"Anestezjologia i intensywna opieka"
Identyfikator Librowy: 129574
Spis treści
Wykaz autorów 5
Przedmowa 8
Spis skrótów 30
CZEŚĆ I — ANESTEZJOLOGIA I INTENSYWNA TERAPIA 32
ANESTEZJOLOGIA 34
1. Rys historyczny anestezjologii, intensywnej terapii i pielęgniarstwa anestezjologicznego — Laura Wołowicka 36
1.1. Krótka historia znieczulenia 36
1.2. Krótka historia intensywnej terapii 37
1.3. Krótka historia pielęgniarstwa anestezjologicznego 39
Piśmiennictwo 39
Pytania i zadania kontrolne 39
2. Przygotowanie chorego do znieczulenia— Iwona Trojanowska 40
2.1. Wywiad 41
2.2. Badanie przedmiotowe 42
2.3. Badania laboratoryjne 43
2.4. Ryzyko związane z operacją 44
2.5. Premedykacja 44
2.6. Leki stosowane najczęściej w premedykacji 45
Piśmiennictwo 46
Pytania i zadania kontrolne 46
3. Leki w anestezjologii — Dariusz Luboń, Leszek Machej 47
3.1. Wziewne środki znieczulające ogólnie 48
3.2. Anestetyki lotne 49
3.3. Dożylne środki znieczulające 50
3.4. Środki zwiotczające 52
3.5. Środki miejscowo znieczulające 53
Piśmiennictwo 53
Pytania i zadania kontrolne 53
4. Znieczulenie ogólne — Wojciech Gaszyński,Waldemar Machała 54
4.1. Aparat do znieczulenia 55
4.2. Metody znieczulenia ogólnego 57
4.3. Rodzaje znieczulenia ogólnego 57
4.4. Anestetyki wziewne 58
4.5. Środki zwiotczające mięśnie 59
4.6. Dożylne środki znieczulenia ogoónego 61
Piśmiennictwo 64
Pytania i zadania kontrolne 64
5. Znieczulenie przewodowe — Wojciech Gaszyński,Waldemar Machała, Tomasz Gaszyński 65
5.1. Podział znieczuleń przewodowych 65
5.2. Środki znieczulenia przewodowego 67
5.2.1. Czynniki kliniczne wpływające na działanie środków znieczulenia przewodowego 68
5.3. Podział znieczulenia przewodowego 69
Piśmiennictwo 72
Pytania i zadania kontrolne 72
6. Znieczulenie w chirurgii ogólnej — Maria Wujtewicz 73
6.1. Zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej 73
6.2. Niebezpieczeństwo zachłyśnięcia się 74
6.3. Utrata ciepła 75
6.4. Niepożądane reakcje związane z drażnieniem trzewi 75
6.5. Zwiotczenie mięśni poprzecznie prążkowanych 75
6.6. Upośledzenie czynności układu oddechowego 76
6.7. Metody znieczulenia 76
6.8. Prowadzenie znieczulenia 76
6.9. Chirurgia laparoskopowa 77
Piśmiennictwo 78
Pytania i zadania kontrolne 78
7. Znieczulenie w neurochirurgii — Leon Drobnik 79
7.1. Zwiększone ciśnienie wewnątrzczaszkowe 80
7.2. Niedokrwienie i niedotlenienie mózgowia 81
7.3. Wpływ środków stosowanych w znieczuleniu ogólnym na metabolizm mózgowia i mózgowy przepływ krwi 84
7.4. Monitorowanie chorych znieczulanych do zabiegów neurochirurgicznych 85
7.5. Znieczulenie do zabiegów naczyniowych mózgu z otwarciem jamy czaszki 86
7.6. Znieczulenie do zabiegów w dole tylnym czaszki 87
7.7. Znieczulenie do operacji zmian nowotworowych w ośrodkowym układzie nerwowym 88
7.8. Znieczulanie chorych z pourazowymi obrażeniami mózgowia 88
Piśmiennictwo 89
Pytania i zadania kontrolne 89
8. Znieczulenie w położnictwie i ginekologii — Michał Gaca, Natalia Kokot 90
8.1. Znieczulenie w ginekologii 90
8.2. Znieczulenie w położnictwie 91
8.3. Zmiany fizjologiczne w ciąży 92
8.3.1. Układ krążenia 92
8.3.2. Układ oddechowy 93
8.3.3. Metabolizm 94
8.3.4. Przewód pokarmowy 94
8.4. Bezpieczeństwo stosowania leków anestezjologicznych w ciąży 95
8.3.5. Ośrodkowy układ nerwowy 95
8.3.6. Układ krzepnięcia krwi 95
8.5. Znieczulenie do cięcia cesarskiego — znieczulenie podpajęczynówkowe 97
8.6. Znieczulenie do cięcia cesarskiego — znieczulenie ogólne 97
8.7. Znieczulenie ciężarnej do zabiegów niepołożniczych 98
Piśmiennictwo 99
Pytania i zadania kontrolne 99
9. Znieczulenie porodu — Hanna Billert 100
9.1. Ból porodowy 100
9.2. Sposoby uśmierzania bólu porodowego 102
9.3. Blokady centralne — najskuteczniejsze sposoby znieczulania porodu 103
9.4. Inne metody znieczulenia przewodowego 106
9.5. Układowe stosowanie opioidów 107
9.5.1. Metody wziewne 108
9.5.2. Niefarmakologiczne i alternatywne metody uśmierzania bólu porodowego 108
Piśmiennictwo 109
Pytania i zadania kontrolne 109
9.5.3. Podsumowanie 109
10. Znieczulenie w ortopedii i chirurgii urazowej— Alicja Bartkowska-Śniatkowska 110
10.1. Zasady ogólne 110
10.2. Znieczulenie przewodowe a profilaktyka i leczenie żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej 113
10.3. Zator tłuszczowy 113
10.4. Znieczulenie w wybranych zabiegach ortopedycznych 113
10.4.1. Endoprotezoplastyka stawów biodrowych i kolanowych 113
10.4.2. Złamanie szyjki kości udowej 114
10.4.3. Inne zabiegi 115
10.4.4. Operacje nagłe po urazach wielonarządowych 115
10.5. Kryteria wyboru rodzaju znieczulenia 116
Piśmiennictwo 117
Pytania i zadania kontrolne 117
11. Znieczulenie w laryngologii i chirurgii twarzowo-szczękowej — Iwona Trojanowska 118
11.1. Odrębności znieczulenia do wybranych zabiegów 120
11.1.1. Usunięcie migdałka adenoidalnego (gardłowego) i migdałków podniebiennych 120
11.1.2. Operacje ucha 120
11.1.3. Mikrochirurgia wewnątrzkrtaniowa 121
11.1.4. Wycięcie krtani 122
11.1.5. Guzy głowy i szyi 123
11.1.6. Urazy twarzoczaszki 123
Piśmiennictwo 124
Pytania i zadania kontrolne 124
12. Znieczulenie w okulistyce — Alicja Bartkowska–Śniatkowska 125
12.1. Odrębności zabiegów okulistycznych 126
12.1.1. Nieruchome pole operacyjne 126
12.1.2. Kontrola ciśnienia wewnątrzgałkowego 126
12.1.3. Ograniczenie krwawienia w polu operacyjnym 127
12.1.4. Znieczulenie 127
12.1.5. Odruch oczno-sercowy 127
12.1.6. Kontrola szerokości źrenic 128
12.1.7. Wymioty pooperacyjne 128
12.2. Uwagi praktyczne dotyczące znieczulenia 129
12.3. Wybór sposobu znieczulenia 129
12.2.1. Premedykacja 129
12.3.1. Znieczulenie miejscowe 129
12.4. Zasady znieczulenia ogólnego 130
12.3.2. Znieczulenie ogólne 130
12.4.1. Wybór leków do znieczulenia ogólnego 131
12.4.2. Znieczulenie miejscowe czy ogólne? 131
12.4.3. Czy sedacja może stanowic´ metodę alternatywną w stosunku do znieczulenia ogólnego? 131
12.5. Znieczulenie w wybranych zabiegach okulistycznych 132
12.5.1. Operacja jaskry 132
12.5.2. Operacja odwarstwienia siatkówki 132
12.5.3. Operacja zaćmy 133
12.5.4. Operacje zeza 133
12.5.5. Operacje okulistyczne nagłe 133
Piśmiennictwo 134
Pytania i zadania kontrolne 134
13. Znieczulenie u dzieci — Dariusz Luboń, Monika Nowicka 135
13.1. Aspekt psychologiczny postępowania anestezjologicznego 135
13.2. Odrębności anatomiczne i fizjologiczne 136
13.2.1. Układ oddechowy 136
13.2.2. Układ krążenia 137
13.2.3. Termoregulacja 137
13.2.4. Gospodarka płynowa 138
13.2.5. Skład krwi 138
13.2.6. Przygotowanie do znieczulenia i premedykacja 138
13.3. Sprzęt anestezjologiczny 139
13.2.7. Karencja pokarmowa 139
13.2.8. Premedykacja 139
13.4. Indukcja znieczulenia ogólnego 140
13.4.1. Znieczulenie wziewne 140
13.5. Znieczulenie przewodowe 141
13.6. Znieczulenie noworodka 141
13.4.2. Znieczulenie dożylne 141
13.4.3. Ekstubacja 141
Piśmiennictwo 142
Pytania i zadania kontrolne 142
14. Znieczulanie chorych w wieku podeszłym— Maria Wujtewicz 143
14.1. Przygotowanie przedoperacyjne 144
14.2. Premedykacja 145
14.3. Wybór metody znieczulenia 145
14.4. Wprowadzenie do znieczulenia 146
14.5. Podtrzymanie znieczulenia 147
14.6. Wczesny okres pooperacyjny 147
Piśmiennictwo 148
Pytania i zadania kontrolne 148
15. Znieczulenie w endokrynologii — Tomasz Łazowski, Teresa Korta 149
15.1. Układ wewnątrzwydzielniczy 149
15.2. Gruczoły wydzielania wewnętrznego 150
15.3. Choroby gruczołów wydzielania wewnętrznego 152
15.3.1. Cukrzyca 152
15.3.2. Wyspiak (insulinoma) 154
15.3.3. Choroby tarczycy 154
15.3.4. Choroby nadnerczy 155
15.3.5. Guzy przysadki 155
Piśmiennictwo 156
Pytania i zadania kontrolne 156
16. Znieczulenie w urologii. Znieczulenie do przeszczepienia nerki i trzustki — Tomasz Łazowski 157
16.1. Metody znieczulenia 157
16.2. Specyficzne problemy znieczulenia w urologii 158
16.3. Postępowanie anestezjologiczne podczas operacji przeszczepienia nerki 160
16.3.1. Wywiad, premedykacja, przygotowanie do operacji 160
16.3.2. Postępowanie 160
16.4. Postępowanie u chorych ze schyłkowa niewydolnością nerek i cukrzycą. Przeszczepienie trzustki 162
Piśmiennictwo 163
Pytania i zadania kontrolne 163
17. Znieczulenie w chirurgii jednego dnia— znieczulenie ambulatoryjne — Tomasz Łazowski 164
17.1. Metody znieczulenia 164
17.2. Ocena przedoperacyjna 166
17.3. Dobór chorych 166
17.4. Niezbędne badania laboratoryjne zlecane przed operacją i znieczuleniem 167
17.5. Eliminacja konieczności intensywnego nadzoru pooperacyjnego 168
Piśmiennictwo 169
Pytania i zadania kontrolne 169
18. Bezpieczeństwo znieczulenia — Krzysztof Przesmycki 170
Piśmiennictwo 176
Pytania i zadania kontrolne 176
19. Powikłania znieczulenia ogólnego i przewodowego— Laura Wołowicka 177
19.1. Podział i charakterystyka powikłań´ 177
19.2. Powikłania oddechowe 177
19.3. Powikłania krążeniowe 178
19.4. Powikłania ze strony ośrodkowego układu nerwowego 179
19.5. Zaburzenia termoregulacji 179
19.6. Powikłania znieczuleń´ przewodowych 180
Piśmiennictwo 181
Pytania i zadania kontrolne 181
19.6.1. Inne powikłania 181
20. Opieka pooperacyjna na oddziale wybudzeń— Krzysztof Przesmycki, Małgorzata Lalak-Dybała 182
20.1. Standardy postępowania i organizacja opieki pooperacyjnej na oddziałach wybudzeń — historia 182
20.2. Niestabilność´ czynności życiowych po znieczuleniu 183
20.3. Standardy postępowania na oddziale wybudzeń 184
20.4. Personel oddziału wybudzeń 186
20.5. Lokalizacja i wielkość´ oddziału wybudzeń 186
20.6. Rutynowe postępowanie pooperacyjne 187
Piśmiennictwo 188
Pytania i zadania kontrolne 188
INTENSYWNA TERAPIA 190
1. Ostra niewydolność´ oddechowa — Maria Wujtewicz 192
1.1. Podział ostrej niewydolności oddechowej 192
1.2. Patofizjologia ostrej niewydolności oddechowej 193
1.3. Objawy kliniczne ostrej niewydolności oddechowej 195
1.4. Rozpoznanie ostrej niewydolności oddechowej 195
1.5. Leczenie ostrej niewydolności oddechowej 196
1.6. Zespół ostrych zaburzeń´ oddechowych (ARDS) 196
Piśmiennictwo 197
Pytania i zadania kontrolne 197
2. Wentylacja mechaniczna — Maria Wujtewicz 198
2.1. Metody wentylacji mechanicznej 199
2.2. Metody poprawy utlenowania krwi 200
2.3. Skutki niepożądane wentylacji mechanicznej 201
2.4. Monitorowanie wentylacji 202
2.5. Odzwyczajanie od respiratora 202
Piśmiennictwo 203
Pytania i zadania kontrolne 203
3. Wstrząs — Grażyna Durek 204
3.1. Patofizjologia wstrząsu 206
3.2. Obraz kliniczny wstrząsu 208
3.3. Leczenie wstrząsu 210
Piśmiennictwo 213
Pytania i zadania kontrolne 213
4. Stany nieprzytomności — śpiączki— Wojciech Gaszyński, Anna Samborska-Sablik 214
4.1. Przyczyny śpiączek 216
4.2. Postępowanie wstępne 218
4.3. Rozpoznanie śpiączki 220
4.4. Zapobieganie uszkodzeniu ośrodkowego układu nerwowego 225
4.5. Ogólne zasady postępowania z chorym nieprzytomnym 226
4.6. Rokowanie w śpiączce 227
Piśmiennictwo 228
Pytania i zadania kontrolne 228
5. Obrażenia — Iwona Trojanowska, Laura Wołowicka 229
5.1. Wskazania do przyjęcia na oddział intensywnej terapii 229
5.2. Priorytety postępowania leczniczego i diagnostycznego 229
5.3. Rozpoznawanie obrażeń´ i powikłań pourazowych w intensywnej terapii 231
5.4. Obrażenia klatki piersiowej i jamy brzusznej 231
5.4.1. Klasyfikacja obrażeń´ klatki piersiowej 231
5.5. Obrażenia ośrodkowego układu nerwowego. Wytyczne intensywnej terapii 233
5.6. Ostra niewydolność´ oddechowa w ciężkich obrażeniach. Wytyczne intensywnej terapii 233
5.7. Wstrząs urazowy 234
5.8. Analgosedacja 235
5.9. Leczenie żywieniowe 236
Piśmiennictwo 236
Pytania i zadania kontrolne 236
6. Ostre zespoły brzuszne — Laura Wołowicka 237
6.1. Charakterystyka ogólna ostrych zespołów brzusznych 237
6.2. Niedrożność´ jelit i zapalenie otrzewnej 238
6.3. Ostre zapalenie trzustki 240
6.4. Ostre niedokrwienie krezki 240
Piśmiennictwo 241
Pytania i zadania kontrolne 241
7. Ostra niewydolność nerek i wątroby — Tomasz Łazowski, Agata Paczkowska 242
7.1. Ostra niewydolność nerek 242
7.1.1. Ostra niewydolność nerek u chorych leczonych na oddziale intensywnej terapii 242
7.1.2. Niewydolność nerek przednerkowa 243
7.1.3. Niewydolność nerek nerkowa 244
7.1.4. Niewydolność nerek zanerkowa 246
7.2. Ostra niewydolność wątroby 249
7.2.1. Objawy ostrej niewydolności wątroby 250
7.2.2. Zaburzenia innych układów 251
7.2.3. Rokowanie 252
7.2.4. Metody leczenia 252
Piśmiennictwo 254
Pytania i zadania kontrolne 254
8. Sepsa — Grażyna Durek 255
8.1. Ostra dysfunkcja narządowa spowodowana przez sepsę 259
8.2. Leczenie ciężkiej sepsy 261
Piśmiennictwo 265
Pytania i zadania kontrolne 265
9. Choroby nerwowo-mięśniowe — zagadnienia wybrane— Krzysztof Kusza 267
9.1. Miopatie 268
9.1.1. Dystrofia mięśniowa postępująca Duchenne’a 268
9.2. Choroby płytki motorycznej (nerwowo-mięśniowej) 269
9.2.1. Miastenia rzekomoporaźna (myasthenia gravis)—choroba Erba–Goldflama 270
9.2.2. Intensywna terapia miastenii rzekomoporaźnej 271
9.3. Ostre polineuropatie zapalne 273
9.3.1. Zespół Guillaina–Barrégo 273
9.3.2. Intensywna terapia zespołu Guillaina–Barrégo 273
9.4. Neuropatie chorych krytycznie 276
9.4.1. Polineuropatia chorych krytycznie 276
9.4.2. Miopatia chorych krytycznie 276
Piśmiennictwo 277
Pytania i zadania kontrolne 277
10. Stany po nagłym zatrzymaniu krążenia— Laura Wołowicka 278
10.1. Zaburzenia w ośrodkowym układzie nerwowym w następstwie nagłego zatrzymania krążenia 278
10.1.1. Czynniki pogłębiające uszkodzenie mózgu po nagłym zatrzymaniu krążenia 279
10.2. Zmiany ogólnoustrojowe w chorobie poresuscytacyjnej 280
10.3. Niewydolność oddechowa po nagłym zatrzymaniu krążenia 280
10.4. Zaburzenia układu krążenia 280
10.5. Intensywna terapia w chorobie poresuscytacyjnej 281
10.5.1. Ochrona mózgu po nagłym zatrzymaniu krążenia 282
10.5.2. Stosowanie hipotermii umiarkowanej 282
10.5.3. Optymalizacja wentylacji 282
10.5.4. Stabilizacja układu krążenia 282
Piśmiennictwo 283
Pytania i zadania kontrolne 283
10.5.5. Inne elementy intensywnej terapii 283
10.5.6. Wyniki leczenia choroby poresuscytacyjnej 283
11. Śmierć mózgu. Opieka nad dawcą narządów— Romuald Bohatyrewicz, Maciej Żukowski 284
11.1. Mechanizm śmierci mózgu 284
11.2. Procedura rozpoznawania śmierci mózgu 285
11.3. Opieka nad dawcą narządów na oddziale intensywnej terapii 287
11.2.1. Odruchy rdzeniowe 287
11.4. Postępowanie podczas pobierania narządów 288
Piśmiennictwo 289
Pytania i zadania kontrolne 289
12. Ból i jego leczenie — Marek Suchorzewski 290
12.1. Patofizjologia bólu 290
12.1.1. Szlak nocycepcji — ,,droga bólowa’’ 291
12.1.2. Patofizjologiczny podział bólu 291
12.1.3. Kliniczny podział bólu 291
12.2. Ocena kliniczna chorego z bólem 292
12.3. Metody leczenia bólu 293
12.3.1. Metody farmakologiczne leczenia bólu 293
12.4. Rola pielęgniarki w diagnostyce i leczeniu bólu 294
12.3.2. Metody niefarmakologiczne leczenia bólu 294
12.5. Ból ostry 295
12.6. Ocena kliniczna chorego z ostrym bólem 296
12.7. Ból pooperacyjny 297
12.6.1. Cele klinicznej oceny bólu 297
12.8. Farmakoterapia w analgezji pooperacyjnej 298
12.8.1. Ciągła dożylna infuzja opioidów 299
12.8.2. Analgezja nieopioidowymi lekami przeciwbólowymi 299
12.8.3. Koanalgetyki w zwalczaniu bólu pooperacyjnego 300
12.8.4. ,,Analgezja sterowana przez chorego’’ podawana drogą dożylną (patient-controlled analgesia, PCA) 300
12.8.5. ,,Analgezja sterowana przez pielęgniarkę’’ (nurse-controlled analgesia, NLA) 300
12.8.6. Analgezja ,,z wyprzedzeniem’’ (preemptive analgesia) 301
12.8.7. Techniki znieczulenia miejscowego w zwalczaniu bólu pooperacyjnego 301
Piśmiennictwo 302
Pytania i zadania kontrolne 302
12.8.8. Analgezja multimodalna 302
13. Podstawowe zabiegi resuscytacyjne i użycie automatycznych defibrylatorów zewnętrznych u osób dorosłych— Janusz Andres, Grzegorz Cebula 303
13.1. Podstawowe zabiegi resuscytacyjne u osób dorosłych (BLS) 305
13.2. Ryzyko dla ratowników 314
13.3. Udrażnianie dróg oddechowych 314
13.4. Rozpoznanie zatrzymania krążenia 315
13.5. Początkowe oddechy ratunkowe 315
13.6. Wentylacja 316
13.7. Uciskanie klatki piersiowej 317
13.7.1. Stosunek liczby uciśnięć klatki piersiowej do wentylacji 318
13.7.2. Uciskanie klatki piersiowej jako jedyny element resuscytacji krążeniowo-oddechowej 318
13.8. Użycie automatycznego defibrylatora zewnętrznego (AED) 319
13.7.3. Resuscytacja krążeniowo-oddechowa w ciasnych pomieszczeniach 319
13.8.1. Sekwencja użycia automatycznego defibrylatora zewnętrznego 319
13.8.2. Resuscytacja krążeniowo-oddechowa przed defibrylacją 323
13.9. Program publicznego dostępu do defibrylacji (PAD) 324
13.8.3. Polecenia głosowe 324
13.8.4. W pełni automatyczny defibrylator zewnętrzny 324
Piśmiennictwo 325
Pytania i zadania kontrolne 325
CZĘŚĆ II — PIELĘGNIARSTWO ANESTEZJOLOGICZNE I INTENSYWNA OPIEKA PIELĘGNIARSKA 326
PODSTAWY PIELĘGNIARSTWA ANESTEZJOLOGICZNEGO I INTENSYWNEJ OPIEKI PIELĘGNIARSKIEJ 328
1. Proces pielęgnowania — Dorota Talarska 330
1.1. Schemat procesu pielęgnowania 330
1.2. Formułowanie diagnozy pielęgniarskiej 331
1.3. Rodzaje i elementy diagnozy pielęgniarskiej 332
1.2.1. Systematyka NANDA 332
1.3.1. Diagnoza pielęgniarska właściwa 333
1.3.2. Pielęgniarska diagnoza ryzyka i dużego ryzyka 334
1.3.3. Wstępna diagnoza pielęgniarska 334
1.4. Orzeczenia diagnostyczne 335
1.3.4. Pielęgniarska diagnoza samopoczucia 335
1.3.5. Pielęgniarska diagnoza zespołu 335
Piśmiennictwo 337
Pytania i zadania kontrolne 337
2. Zmiany świadomości i sedacja — Edyta Cudak 338
2.1. Określenie pojęcia ,,świadomość’’ 338
2.2. Metody oceny stanu świadomości 338
2.3. Sedacja 340
Piśmiennictwo 344
Pytania i zadania kontrolne 344
3. Monitorowanie hemodynamiczne — Lucyna Płaszewska- Żywko 345
3.1. Pomiar ciśnienia tętniczego krwi 345
3.2. Inwazyjny pomiar ciśnienia 347
3.3. Pomiar ośrodkowego ciśnienia żylnego 349
3.4. Pomiary hemodynamiczne za pomocą cewnika Swana–Ganza 350
3.5. Elektrokardiografia 351
3.5.1. Wykonywanie zapisu elektrokardiograficznego 351
Piśmiennictwo 352
Pytania i zadania kontrolne 352
4. Pielęgnowanie chorego z dostępem naczyniowym (żylnym i tętniczym) — Katarzyna Gój 353
4.1. Cewnikowanie naczyń żylnych obwodowych 353
4.2. Cewnikowanie żył głównych 354
4.3. Dostęp naczyniowy tętniczy 357
Piśmiennictwo 358
Pytania i zadania kontrolne 358
5. Przetaczanie płynów infuzyjnych—Margareta Gabryszak 359
5.1. Prawidłowe zapotrzebowanie na płyny 359
5.2. Ocena równowagi płynowej 360
5.2.1. Pacjent odwodniony 360
5.2.2. Pacjent przewodniony 361
5.2.3. Podstawowe zapotrzebowanie na płyny 361
5.3. Podział płynów infuzyjnych 362
5.3.1. Rodzaje opakowań na płyny infuzyjne 363
5.4. Urządzenia dawkujące i filtrujące płyny 364
5.5. Powikłania związane z przetaczaniem płynów 364
5.6. Procedura przygotowania i podawania płynów infuzyjnych 365
Piśmiennictwo 366
Pytania i zadania kontrolne 366
6. Wsparcie żywieniowe — Maria Kózka 367
6.1. Zapotrzebowanie na podstawowe składniki pokarmowe 367
6.2. Ocena stanu odżywienia 369
6.3. Metody leczenia żywieniowego 369
6.3.1. Żywienie enteralne 369
6.3.2. Żywienie pozajelitowe 371
Piśmiennictwo 373
Pytania i zadania kontrolne 373
7. Przedłużone unieruchomienie i usprawnianie chorego— Maria Kózka 374
7.1. Wpływ unieruchomienia na funkcjonowanie organizmu 374
7.2. Zasady usprawniania leczniczego 375
7.2.1. Usprawnianie układu oddechowego 376
7.2.2. Usprawnianie układu sercowo-naczyniowego 378
7.2.3. Usprawnianie układu kostno-stawowego 379
7.2.4. Psychoterapia i muzykoterapia 380
Piśmiennictwo 381
Pytania i zadania kontrolne 381
8. Zagadnienia etyczne w intensywnej terapii — Michał Musielak, Aleksandra Fryś 382
8.1. Relacje zespół medyczny–pacjent 382
8.2. Pojęcie śmierci i stosunek do niej 384
8.3. Sprawiedliwy podział ograniczonych śródków leczniczych 387
Piśmiennictwo 388
Pytania i zadania kontrolne 388
PIELĘGNIARSTWO ANESTEZJOLOGICZNE 390
1. Pacjent na bloku operacyjnym — Irena Krysiak 392
1.1. Dokumentacja znieczulenia 394
1.2. Bezpieczeństwo chorego na bloku operacyjnym 395
1.2.1. Wyposażenie i sprzęt do znieczulenia, monitorowania, leczenia i ratowania życia 396
1.2.2. Standardy i zalecenia dotyczące postępowania przed znieczuleniem, w trakcie i po jego zakończeniu 396
1.2.3. Jakość pracy personelu medycznego (uprawnienia, przygotowanie zawodowe i kompetencje zespołu) 399
1.2.4. System organizacji i zarządzania 399
Piśmiennictwo 400
Pytania i zadania kontrolne 400
1.2.5. Umiejętność´ pracy zespołowej 400
2. Technika w praktyce pielęgniarki anestezjologicznej— Jadwiga Łazarenko 402
2.1. Sprzęt i aparatura 402
2.2. Standardy monitorowania chorego znieczulanego 405
2.2.1. Standard podstawowy monitorowania 406
2.2.2. Standard poszerzony monitorowania 406
Piśmiennictwo 410
Pytania i zadania kontrolne 410
3. Opieka nad pacjentem znieczulanym do zabiegów w chirurgii ogólnej — Grażyna Bączyk, Margarita Gabryszak 411
3.1. Okres przedoperacyjny 411
3.2. Okres śródoperacyjny 413
3.2.1. Ułożenie pacjenta do zabiegu chirurgicznego 414
3.2.2. Zabezpieczenie chorego przed hipotermią 414
3.3. Opieka pielęgniarska podczas znieczulenia ogólnego 415
3.4. Opieka pielęgniarska nad chorym znieczulanym do zabiegów w trybie pilnym. Znieczulanie pacjenta niebędącego na czczo (,,z pełnym żołądkiem’’) 415
3.5. Opieka pielęgniarska nad chorym znieczulanym do zabiegów wykonywanych metoda laparoskopową 417
3.6. Okres pooperacyjny 417
3.6.1. Ból pooperacyjny 417
Piśmiennictwo 418
Pytania i zadania kontrolne 418
4. Opieka nad pacjentem znieczulanym do zabiegów neurochirurgicznych — Anna Marczyńska 420
4.1. Przyjęcie chorego na blok operacyjny 420
4.2. Wprowadzenie do znieczulenia 421
4.3. Operacja w pozycji na plecach lub na boku 421
4.4. Operacja w pozycji siedzącej 422
4.5. Operacja w pozycji na brzuchu 425
4.6. Podtrzymanie znieczulenia i nadzór nad pacjentem w czasie zabiegu 425
4.7. Zakończenie znieczulenia i przekazanie pacjenta 426
Piśmiennictwo 428
Pytania i zadania kontrolne 428
5. Opieka nad pacjentem znieczulanym w ortopedii i chirurgii urazowej — Katarzyna Gój 429
5.1. Postępowanie pielęgniarskie podczas znieczulania pacjenta do zabiegów ortopedycznych 429
5.1.1. Ocena przedoperacyjna 429
5.1.2. Postępowanie anestezjologiczne podczas znieczulenia do zabiegów ortopedycznych 431
5.2. Postępowanie anestezjologiczne w chirurgii urazowej 433
5.1.3. Postępowanie pooperacyjne 433
5.2.1. Przygotowanie anestezjologiczne do zabiegu chirurgicznego 433
5.2.2. Transport i postępowanie anestezjologiczne na bloku operacyjnym 434
5.2.3. Postępowanie pooperacyjne 435
Piśmiennictwo 436
Pytania i zadania kontrolne 436
5.2.4. Postępowanie anestezjologiczne u dzieci w przypadku pourazowego zabiegu operacyjnego 436
6. Opieka nad pacjentem znieczulanym do zabiegów w laryngologii i chirurgii szczękowej—Mieczysława Burek 437
6.1. Znieczulenie do zabiegów laryngologicznych 438
6.2. Zabiegi laryngologiczne wykonywane ze znieczuleniem 439
Piśmiennictwo 444
Pytania i zadania kontrolne 444
7. Opieka nad pacjentem znieczulanym do zabiegów endokrynologicznych — Anna Marczyńska 445
7.1. Przyjęcie pacjenta na blok operacyjny 445
7.2. Indukcja znieczulenia 446
7.2.1. Zabieg w pozycji na plecach z odgięciem głowy 446
7.2.2. Zabieg w ułożeniu na boku 447
7.3. Podtrzymanie znieczulenia i nadzór nad pacjentem w czasie zabiegu 448
7.4. Zakończenie znieczulenia i przekazanie pacjenta 448
7.2.3. Zabieg gruczolaka przysadki 448
7.5. Pobyt pacjenta w sali wybudzeń po zabiegach endokrynologicznych 449
Piśmiennictwo 450
Pytania i zadania kontrolne 450
8. Opieka nad pacjentem znieczulanym do zabiegów urologicznych i do przeszczepienia nerek — Wioletta Mędrzycka-Dąbrowska 451
8.1. Nadzór i monitorowanie 451
8.2. Przezskórne kruszenie kamieni (ESWL) 452
8.3. Endoskopowe kruszenie kamieni 452
8.4. Resekcje przezcewkowe 453
8.5. Problemy wynikające z chirurgii endoskopowej 455
8.6. Operacje wykonywane metodą otwartą 456
8.7. Operacje laparoskopowe 457
8.8. Transplantacja nerki 458
Pytania i zadania kontrolne 459
Piśmiennictwo 460
9. Opieka nad pacjentką znieczulaną do zabiegów ginekologicznych i położniczych — Dorota Pilch 461
9.1. Cięcie cesarskie w znieczuleniu przewodowym (podpajęczynówkowym) 462
9.2. Hipotensja 462
9.1.1. Interwencje pielęgniarskie 462
9.2.1. Interwencje pielęgniarskie 462
9.3. Strach (stres), którego przyczynę można ustalić 463
9.3.1. Interwencje pielęgniarskie 463
9.4. Prowadzenie porodu w znieczuleniu zewnątrzoponowym (PDA) 464
9.4.1. Interwencje pielęgniarskie 464
9.5. Cięcie cesarskie w trybie nagłym — znieczulenie ogólne 465
9.5.1. Interwencje pielęgniarskie 465
9.6. Zabiegi położnicze i ginekologiczne w znieczuleniu ogólnym dożylnym (np. założenie szwu okrężnego na szyjkę macicy, nacięcie ropnia gruczołu Bartholina, wyłyżeczkowanie jamy macicy, elektrokoagulacja, elektrokonizacja) 466
9.7. Niebezpieczeństwo urazu 466
9.6.1. Interwencje pielęgniarskie 466
Piśmiennictwo 467
Pytania i zadania kontrolne 467
9.7.1. Interwencje pielęgniarskie 467
10. Opieka nad dzieckiem znieczulanym — Mirosława Radowska 468
10.1. Przygotowanie dziecka do znieczulenia 468
10.2. Pobyt dziecka na bloku operacyjnym 469
10.3. Przygotowanie do znieczulenia ogólnego 469
10.4. Wyprowadzenie ze znieczulenia ogólnego 471
10.5. Znieczulenie przewodowe 471
10.5.1. Sala wybudzeń 472
Piśmiennictwo 473
Pytania i zadania kontrolne 473
11. Opieka nad znieczulanym pacjentem w wieku podeszłym— Angelika Marciszewska 474
11.1. Charakterystyka wieku podeszłego 474
11.2. Specyfika opieki w okresie okołooperacyjnym 474
Piśmiennictwo 477
Pytania i zadania kontrolne 477
INTENSYWNA OPIEKA PIELĘGNIARSKA 478
1. Pielęgnowanie chorego z obrażeniami wielonarządowymi — Joanna Wanot 480
1.1. Diagnoza pielęgniarska I: ryzyko wzrostu ciśnienia śródczaszkowego i ucisku mózgu 480
1.1.1. Interwencje pielęgniarskie 481
1.2. Diagnoza pielęgniarska II: ryzyko wystąpienia hipoksji 482
1.2.1. Interwencje pielęgniarskie 483
1.3. Diagnoza pielęgniarska III: niebezpieczeństwo rozwoju zapalenia otrzewnej w wyniku uszkodzenia narządów wewnętrznych jamy brzusznej 484
1.3.1. Interwencje pielęgniarskie 484
Piśmiennictwo 485
Pytania i zadania kontrolne 485
2. Pielęgnowanie pacjenta z ostraą niewydolnością oddechową — Aleksandra Gutysz-Wojnicka 486
2.1. Diagnoza pielęgniarska I: ryzyko nieskutecznego oczyszczania dróg oddechowych 488
2.1.1. Interwencje pielęgniarskie 489
2.2. Diagnoza pielęgniarska II: nieefektywne oddychanie (zaburzenie cech oddechu) przejawiające się epizodami hiperwentylacji 490
2.2.1. Interwencje pielęgniarskie 490
2.3. Diagnoza pielęgniarska III: zaburzona komunikacja werbalna 491
2.3.1. Interwencje pielęgniarskie 491
2.4. Diagnoza pielęgniarska IV: ryzyko nieskutecznego odzwyczajania (odłączenia) od respiratora 493
2.4.1. Interwencje pielęgniarskie 493
2.5. Procedura postępowania pielęgniarskiego. Toaleta drzewa oskrzelowego u chorego ze sztuczną drogą oddechową 494
2.5.1. Przebieg toalety drzewa oskrzelowego 496
Piśmiennictwo 498
Pytania i zadania kontrolne 498
3. Pielęgnowanie chorego we wstrząsie — Danuta Dyk 499
3.1. Diagnoza pielęgniarska I: zmniejszenie się objętości wyrzutowej serca we wstrząsie kardiogennym 499
3.1.1. Interwencje pielęgniarskie 500
3.2. Diagnoza pielęgniarska II: zaburzenia wymiany gazowej 501
3.2.1. Interwencje pielęgniarskie 501
3.3. Diagnoza pielęgniarska III: zmniejszona objętość´ krwi krążącej (hipowolemia) 502
3.3.1. Interwencje pielęgniarskie 502
3.4. Diagnoza pielęgniarska IV: ryzyko zmniejszenia perfuzji tkankowej spowodowane hipowolemią i spadkiem objętości wyrzutowej serca 503
3.4.1. Interwencje pielęgniarskie 503
3.5. Diagnoza pielęgniarska V: wstrząs anafilaktyczny 504
Piśmiennictwo 505
Pytania i zadania kontrolne 505
3.5.1. Interwencje pielęgniarskie 505
4. Pielęgnowanie chorego z ostrą niewydolnością krążenia — Lucyna Płaszewska-Żywko 506
4.1. Diagnoza pielęgniarska I: zmniejszony rzut minutowy serca, objawiający się nietolerancją wysiłku i cechami niedotlenienia tkanek i narządów 507
4.1.1. Interwencje pielęgniarskie 508
4.2. Diagnoza pielęgniarska II: ból w klatce piersiowej spowodowany niedotlenieniem mięśnia sercowego (zawał serca, wstrząs kardiogenny) lub zatorem tętnicy płucnej 511
4.2.1. Interwencje pielęgniarskie 511
4.3. Diagnoza pielęgniarska III: zaburzenia oddychania lub wymiany gazowej związane z niedostatecznym zaopatrzeniem mięśnia sercowego w tlen, przenikaniem i gromadzeniem się osocza w świetle pęcherzyków płucnych (w obrzęku płuc) lub zatorem tętnicy płucnej 512
4.3.1. Interwencje pielęgniarskie 512
4.4. Diagnoza pielęgniarska IV: zwiększone ryzyko zakażeń´ związane z inwazyjnym monitorowaniem i leczeniem (obecność´ kaniul obwodowych i centralnych, cewnika Swana–Ganza, linii tętniczej, cewnika Foleya, żywienie przez zgłębnik i(lub) parenteralne, sztuczna wentylacja) oraz obniżona odpornością 513
4.5. Diagnoza pielęgniarska V: lęk związany z chorobą (rozpoznaniem, leczeniem, rokowaniem), poczuciem uzależnienia od aparatury medycznej, bólem i dyskomfortem psychicznym, izolacją i środowiskiem oddziału intensywnej terapii 514
4.4.1. Interwencje pielęgniarskie 514
4.6. Diagnoza pielęgniarska VI: deficyty w zakresie samopielęgnacji związane z ciężkim stanem zdrowia, zaburzeniami świadomości, sztuczną wentylacją, sedacją i działaniem Śródków zwiotczających mięśnie oraz leczeniem spoczynkowym 515
4.5.1. Interwencje pielęgniarskie 515
4.6.1. Interwencje pielęgniarskie 515
Piśmiennictwo 516
Pytania i zadania kontrolne 516
5. Pielęgnowanie chorego nieprzytomnego — Irena Krysiak 517
5.1. Diagnoza pielęgniarska I: upośledzenie drożności dróg oddechowych u chorego oddychającego spontanicznie 518
5.1.1. Interwencje pielęgniarskie 518
5.2. Diagnoza pielęgniarska II: zagrożenie podstawowych czynności życiowych: nieefektywna wymiana gazowa, zaburzenia krążenia 519
5.2.1. Interwencje pielęgniarskie 519
5.3. Diagnoza pielęgniarska III: ryzyko nieefektywnej termoregulacji z powodu zaburzeń´ ośrodka termoregulacji lub infekcji 520
5.4. Diagnoza pielęgniarska IV: dysfunkcja mięśni i stawów spowodowanabrakiem ruchu 520
5.3.1. Interwencje pielęgniarskie 520
5.5. Diagnoza pielęgniarska V: ryzyko powikłań zakrzepowo-zatorowych związanych z zastojem krwi w układzie żylnym kończyn dolnych 521
5.4.1. Interwencje pielęgniarskie 521
5.6. Diagnoza pielęgniarska VI: ryzyko rozwoju odleżyn 522
5.5.1. Interwencje pielęgniarskie 522
5.6.1. Interwencje pielęgniarskie 523
Piśmiennictwo 524
Pytania i zadania kontrolne 524
6. Pielęgnowanie pacjenta w chorobach układu nerwowo-mięśniowego — Edyta Cudak 525
6.1. Ocena stanu zdrowia chorego z dystrofią mięśniową 525
6.2. Ocena stanu zdrowia chorego z miastenią 526
6.3. Diagnoza pielęgniarska I: ryzyko aspiracji związane z osłabieniem mięsni gardła, krtani i mięśni oddechowych 527
6.4. Diagnoza pielęgniarska II: nieefektywna wymiana gazowa związana z trudnością utrzymania właściwej wentylacji na skutek osłabienia czynności mięśni oddechowych 528
6.3.1. Interwencje pielęgniarskie 528
6.5. Diagnoza pielęgniarska III: trudności w komunikacji związane ze zwiększonym wysiłkiem oraz obecnością rurki intubacyjnej 529
6.4.1. Interwencje pielęgniarskie 529
6.6. Diagnoza pielęgniarska IV: duże ryzyko niedożywienia związane z trudnościami w przeżuwaniu i połykaniu pokarmu, brakiem łaknienia będącym ubocznym wynikiem działania Śródków antycholinergicznych (w przypadku miastenii) 530
6.5.1. Interwencje pielęgniarskie 530
6.7. Diagnoza pielęgniarska V: ryzyko wystąpienia stanu zagrożenia życia spowodowanego przez niedobór lub przedawkowanie leków cholinergicznych (w przypadku miastenii) 531
6.6.1. Interwencje pielęgniarskie 531
6.7.1. Interwencje pielęgniarskie 531
Piśmiennictwo 532
Pytania i zadania kontrolne 532
7. Pielęgnowanie pacjenta w chorobach przewodu pokarmowego — Maria Kózka 533
7.1. Diagnoza pielęgniarska I: ból związany z obrzękiem, zaburzeniem ukrwienia trzustki i podrażnieniem otrzewnej 533
7.2. Diagnoza pielęgniarska II: gorączka związana ze stanem zapalnym trzustki, wtórnym zakażeniem martwiczych tkanek trzustki i tkanek okołotrzustkowych 534
7.1.1. Interwencje pielęgniarskie 534
7.2.1. Interwencje pielęgniarskie 534
7.3. Diagnoza pielęgniarska III: deficyt wodno-elektrolitowy w związku z wymiotami i przemieszczaniem się płynu do tzw. trzeciej przestrzeni 535
7.3.1. Interwencje pielęgniarskie 535
7.4. Diagnoza pielęgniarska IV: lęk i niepokój związany z hospitalizacją, chorobą, leczeniem i brakiem wiedzy na temat choroby 536
7.5. Diagnoza pielęgniarska V: dysfunkcja wielonarządową związaną z hipowolemią, hipoksją i zakażeniem bakteryjnym 536
7.4.1. Interwencje pielęgniarskie 536
7.5.1. Interwencje pielęgniarskie 537
7.6. Diagnoza pielęgniarska VI: zmiana żywienia z powodu nudności, wymiotów, zaburzenia metabolizmu, uszkodzenia trzustki i zniesienia wytwarzania enzymów trawiennych 538
7.6.1. Interwencje pielęgniarskie 538
7.7. Diagnoza pielęgniarska VII: deficyt samopielęgnacji z powodu ciężkiego stanu chorego, konieczności pobytu w łóżku oraz wieku i chorób współistniejących 539
7.8. Diagnoza pielęgniarska VIII: zaburzenia przepływu tkankowego związane z deficytem objętości płynów i upośledzeniem krążenia obwodowego 539
7.7.1. Interwencje pielęgniarskie 539
7.9. Diagnoza pielęgniarska IX: ryzyko powikłań endoskopii 540
7.8.1. Interwencje pielęgniarskie 540
7.10. Diagnoza pielęgniarska X: ryzyko powikłań wynikających z założenia zgłębnika Sengstakena–Blakemoore’a 541
7.10.1. Interwencje pielęgniarskie 541
7.9.1. Interwencje pielęgniarskie 541
7.11. Diagnoza pielęgniarska XI: ryzyko powikłań pooperacyjnych 542
7.11.1. Interwencje pielęgniarskie 542
7.12. Diagnoza pielęgniarska XII: lęk związany z krwawieniem, bólem, dyskomfortem, hospitalizacją (opisany wcześniej odnośnie do ostrego zapalenia trzustki) 543
Piśmiennictwo 543
Pytania i zadania kontrolne 543
8. Pielęgnowanie chorego z ostrą niewydolnością nerek— Mariola Zadroga 544
8.1. Monitorowanie czynności nerek 544
8.2. Monitorowanie bilansu płynów 545
8.3. Diagnoza pielęgniarska I: upośledzenie czynności wydalniczej nerek w wyniku zmniejszenia perfuzji lub uszkodzenia miąższu nerkowego 546
8.3.1. Interwencje pielęgniarskie 546
8.5. Diagnoza pielęgniarska III: ryzyko wystąpienia zaburzeń rytmu serca, z zatrzymaniem pracy serca włącznie, związane z hiperkaliemią będąca następstwem zaburzenia wydalania potasu przez nerki 547
8.4.1. Interwencje pielęgniarskie 547
8.6. Diagnoza pielęgniarska IV: możliwość´ krwawienia z przewodu pokarmowego w następstwie zaburzeń hematologicznych (skaza krwotoczna) w przebiegu ONN 548
8.5.1. Interwencje pielęgniarskie 548
8.6.1. Interwencje pielęgniarskie 548
8.7. Diagnoza pielęgniarska V: zagrożenie bezpieczeństwa pacjenta w wyniku zaburzeń´ czynności OUN w przebiegu ostrej mocznicy 549
8.8. Diagnoza pielęgniarska VI: zwiększona podatność´ na zakażenia w następstwie hiperkatabolizmu i osłabienia systemu odpornościowego, towarzyszących ONN 549
8.7.1. Interwencje pielęgniarskie 549
8.8.1. Interwencje pielęgniarskie 549
8.9. Opieka nad pacjentem dializowanym 550
8.10. Załącznik 1.Procedura postępowania pielęgniarskiego. Przeprowadzenie zabiegu hemodializy (hemofiltracji) 551
8.11. Załącznik 2. Pielęgnacja dostępu naczyniowego 553
Piśmiennictwo 554
Pytania i zadania kontrolne 554
9. Pielęgnowanie chorego w stanie ciężkiej sepsy — Danuta Dyk 555
9.1. Diagnoza pielęgniarska I: ryzyko wystąpienia wstrząsu septycznego 555
8.4. Diagnoza pielęgniarska II: ryzyko wystąpienia niewydolności krążenia i obrzęku płuc z powodu upośledzenia wydalania wody przez nerki 556
9.2. Diagnoza pielęgniarska II: zaburzenia perfuzji tkanek prowadzące do zmian narządowych 556
9.1.1. Interwencje pielęgniarskie 556
9.2.1. Interwencje pielęgniarskie 557
9.3. Diagnoza pielęgniarska III: zakażenie w przebiegu ciężkiej sepsy 559
9.3.1. Interwencje pielęgniarskie 559
9.4. Diagnoza pielęgniarska IV: gorączka 561
9.5. Diagnoza pielęgniarska V: hiperglikemia 561
9.4.1. Interwencje pielęgniarskie 561
9.6. Diagnoza pielęgniarska VI: ryzyko zakrzepowego zapalenia żył głębokich 562
9.5.1. Interwencje pielęgniarskie 562
Piśmiennictwo 563
Pytania i zadania kontrolne 563
9.6.1. Interwencje pielęgniarskie 563
Skorowidz 565