"Medycyna paliatywna"
Identyfikator Librowy: 145894
Spis treści
Przedmowa 10
1. PODSTAWOWE POJĘCIA MEDYCYNY PALIATYWNEJ. FILOZOFIA POSTĘPOWANIA W OPIECE PALIATYWNEJ. PODMIOTOWOŚĆ CHOREGO Jadwiga Pyszkowska 20
Propedeutyka medycyny paliatywnej 20
Filozofia postępowania w opiece paliatywnej 22
Podmiotowość chorego 24
Piśmiennictwo 26
2. ORGANIZACJA OPIEKI PALIATYWNEJ Aleksandra Ciałkowska-Rysz 28
Definicja opieki paliatywnej i medycyny paliatywnej 28
Zespół interdyscyplinarny 29
Formy organizacyjne opieki paliatywnej oraz ich finansowanie w Polsce 30
Kwalifikacja pacjentów do opieki paliatywnej 33
Ważne dokumenty dotyczące opieki paliatywnej 34
Procedury medyczne z mające zastosowanie w opiece paliatywnej 36
Piśmiennictwo 47
3. REAKCJE I POTRZEBY PSYCHICZNIE CHORYCH. PRZYSTOSOWANIE DO CHOROBY Krystyna de Walden-Gałuszko 50
Potrzeby psychiczne 50
Obraz choroby 52
Reakcje psychiczne na wiadomość o chorobie 52
Reakcje emocjonalne na chorobę 53
Przystosowanie do sytuacji kresu życia 57
Piśmiennictwo 62
4. UMIEJĘTNOŚCI KOMUNIKOWANIA SIĘ Z CHORYM I RODZINĄ Justyna Janiszewska 64
Znaczenie komunikacji 64
Umiejętności niezbędne w efektywnym komunikowaniu się z pacjentem i rodziną 65
Błędy w komunikacji 68
Rozmowa z chorym w zaawansowanym stadium choroby nowotworowej oraz z jego rodziną 68
Kształcenie umiejętności komunikacyjnych 73
Piśmiennictwo 74
5. ZASADY POSTĘPOWANIA Z CHORYMI OBJĘTYMI OPIEKĄ PALIATYWNĄ 78
5.1. Ból u pacjentów z chorobą nowotworową. Przyczyny, patofizjologia, klasyfikacja i diagnostyka Aleksandra Kotlińska-Lemieszek 78
Klasyfikacja bólów u pacjentów z chorobą nowotworową. Częstość występowania 78
Patofizjologia bólu w chorobach nowotworowych 81
Ocena bólu u pacjentów z chorobą nowotworową 89
Piśmiennictwo 93
5.2. Farmakoterapia bólu Aleksandra Ciałkowska-Rysz 95
Zasady leczenia bólu nowotworowego 95
Leki stosowane w terapii bólu 100
Koanalgetyki 115
Piśmiennictwo 120
5.3. Interwencyjne metody leczenia bólu u chorego na nowotwór Małgorzata Malec-Milewska, Jerzy Wordliczek 121
Wprowadzenie 121
Blokady neurodestrukcyjne 123
Termolezja 131
Kriolezja 132
Leki podawane dokanałowo 132
Leczenie chirurgiczne 137
Piśmiennictwo 141
Podsumowanie 141
5.4. Objawy ze strony układu oddechowego i ich leczenie Ewa Jassem, Iwona Damps-Konstańska 142
Wprowadzenie 142
Duszność 143
Najczęstsze objawy ze strony układu oddechowego 143
Objawowe leczenie przeciwnowotworowe 143
Przewlekły kaszel 150
Krwawienie płucne 153
Piśmiennictwo 155
Podsumowanie 155
5.5. Zaburzenia we krwi w zaawansowanych stadiach chorób nowotworowych i ich leczenie Wiesław Wiktor Jędrzejczak 157
Wprowadzenie 157
Zaburzenia we krwi spowodowane bezpośrednio przez choroby nowotworowe w zaawansowanych stadiach 158
Pierwotna choroba krwi towarzysząca zaawansowanej chorobie nowotworowej 159
Zaburzenia krwi spowodowane niekorzystnymi skutkami leczenia chorób nowotworowych 159
Postępowanie dotyczące zaburzeń krwi u chorych w zaawansowanych stadiach chorób nowotworowych 161
Piśmiennictwo 166
Podsumowanie 166
5.6. Objawy ze strony przewodu pokarmowego i ich leczenie Tomasz Dzierżanowski 167
Wprowadzenie 167
Zaparcie stolca 167
Nudności i wymioty 177
Kserostomia 182
Czkawka 183
Biegunka 184
Piśmiennictwo 187
5.7. Objawy ze strony układu moczowo-płciowego i ich leczenie Marcin Janecki 188
Fizjologia 188
Wprowadzenie 188
Zaburzenia w oddawaniu moczu 189
Krwiomocz 193
Przetoki moczowe 195
Zakażenia układu moczowego 196
Piśmiennictwo 198
5.8. Zaburzenia psychiczne w grupie chorych u kresu życia (i ich leczenie) Krystyna de Walden Gałuszko 200
Wprowadzenie 200
Zespół lękowy 200
Leczenie zespołów lękowych 201
Zespół depresyjny 203
Zaburzenia neuropsychiatryczne ostre 208
Otępienie 210
Piśmiennictwo 212
Zaburzenia zachowania 212
5.9. Nowoczesne sposoby profilaktyki i leczenia odleżyn Maciej Sopata 213
Patogeneza 213
Wprowadzenie 213
Klasyfikacja odleżyn 215
Kompleksowy program postępowania z odleżynami 217
Profilaktyka przeciwodleżynowa 218
Leczenie odleżyn 220
Piśmiennictwo 231
5.10. Wyniszczenia nowotworowe Tomasz Buss 233
Definicja i podział 233
Epidemiologia 234
Patofizjologia 235
Postępowanie w kacheksji 242
Postępowanie terapeutyczne 245
Piśmiennictwo 251
5.11. Zmęczenie/osłabienie w przebiegu choroby nowotworowej Tomasz Buss 252
Definicja 252
Epidemiologia 252
Patofizjologia 253
Ocena zmęczenia 256
Postępowanie 257
Piśmiennictwo 263
5.12. Stany nagłe w medycynie paliatywnej Monika Rucińska 264
Wprowadzenie 264
Zespół żyły głównej górnej 264
Zespół ucisku rdzenia kręgowego 265
Zespół wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego 266
Krwotoki 267
Płyn w jamach ciała wymagający odbarczenia 267
Zaburzenia elektrolitowe i metaboliczne 269
Piśmiennictwo 270
5.13. Opieka paliatywna w chorobach neurologicznych Maria Łukasik 272
Stwardnienie zanikowe boczne 272
Pierwotne i przerzutowe guzy mózgu 280
Dystrofia mięśniowa Duchenne’a i rdzeniowy zanik mięśni 283
Piśmiennictwo 285
6. PALIATYWNA RADIOTERAPIA I SYSTEMOWE METODY LECZENIA ONKOLOGICZNEGO Jacek Jassem 286
Radioterapia 286
Wprowadzenie 286
Systemowe metody leczenia 289
Piśmiennictwo 295
7. CHIRURGIA PALIATYWNA U CHORYCH NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE Janusz Piekarski 296
Wprowadzenie 296
Najważniejsze procedury w chirurgii paliatywnej 297
Piśmiennictwo 301
8. INTERAKCJE LEKÓW STOSOWANYCH W MEDYCYNIE PALIATYWNEJ Aleksandra Kotlińska-Lemieszek 302
Terapia niecelowa, leki niepotrzebne i błędy farmakoterapii 302
Wprowadzenie 302
Interakcje lekowe 303
Niesteroidowe leki przeciwzapalne i paracetamol 304
Leki opioidowe 305
Glikokortykosteroidy 310
Benzodiazepiny 311
Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny i noradrenaliny 311
Trójcykliczne leki przeciwdepresyjne 311
Inne podstawowe leki stosowane w opiece paliatywnej 313
Leki przeciwdrgawkowe 313
Leki przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze 314
Leki przeciwkrzepliwe 314
Monitorowanie leczenia 314
Pokarm i leki roślinne 314
Piśmiennictwo 315
9. CHORY W WIEKU PODESZŁYM W OPIECE PALIATYWNEJ Aleksandra Modlińska 316
Jakość życia chorego w wieku podeszłym 319
Anamneza w praktyce 320
Farmakoterapia. Aspekty praktyczne 324
Piśmiennictwo 328
Podsumowanie 328
10. OPIEKA PALIATYWNA W CHOROBACH NIENOWOTWOROWYCH 330
10.1. Opieka paliatywna w przewlekłej chorobie nerek Monika Lichodziejewska-Niemierko 330
Przewlekła choroba nerek w Polsce i na świecie. Przyczyny 330
Szacowana filtracja kłębuszkowa a okresy przewlekłej choroby nerek 331
Jakość życia i objawy w zaawansowanej niewydolności nerek 332
Leczenie nerkozastępcze i postępowanie zachowawcze 332
Postępowanie zachowawcze. Modele predykcyjne ryzyka zgonu 334
Opieka paliatywna w okresie leczenia zachowawczego niewydolności nerek i u kresu życia 336
Piśmiennictwo 338
10.2. Opieka paliatywna nad osobami z niewydolnością serca Piotr Sobański, Małgorzata Krajnik 339
Wprowadzenie 339
Modele sprawowania opieki paliatywnej nad chorymi z niewydolnością serca 340
Podział niewydolności serca 340
Leczenie dolegliwości 343
Modyfikacja aktywności wszczepialnych urządzeń kardiologicznych 348
Opieka nad umierającymi 350
Podsumowanie 350
Piśmiennictwo 351
10.3. Leczenie objawowe chorych zakażonych HIV i pacjentów z AIDS Michał Chojnicki, Aleksandra Kotlińska-Lemieszek 352
Wprowadzenie 352
Zakażenie wirusem HIV i przebieg choroby 353
Objawy i zespoły objawów typowe dla HIV/AIDS 354
Terapia antyretrowirusowa 356
Leczenie objawów 357
Terapia bólu u osób uzależnionych od opioidów oraz w trakcie terapii substytucyjnej 357
Opieka w domu 358
Ryzyko zakażenia związane z opieką nad pacjentem HIV-pozytywnym 358
Piśmiennictwo 359
11. OPIEKA NAD PACJENTEM UMIERAJĄCYM Anna Orońska 362
Wprowadzenie 362
Objawy fazy umierania 364
Leki 368
Komunikacja z pacjentem i jego rodziną 369
Sztuczne nawadnianie i odżywianie 369
Piśmiennictwo 370
12. ELEMENTY REHABILITACJI W OPIECE PALIATYWNEJ Wiesława Nyka 372
Rehabilitacja, fizjoterapia, zespół rehabilitacyjny 372
Wprowadzenie 372
Specyfika postępowania rehabilitacyjnego w opiece paliatywnej 373
Strategia postępowania rehabilitacyjnego w stosunku do pacjentów objętych opieką paliatywną 374
Procedury rehabilitacyjne zalecane do stosowania w przypadku pacjentów objętych opieką paliatywną 376
Piśmiennictwo 393
13. OPIEKA DUCHOWA W OPIECE PALIATYWNEJ Ks. Antoni Bartoszek 396
Z historii kształtowania się opieki duchowej w ramach opieki paliatywnej 396
Czym jest ludzka duchowość? 397
Istota opieki duchowej w opiece paliatywnej 399
Troska o religijność jako najgłębszy wymiar opieki duchowej (ze szczególnym uwzględnieniem perspektywy chrześcijańskiej) 402
Zależność między opieką duchową a opieką psychologiczną 404
Piśmiennictwo 407
14. PROBLEMY PSYCHOLOGICZNE RODZIN OSÓB CHORYCH PODLEGAJĄCYCH OPIECE PALIATYWNEJ Bożena Winch 408
Wprowadzenie 408
Problemy psychologiczne rodzin pacjentów chorujących onkologicznie 409
Pomoc psychologiczna dla rodzin w fazie leczenia paliatywnego 414
Piśmiennictwo 422
15. OCENA JAKOŚCI ŻYCIA CHORYCH I JAKOŚCI OPIEKI PALIATYWNEJ Maria Forycka, Wojciech Leppert 424
Wprowadzenie. Pojęcie jakości życia 424
Kryteria psychometryczne narzędzi służących do badania jakości życia 426
Kryteria pozapsychometryczne narzędzi badania jakości życia 427
Przegląd kwestionariuszy stosowanych do oceny jakości życia chorych poddanych opiece paliatywnej 427
Ocena jakości życia w praktyce klinicznej 435
Ocena jakości opieki paliatywnej 436
Piśmiennictwo 439
Podsumowanie 439
16. WYPALENIE ZAWODOWE Joanna Kozaka 442
Definicja wypalenia zawodowego 442
Objawy wypalenia zawodowego 442
Wprowadzenie 442
Model wypalenia zawodowego 445
Rozpowszechnienie syndromu wypalenia zawodowego 445
Przyczyny wypalenia zawodowego 447
Radzenie sobie z wypaleniem zawodowym 450
Piśmiennictwo 451
17. PROBLEMY ETYCZNE W OPIECE PALIATYWNEJ Krystyna de Walden-Gałuszko, Leszek Pawłowski 454
Wprowadzenie 454
Zasady poszanowania autonomii 454
Zasada poszanowania godności 456
Poszanowanie zasady „nie szkodzić” (primum non nocere) 457
Poszanowanie zasady czynienia dobra 461
Piśmiennictwo 462
Poszanowanie zasady sprawiedliwości 462
18. PROBLEMY PRAWNE W OPIECE PALIATYWNEJ Leszek Pawłowski 464
Organizacja opieki paliatywnej i hospicyjnej w polskim systemie ochrony zdrowia 464
Wprowadzenie 464
Warunki udzielania świadczeń gwarantowanych w zakresie opieki paliatywnej i hospicyjnej 465
Relacje pomiędzy lekarzem a pacjentem i jego bliskimi 466
Zasady zaangażowania wolontariuszy w opiece paliatywnej 471
Zasady postępowania wobec chorego u kresu życia 472
Postępowanie w razie pogorszenia się stanu zdrowia lub śmierci pacjenta 473
Szczegółowe zasady dotyczące obrotu lekami zawierającymi środki odurzające i substancje psychotropowe 474
Piśmiennictwo 475
SKOROWIDZ 476