"Zaburzenia emocjonalne i behawioralne u dzieci"
Identyfikator Librowy: 130429
Spis treści
Wstęp 6
1. Rozwój psychiczny dziecka — AgnieszkaKulik 16
Okres niemowlęcy 21
Okres poniemowlęcy 24
Wiek przedszkolny 28
Młodszy wiek szkolny 32
Okres dorastania 35
Dojrzewanie 35
Kryzys młodzieńczy 36
Wiek młodzieńczy 37
2. Rodzina jako system. Wpływ systemu rodzinnego na funkcjonowanie dziecka — Ewa Paszkiewicz 40
3. Zaburzenia emocjonalne we wczesnym dzieciństwie — Lidia Popek 48
Reaktywne zaburzenia przywiązania w dzieciństwie 50
Zaburzenia selektywności przywiązania w dzieciństwie 51
Zaburzenia odżywiania w niemowlęctwie i dzieciństwie 53
Ruminacje 56
Pica 57
Czynności nawykowe 58
Podsumowanie 59
4. Upośledzenie umysłowe — Jadwiga Komender 60
Epidemiologia 61
Etiologia 62
Obraz kliniczny 62
Czynniki biomedyczne 64
Czynniki środowiskowe 65
Czynniki psychologiczne 65
Rozpoznanie 65
Zasady zapobiegania upośledzeniu umysłowemu 66
Leczenie upośledzenia umysłowego 67
5. Całościowe zaburzenia rozwoju —Beata J.Kozielec, Gabriela Jagielska 69
Autyzm 69
Epidemiologia 70
Etiologia 70
Ciąża i okres okołoporodowy 71
Obraz kliniczny na podstawie kryteriów klasyfikacji ICD-10 73
Rokowanie 77
Inne całościowe zaburzenia rozwoju 78
Zespół Retta 78
Dziecięce zaburzenie dezintegracyjne 80
Zespół Aspergera 81
Postępowanie diagnostyczne w przypadku całościowych zaburzeń rozwoju 82
Farmakoterapia 84
Terapia psychologiczna 85
6. Moczenie mimowolne i zanieczyszczanie się — Urszula Szymańska, Hanna Szymanik-Grzelak 88
Moczenie mimowolne 88
Oddawanie moczu w okresie rozwoju 89
Zaburzenia w oddawaniu moczu u dzieci 90
Podział moczenia 92
Diagnostyka zaburzeń oddawania moczu 96
Leczenie 99
Psychologiczne aspekty moczenia mimowolnego 104
Nietrzymanie stolca 107
Etiologia 109
Diagnostyka 110
Postępowanie lecznicze w zaparciach prostych 111
Psychologiczne aspekty nietrzymania stolca 113
7. Zaburzenia snu — Krystyna Szymańska 115
Czynniki wpływające na sen dziecka 117
Klasyfikacja zaburzeń snu u dzieci 121
Najczęstsze zaburzenia snu u dzieci występujące w 1.–3. roku życia 121
Najczęstsze zaburzenia snu u dzieci występujące po 3.roku życia 123
Zespoły z nadmierną sennością 124
Zaburzenia snu u dzieci niezwiązane z przedziałem wiekowym 125
8. Zaburzenia nastroju u dzieci — Agata Brzozowska, Tomasz Wolańczyk 127
Zaburzenia depresyjne 128
Epidemiologia 132
Etiopatogeneza depresji 132
Leczenie zaburzeń depresyjnych 134
Mania i zaburzenia afektywne dwubiegunowe 136
Epidemiologia 137
Etiologia 137
Leczenie 138
9. Próby samobójcze i samobójstwa u dzieci — Agata Brzozowska, Marian Ciupak 140
Patogeneza zachowania samobójczego, czynniki ryzyka 141
Myśli, groźby i próby samobójcze 142
Postępowanie w przypadku próby samobójczej 144
Dalsze postępowanie i pomoc 146
10. Zaburzenia lękowe i zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne — Anita Bryńska 148
Zaburzenia lękowe 149
Lęk przed separacją w dzieciństwie (F93.0) 153
Zaburzenia lękowe w postaci fobii (F40) 155
Lęk społeczny w dzieciństwie (F93.2) 158
Mutyzm wybiórczy (F94.0) 159
Uogólnione zaburzenia lękowe (F41.1, F93.80) 160
Reakcja na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne 161
Zaburzenie lękowe z napadami lęku (lęk paniczny) (F41.0) 161
Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne (F42) 164
Dane epidemiologiczne i obraz kliniczny 166
Etiologia 168
Popaciorkowcowe autoimmunologiczne zaburzenia neuropsychiatryczne (PANDAS) 170
Leczenie 172
11. Zaburzenia dysocjacyjne (konwersyjne) i zaburzenia przebiegające pod postacią somatyczną — Mariola Skowrońska, Tomasz Wolańczyk 175
Kryteria diagnostyczne zaburzeń czynnościowych 176
Zaburzenia pod postacią somatyczną 177
Zaburzenia dysocjacyjne (konwersyjne) 180
Psychologiczne wyjaśnienia zaburzeń psychosomatycznych 183
Teoria systemów 183
Model poznawczy zaburzeń psychosomatycznych 184
Koncepcja aleksytymii 186
Postępowanie w zaburzeniach pod postacią somatyczną i zaburzeniach konwersyjnych dzieci i młodzieży 187
Leczenie 190
12. Zaburzenia tikowe — Anita Bryńska, Tomasz Wolańczyk 193
Rozpoznanie 193
Klasyfikacja tików 197
Zaburzenia współistniejące. Różnicowanie tików z innymi zaburzeniami 199
Etiologia zaburzeń tikowych 200
Leczenie 201
13. Specyficzne trudności w uczeniu się — Małgorzata Święcicka 206
Definicja i rozpoznanie 206
Objawy specyficznych trudności w nauce czytania i pisania 208
Objawy specyficznych trudności w uczeniu się matematyki 212
Współwystępowanie specyficznych trudności w uczeniu się z innymi zaburzeniami 213
Pomoc dzieciom ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się 214
14. Zespół nadpobudliwości psychoruchowej — Agnieszka Pisula, Tomasz Wolańczyk 216
Terminologia 216
Kryteria diagnostyczne 217
Obraz zaburzenia w zależności od wieku 222
Epidemiologia 224
Zaburzenia współwystępujące 225
Etiologia 226
Rozpoznanie 228
Diagnostyka specjalistyczna 230
Leczenie 231
Metody niefarmakologiczne 231
Farmakoterapia 233
Monitorowanie postępów terapii 236
15. Zaburzenia zachowania — Artur Kołakowski 239
Definicja, kryteria diagnostyczne, problemy klasyfikacyjne i pojęciowe 239
Agresja, konflikt z prawem 249
Rozpowszechnienie 252
Modele powstawania zaburzeń zachowania (etiologia,czynniki ryzyka, czynniki podtrzymujące i czynniki ochronne) 253
Leczenie i profilaktyka 257
16. Zaburzenia odżywiania — Gabriela Jagielska, Celina Tomaszewicz-Libudzic, ArturWiśniewski 260
Jadłowstręt psychiczny 260
Obraz kliniczny 260
Epidemiologia 262
Etiologia 262
Przebieg choroby 264
Powikłania somatyczne w przebiegu jadłowstrętu psychicznego 266
Przewlekłe powikłania jadłowstrętu psychicznego 270
Diagnostyka różnicowa 271
Leczenie 272
Żarłoczność psychiczna 278
Obraz kliniczny 278
Epidemiologia 279
Diagnostyka różnicowa 280
Powikłania somatyczne żarłoczności psychicznej 280
Otyłość 282
Leczenie 282
17. Używanie substancji psychoaktywnych przez dzieci i młodzież — Helena Baran-Furga, Karina Steinbarth-Chmielewska 285
Epidemiologia 285
Podział substancji psychoaktywnych i podstawowe definicje. Charakterystyka wybranych narkotyków 286
Problemy diagnostyczne zaburzeń psychicznych i zachowania związane z przyjmowaniem substancji psychoaktywnych 290
Charakterystyka zaburzeń psychicznych i zachowań związanych z przyjmowaniem substancji psychoaktywnych wg ICD-10 295
Alkohol 295
Opiaty/opioidy 297
Kanabinole 298
Leki uspokajające i nasenne 300
Kokaina i inne substancje stymulujące, w tym kofeina 301
Substancje halucynogenne 303
Nikotyna 305
Lotne rozpuszczalniki 306
Podstawowe metody leczenia 308
Noworodki matek przyjmujących substancje psychoaktywne 312
18. Zaburzenia psychiczne w chorobach somatycznych — Tomasz Wolańczyk 316
Zaburzenia narządów zmysłów 317
Zaburzenia słuchu 317
Zaburzenia widzenia 318
Choroby układu nerwowego 319
Mózgowe porażenie dziecięce 319
Padaczka 319
Urazy głowy 322
Migrena i inne bóle głowy 323
Infekcje 324
Majaczenie (ostry zespół mózgowy) 324
Zaburzenia psychiczne poinfekcyjne 325
Infekcje paciorkowcowe 326
Pląsawica Sydenhama 326
Popaciorkowcowe autoimmunologiczne zaburzenia neuropsychiatryczne u dzieci (PANDAS) 327
Zespół nabytego upośledzenia odporności (AIDS) i zakażenie wirusemHIV 327
Choroby endokrynologiczne 328
Cukrzyca insulinozależna 328
Nadczynność tarczycy 329
Choroby metaboliczne 330
Niedoczynność tarczycy 330
Fenyloketonuria 331
Mukopolisacharydozy 331
Choroba Lescha-Nyhana 332
Galaktozemia 332
Choroby układu oddechowego 333
Astma (dychawica oskrzelowa) 333
Choroby hematologiczne 334
Hemofilia 334
Mukowiscydoza 334
19. Problemy dziecka z chorobą przewlekłą i jego rodziny —Mariola Skowrońska 336
Rodzina 336
Rodzeństwo 338
Przystosowanie społeczne i relacje rówieśnicze 339
Przystosowanie emocjonalne 340
Rozwój poznawczy 341
Koncepcja siebie 342
Wybrane sytuacje związane z chorobą przewlekłą dziecka 343
Hospitalizacja 343
Ból 345
Kiedy dziecko odchodzi 346
Promocja zdrowia psychicznego 349
Zakończenie 351
20. Maltretowanie fizyczne i wykorzystywanie seksualne dziecka — Agata Brzozowska, Magda Błachno 353
Epidemiologia 354
Przyczyny maltretowania 355
Charakterystyka różnych form przemocy i jej rozpoznawanie 357
Przemoc fizyczna 357
Wykorzystanie seksualne 359
Zaniedbanie i krzywdzenie emocjonalne 361
Czynniki wzbudzające podejrzenie istnienia przemocy 363
Postępowanie 364
Skorowidz 367