"Edukacja społeczno-przyrodnicza dzieci w wieku przedszkolnym i młodszym szkolnym"

Spis treści

Strona tytułowa 2

Spis treści 3

Wstęp 9

Rozdział 1: Środowisko i człowiek 17

1.1. Środowisko – wyjaśnienie pojęć 17

1.2. Składniki środowiska i ich charakterystyka 20

1.3. Środowisko a zdrowie 37

Zadania 39

Rozdział 2: Poznawanie przyrody – edukacja o środowisku, w środowisku i dla środowiska 42

2.1. Poznawanie przyrody przez dzieci 42

2.2. Fazy poznawania przyrody 46

2.3. Zasady nauczania o środowisku 52

Zadania 54

Rozdział 3: Cele, zadania i treści edukacji środowiskowej Planowanie zajęć zintegrowanych 56

3.1. Cele edukacji społeczno-przyrodniczej w przedszkolu i klasach początkowych 56

3.2. Zadania edukacji środowiskowej 64

3.3. Porównanie tradycyjnej i holistycznej edukacji środowiskowej 66

3.4. Przygotowanie nauczyciela do zajęć 69

3.5. Planowanie zajęć edukacji środowiskowej 71

3.6. Sytuacje edukacyjne i ich elementy składowe 74

3.7. Treści edukacji przyrodniczej jako czynnik integrujący w edukacji początkowej 79

Zadania 86

Rozdział 4: Metody edukacji środowiskowej i ich charakterystyka Formy aktywności dzieci w kontaktach ze środowiskiem Pomoce dydaktyczne w edukacji społeczno-przyrodniczej 91

4.1. Metody edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej 91

4.2. Wybrane klasyfikacje metod 93

4.3. Strategia wielostronnego kształcenia 95

4.4. Cechy charakterystyczne wybranych metod edukacji społeczno-przyrodniczej 97

4.5. Formy zajęć edukacji środowiskowej wykorzystywane w przedszkolu i klasach I–III 102

4.6. Wycieczka i spacer w edukacji przyrodniczej i społecznej 106

4.7. Prace domowe o tematyce społeczno-przyrodniczej 114

4.8. Rola pomocy dydaktycznych w edukacji społeczno-przyrodniczej 119

Zadania 126

Rozdział 5: Poznawanie otoczenia społecznego 130

5.1. Dziecko wśród ludzi 130

5.2. Przygotowanie dziecka do życia w społeczeństwie 136

5.3. Praca ludzi w różnych zawodach – produkcja i wytwarzanie 140

5.4. Poznawanie przeszłości – treści historyczne w edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej 143

5.5. Przedmioty w otoczeniu dziecka i ich poznawanie 146

5.6. Tradycje, zwyczaje i obrzędy jako przykład wrastania w kulturę 148

Zadania 152

Rozdział 6: Higiena osobista i otoczenia dziecka. Odżywianie 156

6.1. Zdrowie, higiena – podstawowe pojęcia 156

6.2. Czynniki warunkujące zdrowie 160

6.3. Wychowanie zdrowotne i edukacja zdrowotna 161

6.4. Zasady edukacji zdrowotnej 164

6.5. Edukacja zdrowotna dzieci 166

6.6. Treści edukacji zdrowotnej dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym 169

Zadania 175

Rozdział 7: Bezpieczeństwo dziecka w ruchu drogowym, w przedszkolu, szkole, w czasie zabaw 178

7.1. Przygotowanie dziecka do przestrzegania norm i zasad bezpieczeństwa 178

7.2. Problematyka bezpiecznego uczestnictwa w ruchu drogowym 180

7.3. Cele i zadania edukacji komunikacyjno-drogowej dzieci w wieku 3–10 lat 186

7.4. Bezpieczeństwo dzieci w domu, przedszkolu, szkole i w czasie zabaw 192

Zadania 195

Rozdział 8: Poznawanie roślin i zwierząt przez dzieci 198

8.1. Poznawanie roślin i zwierząt w ujęciu programu 198

8.2. Znaczenie poznawania świata roślin i zwierząt przez dzieci 201

8.3. Znaczenie hodowli roślin i zwierząt w edukacji 208

Zadania 215

Rozdział 9: Ochrona przyrody i krajobrazu 218

9.1. Zasoby przyrody a człowiek 218

9.2. Ochrona środowiska – ustalenia terminologiczne 220

9.3. Tradycje ochrony przyrody na świecie i w Polsce 222

9.4. Formy ochrony przyrody w Polsce 229

9.5. Tematy związane z ochroną przyrody i krajobrazu realizowane w przedszkolu i klasach początkowych 233

Zadania 236

Rozdział 10: Edukacja ekologiczna dzieci młodszych a zagrożenia środowiska naturalnego 240

10.1. Pojęcie ekologii i jej cechy charakterystyczne jako nauki 240

10.2. Zagrożenia środowiska a człowiek 247

10.3. Cele i zadania edukacji ekologicznej 251

10.4. Treści, metody i formy edukacji ekologicznej w przedszkolu i klasach początkowych 263

10.5. Kształtowanie postaw proekologicznych 265

Zadania 271

Rozdział 11: Pogoda i klimat. Obserwacja pogody 275

11.1. Pogoda, klimat, mikroklimat – meteorologia i klimatologia 275

11.2. Elementy pogody i sposoby ich pomiaru 278

11.3. Obserwowanie pogody z dziećmi w wieku przedszkolnym i młodszym szkolnym 282

11.4. Fenologiczne, klimatyczne i astronomiczne pory roku 285

11.5. Specyfika klimatu Polski 288

Zadania 291

Rozdział 12: Doświadczenia, eksperymenty i obserwacje zjawisk fizycznych, chemicznych i przyrodniczych 294

12.1. Konieczność stosowania doświadczeń i eksperymentów przyrodniczych w pracy z dziećmi w wieku 3–10 lat 294

12.2. Kształtowanie umiejętności obserwacji 297

12.3. Badanie otaczającego świata – rola doświadczeń i eksperymentów przyrodniczych w poznawaniu praw rządzących przyrodą 302

12.4. Podstawowe wskazówki metodyczne dotyczące organizacji działań eksperymentalnych dzieci młodszych 305

Zadania 308

Rozdział 13: Turystyka i krajoznawstwo w edukacji dzieci młodszych 311

13.1. Znaczenie turystyki i krajoznawstwa 311

13.2. Wyznaczanie kierunków w terenie i na mapie 313

13.3. Mapa i plan – znaki umowne na planie i mapie 315

13.4. Rodzaje map i ich wykorzystanie w edukacji 317

13.5. Krajobrazy i ich charakterystyka 320

13.6. Treści gospodarcze i administracyjne w programach edukacji wczesnoszkolnej 323

Zadania 325

Aneks 327

Załącznik 1. Pytania dzieci 327

Załącznik 2. Wynalazki 335

Załącznik 3. Rośliny 341

Załącznik 4. Zwierzęta 347

Załącznik 5. Zjawiska pogodowe 352

Załącznik 6. Przykładowy konspekt (scenariusz) zajęć zintegrowanych dla klasy I 354

Załącznik 7. Wykaz literatury na temat doświadczeń i eksperymentów dla dzieci młodszych 360

Załącznik 8. Wykaz literatury na temat wynalazków 363

Załącznik 9. Wykaz literatury zawierającej odpowiedzi na dziecięce pytania 365

Załącznik 10. Wykaz literatury na temat bezpieczeństwa dzieci 368

Bibliografia 369

Strona redakcyjna 385