie na wypadek pożaru – Fire emergency 141

Przydatne polecenia, pytania i zwroty – Useful orders, questions and expressions 142

3.6 Zapobieganie zatruciu – Preventing poisoning 145

Częste przyczyny zatrucia – Common reasons of poisoning 145

Częste objawy i oznaki zatrucia – Common symptoms and signs of poisoning 148

Środki bezpieczeństwa zapobiegające zatruciu – Safety measures to prevent poisoning 149

3.7 Zapobieganie uduszeniu się – Preventing suffocation 151

Przydatne polecenia, pytania i zwroty – Useful orders, questions and expressions 151

Objawy i skutki zakrztuszenia – Symptoms and results of choking 152

Powody zakrztuszenia – Reasons of choking 152

3.8 Zapobieganie wypadkom spowodowanym sprzętem – Preventing equipment accidents 155

Sprzęt elektryczny – Electrical equipment 155

Środki bezpieczeństwa zapobiegające porażeniu prądem – Safety measures to prevent electrical shock 156

Przydatne polecenia, pytania i zwroty – Useful orders, questions and expressions 157

3.9 Zapobieganie infekcjom – Preventing infections 158

Mikroorganizmy – Microorganisms 159

Oznaki i objawy infekcji – Signs and symptoms of infection 160

Zapobieganie i zwalczanie infekcji – Preventing and fighting infection 161

Przydatne polecenia, pytania i zwroty – Useful orders, questions and expressions 162

CZĘŚĆ 4 – PART 4. Pomieszczenie dla podopiecznego – Person’s unit 164

4.1 Meble – Furniture 164

4.2 Inne sprzęty wyposażenia – Other equipment 166

Inne przydatne terminy i wyrażenia – Other useful terms and expressions 167

4.3 Podstawowe pozycje ustawienia łóżka oraz ścielenie łóżka – Basic bed positions and bedmaking 168

Pozycje ustawienia łóżka – Bed positions 168

Ścielenie łóżka – Bedmaking 169

Przydatne polecenia, pytania i zwroty – Useful orders, questions and expressions 172

CZĘŚĆ 5 – PART 5. Ciało człowieka – Human body 178

5.1 Części ciała ludzkiego – Human parts 178

Inne przydatne nazwy – Other useful names 181

5.2 Ręka i dłoń – Arm and hand 182

Inne przydatne nazwy – Other useful names 183

5.3 Noga i stopa – Leg and foot 184

Inne przydatne nazwy – Other useful names 185

5.4 Twarz – Face 186

Inne przydatne nazwy – Other useful names 188

CZĘŚĆ 6 – PART 6 Asysta przy badaniu fizykalnym – Assisting with the physical examination 190

6.1 Sprzęt używany przy badaniu fizykalnym – Physical examination equipment 190

6.2 Przygotowanie podopiecznego do badania fizykalnego – Preparing the person for physical examination 194

Pozycje do badania medycznego i zabiegów – Positions for physical examination and treatment 195

Inne pozycje do badania medycznego i zabiegów – Other positions for physical examination and treatment 197

Przydatne polecenia i zwroty – Useful orders and expressions 198

6.3 Oznaki życia – Vital signs 201

Tętno – Pulse 201

Ciśnienie krwi – Blood pressure 204

Temperatura ciała – Body temperature 205

Oddychanie – Respiration 212

6.4 Pomiar masy ciała i wzrostu podopiecznego – Weighing and measuring the person 215

Pomiar masy ciała – Body weight measurement 215

Pomiar wzrostu – Height measurement 216

Przydatne polecenia i zwroty – Useful orders and expressions 217

CZĘŚĆ 7 – PART 7. Pobieranie materiału do badań i badanie próbek – Collecting and testing the specimens 218

7.1 Przyrządy i środki do pobrania próbek – Specimen collection materials and devices 219

Przydatne pytania, polecenia i zwroty – Useful questions, orders and expressions 220

7.2 Próbka moczu – Urine specimen 223

Próbka moczu – rodzaje – Urine specimen – type 223

Badanie i odcedzanie moczu – Testing and straining urine 224

Miejsce oddania moczu – Voiding device 226

Trudości w oddawaniu moczu – Difficulty in voiding 226

Przydatne pytania, polecenia i zwroty – Useful questions, orders and expressions 227

7.3 Próbka kału – Stool specimen 231

Test do badania kału – Stool test 231

7.4 Próbka plwociny – Sputum specimen 233

Przydatne pytania, polecenia i zwroty – Useful questions, orders and expressions 233

Pobieranie próbki plwociny – Sputum specimen collection 235

Choroby i niedomagania układu oddechowego – Respiratory diseases and disorders 236

Przydatne pytania, polecenia i zwroty – Useful questions, orders and expressions 237

7.5 Badanie poziomu cukru we krwi – Blood glucose testing 239

Test na oznaczenie poziomu cukru we krwi – Blood glucose test, sugar test 239

Przydatne pytania, polecenia i zwroty – Useful questions, orders and expressions 241

CZĘŚĆ 8 – PART 8. Problemy ze wzrokiem – Vision problems 244

8.1 Wady wzroku, zaburzenia wzroku i choroby oczu – Defects of vision, disorders and diseases of the eyes 245

Wady wzroku – Defects of vision 245

Zaburzenia wzroku, urazy i choroby oczu – Disorders, injury and diseases of the eyes 246

Objawy problemów ze wzrokiem – Symptoms of vision problems 247

Przydatne polecenia, pytania i zwroty – Useful orders, questions and expressions 250

8.2 Okulary, soczewki kontaktowe i protezy oczne – Glasses, contact lenses and ocular prostheses 252

Okulary – Glasses 252

Soczewki kontaktowe – Contact lenses 252

Proteza oczna – Ocular prosthesis 254

Przydatne polecenia, pytania i zwroty – Useful orders, questions and expressions 254

Higiena – Hygiene 258

Zdejmowanie i zakładanie okularów – Removing and putting on the glasses 258

Czyszczenie okularów – Cleaning eyeglasses 260

Zakładanie i wyjmowanie soczewek kontaktowych – Inserting or removing the contact lenses 261

Wkładanie/wyjmowanie protezy ocznej – Inserting/removing the prosthetic eye 267

8.3 Opieka nad osobą niewidomą lub z niesprawnym wzrokiem – Caring for a blind or visually impaired person 274

Oświetlenie i kolor – Lighting and colo(u)r 274

Dostęp do komputera oraz czytania/pisania – Access to the computer and to reading/writing 277

Mobilność – Mobility 278

Inne pomoce dla osób niewidzących lub z niesprawnym wzrokiem – Other aids for blind or visually impaired persons 279

Przydatne polecenia, pytania i zwroty – Useful orders, questions and expressions 280

CZĘŚĆ 9 – PART 9. Problemy ze słuchem – Hearing problems 290

9.1 Przyczyny utraty słuchu – Causes of hearing loss 291

9.2 Objawy problemów ze słuchem – Symptoms of hearing problems 292

Charakterystyczne zachowanie – Characteristic behavio(u)r 293

Przydatne polecenia, pytania i zwroty – Useful orders, questions and expressions 294

9.3 Komunikacja z osobą niesłyszącą lub niedosłyszącą – Communication with a deaf or hard of hearing person 296

Aparaty słuchowe – Hearing aids 296

Wspomaganie słyszenia – Promoting hearing 297

Inne przydatne terminy – Other useful terms 298

Przydatne polecenia, pytania i zwroty – Useful orders, questions and expressions 299

CZĘŚĆ 10 – PART 10. Problemy z mową – Speech problems 308

10.1 Przyczyny zaburzeń mowy – Causes of speech disorders 309

10.2 Częste zaburzenia chorobowe mowy – Common speech disorders 310

Inne przydatne terminy – Other useful terms 311

Objawy zaburzeń mowy – Manifestation of speech disorders 311

10.3 Komunikacja z osobą mającą problemy z mową – Communication with a person with speech problems 313

Wspomaganie komunikacji – Promoting communications 313

Przydatne polecenia, pytania, terminy i zwroty – Useful orders, questions, terms and expressions 314

CZĘŚĆ 11 – PART 11. Wymagania tlenowe – Oxygen needs 316

11.1 Choroby i niedomogi układu oddechowego – Respiratory disorders and diseases 316

Odgłosy oddechowe – Breath sounds 318

11.2 Badania diagnostyczne – Diagnostic tests 319

Przydatne polecenia pytania i zwroty – Useful orders and expressions 320

11.3 Zaspokojenie wymagań tlenowych – Meeting oxygen needs 321

Dostarczanie tlenu i techniki udrażniania dróg oddechowych – Oxygen delivery and airway procedures 322

Przydatne polecenia pytania i zwroty – Useful orders and expressions 324

CZĘŚĆ 12 – PART 12. Podawanie leków i pielęgnacja ran – Drugs administration and wound care 328

12.1 Podawanie leków – Drug administration 328

Postaci leków – Drug forms, dosage forms 328

Inne przydatne terminy – Other useful terms 331

Przydatne polecenia, pytania i zwroty – Useful orders, questions and expressions 332

12.2 Pielęgnacja ran – Wound care 336

Przyczyny i rodzaje ran – Wound causes and types 336

12.3 Opieka przed- i pooperacyjna – Pre- and post-operative care 341

12.4 Materiały opatrunkowe i sprzęt do tamowania krwawienia – Materials and equipment for wound dressing and control of bleeding 342

Narzędzia do szycia ran – Wound suturing tools 348

Środki do dezynfekcji – Disinfects 349

Pasy i odzież uciskowa – Binders and compression garments 349

12.5 Przydatne polecenia, pytania i zwroty – Useful orders, questions and expressions 350

Krwotok z nosa – Nose bleeding 352

Pasy i odzież uciskowa – Binders and compression garments 353

Operacja – udzielanie informacji – Surgery – giving information 354

Zgłaszanie problemów – Reporting problems 354

CZĘŚĆ 13 – PART 13. Higiena osobista – Personal hygiene 356

13.1 Osobiste zabiegi pielęgnacyjne – Personal care 356

13.2 Mycie, kąpanie i branie prysznica – Washing, bathing and showering 357

Typy kąpieli – Types of bathing 357

Wyposażenie i akcesoria łazienkowe – Bathroom setting and accessories 359

Akcesoria do mycia i kąpieli – Washing and bath accessories 363

Inne przydatne terminy i wyrażenia – Other useful terms and expressions 366

Przydatne polecenia, pytania, terminy i zwroty – Useful orders, questions, terms and expressions 367

13.3 Kąpiel lub mycie w łóżku – Complete or partial bed Bath 395

Przygotowanie podopiecznego do kąpieli w łóżku – Preparing a person for a bed bath 395

13.4 Pielęgnacja krocza – Perineal care/Peri-care 401

Niedostateczna higiena krocza – Poor perineal hygiene 402

Osoba niezdolna do samodzielnej pielęgnacji – Person unable to do self-care 403

Akcesoria i kosmetyki potrzebne do higieny krocza – Accessories and cosmetics for perineal care 405

Przydatne polecenia, pytania i zwroty – Useful orders, questions and expressions 406

13.5 Masaż pleców/grzbietu – The back massage (back rub) 410

Pozycja do masażu pleców – Position for back massage 411

Przeciwwskazania – Contraindications 411

Przydatne polecenia, pytania i zwroty – Useful orders, questions and expressions 412

CZĘŚĆ 14 – PART 14. Higiena jamy ustnej – Oral hygiene 416

14.1 Problemy dentystyczne i dotyczące jamy ustnej – Dental and oral problems 416

14.2 Przybory i kosmetyki do higieny jamy ustnej i zębów – Tools and cosmetic products for oral and dental hygiene 418

14.3 Mycie i nitkowanie zębów – Toothwashing and flossing 420

Zabiegi pielęgnacyjne zębów – Dental care 420

Przydatne polecenia, pytania i zwroty – Useful orders, questions and expressions 421

14.4 Pielęgnacja protezy zębowej – Denture care 437

Protezy dentystyczne – Dental prostheses 437

Produkty do pielęgnacji protezy zębowej – Denture care products 438

Przydatne polecenia, pytania i zwroty – Useful orders, questions and expressions 439

CZĘŚĆ 15 – PART 15. Dbałość o wygląd zewnętrzny – Grooming 444

15.1 Kondycja skóry i włosów – Skin and scalp condition 444

15.2 Pielęgnacja włosów – Hair care 446

Kosmetyki i akcesoria do pielęgnacji włosów – Hair carecosmetics and accessories 446

Inne przydatne terminy – Other useful terms 449

Przydatne polecenia i pytania – Useful orders and questions 450

15.3 Golenie i usuwanie włosów – Shaving and hair removal 453

Kosmetyki i akcesoria do golenia i usuwania włosów – Shaving and hair removal products and accessories 453

Inne przydatne terminy – Other useful terms 456

Przydatne polecenia i pytania – Useful orders and questions 457

15.4 Manicure i pedicure – Manicure and pedicure 460

Kondycja paznokci – Nail condition 460

Kondycja skóry dłoni i stóp – Skin, hand and foot condition 462

Przydatne polecenia i pytania – Useful orders and questions 465

CZĘŚĆ 16 – PART 16. Zmiana odzieży i koszul szpialnych – Changing the clothing and hospital gowns 468

16.1 Ubranie – Clothes 468

Włókna/tkaniny – Fibers/textiles 469

Części garderoby – Articles of clothing 470

Nazwy części ubrania – Parts of clothes 480

16.2 Ubieranie/rozbieranie podopiecznego – Dressing/undressing the person 481

Akcesoria pomocne przy ubieraniu – Dressing AIDS 481

Zapięcia – Fastening 481

Przydatne polecenia, pytania i zwroty – Useful orders questions and expressions 482

CZĘŚĆ 17 – PART 17. Załatwianie potrzeb fizjologicznych – Toileting 494

17.1 Wyposażenie toalety i artykuły sanitarne – Toilet accessories and sanitary devices 494

Produkty dla osób z nietrzymaniem moczu – Incontinence products 497

17.2 Opróżnianie pęcherza i wypróżnianie (jelit) – Urinary and bowel elimination 500

Opróżnianie pęcherza – Urinary elimination 500

Wypróżnianie (jelit) – Bowel elimination 501

Przydatne polecenia, pytania, terminy i zwroty – Useful orders, questions, terms and expressions 503

17.3 Problemy z oddawaniem moczu i wypróżnianiem – Problems with urination and bowel movements 519

Problemy z oddawaniem moczu – Urination problems 520

Problemy z wypróżnianiem – Problems with bowel movements 528

CZĘŚĆ 18 – PART 18. Ruch, aktywność oraz układanie podopiecznego – Movement, activity and positioning the person 532

18.1 Aktywność fizyczna – Physical activity 532

18.2 Brak ruchu – Lack of movement 534

Skutki obniżonej sprawności ruchowej i leżenia w łóżku – Results of decreased physical mobility and bedrest 536

18.3 Odleżyny – Pressure ulcers 537

Przyczyny przerwania ciągłości (uszkodzeń) skóry – Causes of skin breakdown 540

Komplikacje – Complications 541

Przydatne pytania, terminy i zwroty – Useful questions, terms and expressions 542

18.4 Prewencja i leczenie odleżyn – Prevention and treatment of pressure ulcers 543

Uaktywnianie i rehabilitacja – Mobility and rehabilitation 543

Zmiana pozycji ciała – Repositioning 547

Sprzęt antyuciskowy i urządzenia podpierające – Pressure-relieving and supportive devices 549

Opatrunki i inne sposoby leczenia – Dressings and other treatment 551

Przydatne polecenia, pytania, terminy i zwroty – Useful orders, questions, terms and expressions 552

CZĘŚĆ 19 – PART 19. Dieta i odżywianie – Diet and nutrition 564

19.1 Składniki odżywcze – Nutrients 564

Minerały – Minerals 564

Witaminy – Vitamins 565

19.2 Grupy produktów spożywczych – Food groups 566

Produkty zbożowe – Grain products 566

Warzywa – Vegetables, vaggies 570

Owoce – Fruits 573

Nabiał – Eggs and dairy products 576

Mięso i tłuszcz – Meat and fat 578

Ryby i owoce morza – Fish and seafood 581

Oleje – Oils 582

Przyprawy, przyprawy korzenne, zioła i składniki spożywcze – Seasonings, spices, herbs and food ingredients 583

19.3 Żywność przetworzona – Processed food 585

Potrawy i napoje – Dishes and beverages 588

Inne przydatne nazwy i terminy – Other useful names and terms 593

19.4 Potrzeby żywieniowe i dieta – Nutritional needs and diet 594

Czynniki wpływające na jedzenie i odżywianie – Factors affecting eating and nutrition 594

Dieta specjalna – Special diet 599

Równowaga płynów – Fluid balance 601

19.5 Podawanie posiłków i karmienie podopiecznego – Serving meals and feeding the person 604

Posiłki – Meals 604

Zastawa – Place setting 605

Przydatne polecenia i zwroty – Useful orders and expressions 606

CZĘŚĆ 20 – PART 20. Żywienie dojelitowe i pozajelitowe oraz dożylna podaż płynów – Enteral and parenteral nutrition, and IV fluids 612

20.1 Powody żywienia dojelitowego i pozajelitowego oraz dożylnej podaży płynów – Reasons for enteral and parenteral nutrition, and IV fluids 612

20.2 Żywienie dojelitowe – Enteral nutrition 613

Rurki do żywienia dojelitowego – Feeding tubes 614

20.3 Żywienie pozajelitowe i dożylna podaż płynów – Parenteral nutrition and IV therapy 615

Miejsca dostępu dożylnego – Intravenous sites, IV sites 616

Sprzęt do dożylnej podaży płynów – IV therapy equipment 617

20.4 Ryzyko związane z karmieniem dojelitowym lub całkowitym żywieniem pozajelitowym – Risk from tube feeding or total parenteral nutrition (TPN) risk 619

W miejscu założenia gastrostomii – At the ostomy site 621

20.5 Przydatne pytania, polecenia i zwroty – Useful questions, orders and expressions 622

Zgłoszenie problemów pielęgniarce – Reporting problems to a nurse 622

Pomoc w zapewnieniu bezpieczeństwa i komfortu – Promoting safety and comfort 624

CZĘŚĆ 21 – PART 21. Opieka nad umierającym – End-of-life care 626

21.1 Etapy umierania – The stages of dying 626

Zapewnienie komfortu – Comfort needs 627

Potrzeby duchowe – Spiritual needs 628

Przydatne pytania i zwroty – Useful questions and expressions 629

21.2 Choroba terminalna – Terminal disease 630

Oznaki śmierci – Signs of death 631

Opieka pośmiertna nad ciałem – Care of the body after death 634

Alfabet angielski – wymowa – English alphabet – pronunciation 636

Dodatki – Appendix 636

I Literowanie – Spelling 636

Przydatne polecenia – Useful orders 636

II Liczebniki główne i porządkowe, ułamki zwykłe i dziesiętne – Cardinal and ordinal numbers, vulgar and decimal fractions 637

Liczebniki główne – Cardial numbers 637

Przydatne liczebniki porządkowe – Useful ordinal numbers 639

Ułamki zwykłe – Vulgar fractions 641

Ułamki dziesiętne – Decimal fractions 642

III Układy i organy człowieka – Human systems and organs 643

Układ kostny – Skeletal system 643

Układ mięśniowy – Muscular system 646

Układ dokrewny – Endocrine system 647

Układ nerwowy – Nervous system 647

Układ sercowo-naczyniowy – Cardiovascular system 648

Układ oddechowy – Respiratory system 649

Układ trawienny – Digestive system, alimentary system 650

Układ moczowy – Urinary system 651

Układ rozrodczy – Reproductive system 652

Układ powłokowy – Integumentary system 653

Jamy ciała – Body cavities 655

Układ limfatyczny – Lymphatic system 655

Indeks 658