"Psychiatria"

Spis treści

Przedmowa 26

ROZDZIAŁ 1. RYS HISTORII PSYCHIATRII. KIERUNKI W PSYCHIATRII – Tadeusz Nasierowski 28

ROZDZIAŁ 2. BADANIE PSYCHIATRYCZNE – Tomasz Tafliński 48

2.1. Wprowadzenie 48

2.2. Jak przygotować się do badania i jak przeprowadzić badanie psychiatryczne? 48

2.3. Aspekty prawne badania 50

2.4. Wywiad psychiatryczny 51

2.5. Podstawowe badanie somatyczne 54

2.6. Ocena stanu psychicznego 54

ROZDZIAŁ 3. PSYCHOPATOLOGIA – Magdalena Kotlicka-Antczak, Agnieszka Pawełczyk 62

3.1. Wprowadzenie 62

3.2. Świadomość 62

3.2.1. Zaburzenia świadomości 64

3.3. Spostrzeganie 66

3.3.1. Złudzenia 66

3.3.2. Omamy 67

3.3.3. Zaburzenia psychosensoryczne 70

3.3.4. Zaburzenia spostrzegania własnej osoby i otoczenia 70

3.4. Uwaga 71

3.3.5. Zaburzenia rozpoznawania (agnozje) 71

3.5. Myślenie i mowa 72

3.5.1. Zaburzenia treści myślenia 73

3.5.2. Zaburzenia logiki myślenia 78

3.5.3. Zaburzenia toku myślenia 80

3.6. Zaburzenia mowy i języka 83

3.7. Pamięć 83

3.7.1. Ilościowe zaburzenia pamięci – dysmnezje 85

3.7.2. Jakościowe zaburzenia pamięci – paramnezje 86

3.8. Funkcje wykonawcze 87

3.9. Aktywność i wola 88

3.9.1. Zaburzenia aktywności ruchowej 88

3.9.2. Zaburzenia woli 91

3.9.3. Zaburzenia aktywności złożonej 91

3.10. Zaburzenia uczuć (emocji) 94

3.10.1. Zaburzenia nastroju 94

3.10.2. Strach i lęk 94

3.11. Zaburzenia nawyków i popędów (impulsów) 95

3.12. Zespoły psychopatologiczne 96

3.12.1. Zespół depresyjny 96

3.12.2. Zespół maniakalny 96

3.12.3. Zespół paranoidalny (urojeniowo-omamowy) 97

3.12.4. Zespół paranoiczny (paranoja, obłęd) 97

3.12.5. Zespół katatoniczny 97

3.12.6. Zespół otępienny 97

3.12.7. Zespół amnestyczny 98

3.12.8. Zespół majaczeniowy (majaczenie) 98

ROZDZIAŁ 4. SCHIZOFRENIA – Marek Jarema 100

4.1. Definicja, rozpowszechnienie 100

4.2. Geneza 101

4.3. Obraz kliniczny 106

4.3.1. Stan psychiczny chorych na schizofrenię 106

4.3.2. Postacie (typy) schizofrenii 110

4.3.3. Stan somatyczny chorych na schizofrenię 113

4.3.4. Pierwszy epizod schizofrenii i stany prepsychotyczne 115

4.4. Leczenie 117

4.4.1. Farmakoterapia schizofrenii 117

4.5. Rehabilitacja i rokowanie 147

4.4.2. Oddziaływania pozafarmakologiczne 147

ROZDZIAŁ 5. ZABURZENIA SCHIZOAFEKTYWNE, ZESPOŁY UROJENIOWE – Tomasz Szafrański 152

5.1. Definicja i rozpowszechnienie 152

5.2. Zaburzenia schizoafektywne 159

5.2.1. Definicja i geneza 159

5.2.2. Status zaburzeń schizoafektywnych: kontrowersje 160

5.2.3. Zaburzenia schizoafektywne: kategorie diagnostyczne i wymiary psychopatologii 161

5.2.4. Uwarunkowania genetyczne 163

5.2.5. Różnicowanie 163

5.2.6. Obraz kliniczny i przebieg 164

5.2.7. Leczenie 165

5.3. Ostre i przemijające zaburzenia psychotyczne 166

5.4. Zaburzenia urojeniowe 167

5.4.1. Definicja i geneza 167

5.4.2. Rozpoznawanie 168

5.4.3. Obraz kliniczny 169

5.4.4. Różnicowanie 174

5.4.5. Leczenie 176

5.5. Indukowane zaburzenie urojeniowe 177

ROZDZIAŁ 6. ZABURZENIA AFEKTYWNE – Janusz Rybakowski 180

6.1. Rys historyczny zaburzeń afektywnych 180

6.2. Choroba afektywna jednobiegunowa (depresja nawracająca) 183

6.2.1. Rozpowszechnienie 183

6.2.2. Etiopatogeneza 183

6.2.3. Rozpoznawanie i obraz kliniczny 185

6.2.4. Podtypy zespołów depresyjnych 188

6.2.5. Przebieg i rokowanie 190

6.2.6. Leczenie 190

6.3. Choroba afektywna dwubiegunowa 202

6.3.1. Rozpowszechnienie 202

6.3.2. Etiopatogeneza 202

6.3.3. Rozpoznawanie i obraz kliniczny 203

6.3.4. Typy choroby 207

6.3.5. Diagnostyka różnicowa 208

6.3.6. Przebieg i rokowanie 209

6.3.7. Leczenie 210

ROZDZIAŁ 7. PROBLEMATYKA SAMOBÓJSTW – Agnieszka Gmitrowicz 220

7.1. Wprowadzenie 220

7.2. Podstawowe pojęcia i definicje 221

7.3. Epidemiologia samobójstw i prób samobójczych w Polsce i na świecie 222

7.4. Rozpoznanie czynników ryzyka zachowań samobójczych 226

7.4.1. Społeczno-demograficzne czynniki ryzyka zachowań samobójczych 227

7.4.2. Czynniki psychologiczne a zachowania samobójcze 229

7.4.3. Zaburzenia psychiczne a zachowania samobójcze 229

7.4.4. Wielokrotne próby samobójcze i samouszkodzenia 232

7.5. Samobójstwo a choroby somatyczne 233

7.6. Neurobiologiczne czynniki ryzyka samobójstwa 233

7.7. Czynniki ochronne i rokownicze 233

7.7.1. Zasoby indywidualne 234

7.8. Badanie pacjenta – wywiad i ocena ryzyka samobójstwa 235

7.7.2. Rodzina 235

7.7.3. Religia 235

7.8.1. Plan badania osoby zgłaszającej myśli samobójcze lub po usiłowaniu samobójstwa 236

7.8.2. Ocena ryzyka samobójstwa 237

7.9. Zasady postępowania z pacjentem zagrożonym samobójstwem 239

7.9.1. Rekomendowane działania personelu medycznego 239

7.10. Leczenie 241

7.10.1. Farmakoterapia 241

7.10.2. Pozafarmakologiczne metody leczenia 242

7.11. Postępowanie w przypadku zaistnienia samobójstwa 243

7.12. Profilaktyka samobójstw i aspekty prawne 243

7.13. Podsumowanie 245

ROZDZIAŁ 8. ZABURZENIA PSYCHICZNE ZWIĄZANE ZE STANEM SOMATYCZNYM – Justyna Holka-Pokorska 248

8.1. Wprowadzenie 248

8.2. Zaburzenia psychiczne w przebiegu schorzeń somatycznych 249

8.3. Ostre zaburzenia psychiczne na podłożu somatycznym 251

8.3.1. Zaburzenia psychotyczne 251

8.3.2. Zaburzenia świadomości 255

8.4. Przewlekłe zaburzenia psychiczne o podłożu somatycznym 256

8.4.1. Zaburzenia depresyjne 256

8.4.2. Zaburzenia depresyjne spowodowane czynnikami fizjologicznymi oraz łączące się z cyklem życiowym kobiet i mężczyzn 259

8.4.3. Zaburzenia lękowe 263

8.5. Objawy i zaburzenia psychiczne związane z zabiegami chirurgicznymi i terapią farmakologiczną 265

8.5.1. Zaburzenia psychiczne związane z zabiegami chirurgicznymi 265

8.5.2. Leki o potencjale depresjogennym 265

8.5.3. Leki, które mogą wywołać majaczenie 266

8.6. Podsumowanie 267

ROZDZIAŁ 9. ZABURZENIA SPOWODOWANE UŻYWANIEM ALKOHOLU I INNYCH SUBSTANCJI PSYCHOAKTYWNYCH ORAZ INNE UZALEŻNIENIA – Jerzy Samochowiec, Agnieszka Samochowiec 270

9.1. Zaburzenia spowodowane używaniem alkoholu 270

9.1.1. Epidemiologia 271

9.1.2. Zasady rozpoznawania 271

9.1.3. Metabolizm alkoholu etylowego 272

9.1.4. Zatrucie alkoholem 273

9.1.5. Picie szkodliwe 274

9.1.6. Uzależnienie 274

9.1.7. Alkoholowy zespół abstynencyjny 276

9.1.8. Majaczenie alkoholowe 277

9.1.9. Przewlekłe psychozy alkoholowe 280

9.1.10. Inne choroby związane z zespołem zależności alkoholowej 282

9.1.11. Remisja w uzależnieniu alkoholowym 283

9.1.12. Terminy nieumieszczone w klasyfikacji ICD-10 283

9.1.13. Terapia uzależnienia od alkoholu 285

9.2. Zaburzenia spowodowane używaniem substancji psychoaktywnych 292

9.2.1. Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane używaniem opiatów (F11) 293

9.2.2. Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane używaniem kanabinoli (F12) 297

9.3. Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane używaniem leków uspokajających i nasennych (F13) 299

9.3.1. Neurobiologia działania 301

9.3.2. Skutki działania 301

9.3.3. Zespół abstynencyjny 302

9.3.4. Przedawkowanie 303

9.3.5. Terapia 303

9.4. Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane używaniem kokainy (F14) oraz innych substancji stymulujących, w tym kofeiny (F15) 304

9.4.1. Skutki działania 306

9.4.2. Powikłania somatyczne i psychiczne 307

9.4.3. Przedawkowanie 307

9.5. Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane używaniem substancji halucynogennych (F16) 308

9.4.4. Terapia 308

9.5.1. Skutki działania 309

9.6. Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane paleniem tytoniu (F17) 311

9.5.2. Terapia 311

9.6.1. Neurobiologia działania 312

9.6.2. Skutki działania 312

9.6.3. Terapia 313

9.7. Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane używaniem lotnych rozpuszczalników (F18) 314

9.7.1. Epidemiologia 314

9.8. Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane używaniem kilku substancji lub używaniem innych substancji psychoaktywnych (F19) 315

9.7.2. Sposoby przyjmowania 315

9.7.3. Skutki działania 315

9.7.4. Powikłania psychiatryczne i somatyczne 315

9.7.5. Długotrwałe przyjmowanie substancji wziewnych 315

9.9. Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane używaniem innych substancji niesklasyfikowanych w ICD-10 316

9.10. Uzależnienia behawioralne (niechemiczne) 317

ROZDZIAŁ 10. ZABURZENIA SNU – Adam Wichniak 320

10.1. Wprowadzenie 320

10.2. Czynniki regulujące sen człowieka 323

10.3. Neurobiologiczne podłoże mechanizmów regulujących sen 325

10.4. Klasyfikacja zaburzeń snu 326

10.4.1. Bezsenność 329

10.4.2. Zaburzenia oddychania w czasie snu 334

10.4.3. Nadmierna senność 335

10.4.4. Zaburzenia rytmu snu i czuwania 339

10.5. Parasomnie 341

10.6. Zaburzenia ruchowe związane ze snem 344

ROZDZIAŁ 11. ZABURZENIA PSYCHICZNE WYWOŁANE ORGANICZNYM USZKODZENIEM OŚRODKOWEGO UKŁADU NERWOWEGO (OTĘPIENIA, ORGANICZNE ZABURZENIA PSYCHICZNE) – Tomasz Sobów 348

11.1. Wprowadzenie 348

11.2. Definicje 348

11.2.1. Otępienie 348

11.2.2. Majaczenie (zaburzenia świadomości) 349

11.2.3. Organiczne zaburzenia psychiczne 349

11.3. Rozpoznawanie otępienia (kryteria diagnostyczne) 350

11.3.1. Zbieranie wywiadu w przypadku podejrzenia otępienia 351

11.3.2. Ocena kliniczna pacjenta z podejrzeniem otępienia 351

11.3.3. Testy oceniające nasilenie zaburzeń funkcji poznawczych. Ocena psychometryczna 352

11.3.4. Rola innych badań w diagnostyce i różnicowaniu otępień 356

11.4. Etiologia otępień 357

11.5. Epidemiologia otępień 358

11.6. Proces klinicznego różnicowania przyczyn otępienia 358

11.7. Choroba Alzheimera 360

11.7.1. Patogeneza choroby Alzheimera 360

11.7.2. Obraz neuropatologiczny choroby Alzheimera 361

11.7.3. Przebieg kliniczny choroby Alzheimera 361

11.7.4. Leczenie otępienia w chorobie Alzheimera 364

11.8. Otępienia naczyniopochodne 366

11.8.1. Elementy etiopatogenezy i kliniczne postacie otępienia naczyniopochodnego 369

11.8.2. Postępowanie w otępieniach naczyniopochodnych 370

11.9. Otępienie z ciałami Lewy’ego (DLB) i otępienie w chorobie Parkinsona (PDD) 371

11.9.1. Obraz kliniczny i różnicowanie otępienia z ciałami Lewy’ego 371

11.9.2. Neuropatologia i elementy patogenezy otępienia z ciałami Lewy’ego 372

11.9.3. Otępienie z ciałami Lewy’ego a otępienie w chorobie Parkinsona: oddzielne choroby czy spektrum tego samego zaburzenia? 373

11.10. Otępienia czołowo-skroniowe i ich warianty językowe 374

11.9.4. Farmakoterapia otępienia z ciałami Lewy’ego/otępienia w chorobie Parkinsona 374

11.10.1. Manifestacje kliniczne zwyrodnienia płatów czołowych i skroniowych 375

11.10.2. Rozpoznawanie otępienia czołowo-skroniowego 376

11.10.3. Postępowanie w zwyrodnieniu płatów czołowych i skroniowych 376

11.11. Inne postacie otępień 377

11.11.1. Otępienie w przebiegu AIDS 378

11.11.2. Otępienie w przebiegu choroby Creutzfeldta–Jakoba 378

11.11.3. Otępienie alkoholowe 378

11.12. Organiczne zaburzenia psychiczne (zaburzenia psychiczne wywołane chorobą somatyczną) 379

11.12.1. Organiczne zaburzenia osobowości (dawniej charakteropatia) 380

11.12.2. Organiczne zaburzenia nastroju 380

11.12.3. Organiczne zaburzenia psychotyczne 381

11.12.4. Zaburzenia psychiczne polekowe 382

ROZDZIAŁ 12. ZABURZENIA NERWICOWE – Dominika Dudek, Jolanta Rabe-Jabłońska 384

12.1. Wprowadzenie 384

12.2. Klasyfikacja zaburzeń nerwicowych 386

12.3. Rozpowszechnienie zaburzeń nerwicowych 386

12.4. Współchorobowość 387

12.5. Etiologia 388

12.5.1. Czynniki psychospołeczne 388

12.5.2. Czynniki biologiczne 389

12.6. Zaburzenia lękowe w postaci fobii 390

12.6.1. Agorafobia 390

12.6.2. Fobie specyficzne 390

12.6.3. Fobie społeczne 391

12.7. Inne zaburzenia lękowe 392

12.7.1. Zespół lęku napadowego 392

12.7.2. Zespół lęku uogólnionego 393

12.8. Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne 394

12.7.3. Zaburzenie depresyjne i lękowe mieszane 394

12.9. Reakcja na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne 396

12.9.1. Ostra reakcja na stres 396

12.9.2. Zaburzenia stresowe pourazowe (PTSD) 396

12.9.3. Zaburzenia adaptacyjne 398

12.10. Zaburzenia dysocjacyjne (konwersyjne) 399

12.10.1. Amnezja dysocjacyjna 401

12.10.2. Fuga dysocjacyjna 401

12.10.3. Trans i opętanie 401

12.10.4. Dysocjacyjne zaburzenia ruchu 402

12.11. Inne zaburzenia dysocjacyjne 403

12.10.5. Drgawki dysocjacyjne 403

12.10.6. Osłupienie dysocjacyjne (stupor) 403

12.10.7. Dysocjacyjne znieczulenie i utrata czucia zmysłowego 403

12.11.1. Osobowość mnoga 403

12.12. Zaburzenia występujące pod postacią somatyczną (somatoformiczne) 404

12.11.2. Zespół Gansera 404

12.12.1. Zaburzenia somatyzacyjne (z somatyzacją) 406

12.12.2. Zaburzenia somatyzacyjne pod postacią somatyczną niezróżnicowane 406

12.12.3. Zaburzenia hipochondryczne 406

12.12.4. Dysfunkcje autonomiczne występujące pod postacią somatyczną 407

12.12.5. Uporczywy ból psychogenny 408

12.13. Inne zaburzenia nerwicowe 409

12.13.1. Neurastenia 409

12.13.2. Zespół depersonalizacji i derealizacji 409

12.14. Leczenie zaburzeń nerwicowych 410

12.14.1. Psychoterapia zaburzeń nerwicowych 410

12.14.2. Farmakoterapia zaburzeń nerwicowych 411

12.14.3. Inne metody leczenia 412

ROZDZIAŁ 13. ZABURZENIA OSOBOWOŚCI I ZACHOWANIA U DOROSŁYCH – Andrzej Czernikiewicz 414

13.1. Zaburzenia osobowości 414

13.1.1. Zasady rozpoznawania zaburzeń osobowości 414

13.1.2. Zaburzenia osobowości według ICD-10 416

13.2. Zaburzenia zachowania u dorosłych 439

ROZDZIAŁ 14. ZABURZENIA ODŻYWIANIA – Katarzyna Kucharska, Ewelina Wilkos 444

14.1. Definicja i rodzaje zaburzeń odżywiania 444

14.2. Jadłowstręt psychiczny (anorexia nervosa) 445

14.2.1. Kryteria diagnostyczne jadłowstrętu psychicznego według ICD-10 i DSM-5 445

14.2.2. Rozpowszechnienie jadłowstrętu psychicznego 448

14.2.3. Etiologia jadłowstrętu psychicznego 449

14.2.4. Przebieg jadłowstrętu psychicznego 452

14.2.5. Współistniejące zaburzenia psychiczne 453

14.2.6. Powikłania somatyczne jadłowstrętu psychicznego 453

14.2.7. Leczenie jadłowstrętu psychicznego 455

14.2.8. Psychoterapia 457

14.2.9. Farmakoterapia 461

14.3. Żarłoczność psychiczna (bulimia nervosa) 462

14.3.1. Kryteria diagnostyczne żarłoczności psychicznej według ICD-10 i DSM-5 462

14.3.2. Rozpowszechnienie żarłoczności psychicznej 465

14.3.3. Etiologia żarłoczności psychicznej 465

14.3.4. Przebieg żarłoczności psychicznej 467

14.3.5. Obraz kliniczny żarłoczności psychicznej 468

14.3.6. Współistniejące zaburzenia psychiczne 470

14.3.7. Leczenie żarłoczności psychicznej 470

14.3.8. Psychoterapia 471

14.3.9. Farmakoterapia 477

14.4. Pozostałe zaburzenia odżywiania (DSM-5) 478

14.4.1. Przejadanie się związane z innymi czynnikami psychologicznymi (F50.4) 478

14.4.2. Wymioty związane z innymi czynnikami psychologicznymi (F50.5) 478

14.4.3. Inne zaburzenia odżywiania (F50.8) 479

ROZDZIAŁ 15. PSYCHIATRIA DZIECI I MŁODZIEŻY – Tomasz Wolańczyk 482

15.1. Rozpowszechnienie zaburzeń psychicznych u dzieci i młodzieży 482

15.2. Badanie psychiatryczne dziecka 483

15.2.1. Wywiad z rodzicami 484

15.2.2. Wywiad zbierany od dziecka 487

15.2.3. Informacje uzyskane od nauczycieli 491

15.2.4. Wystandaryzowane kwestionariusze 491

15.2.5. Badanie pediatryczne i neurologiczne 492

15.2.6. Badanie psychologiczne 492

15.2.7. Badania dodatkowe 492

15.2.8. Podsumowanie badania 492

15.3. Zaburzenia rozwoju psychicznego 493

15.3.1. Specyficzne zaburzenia rozwoju umiejętności szkolnych 494

15.3.2. Specyficzne zaburzenie rozwoju funkcji motorycznych 497

15.3.3. Całościowe zaburzenia rozwoju 497

15.4. Zaburzenie hiperkinetyczne (ADHD) 505

15.4.1. Epidemiologia 505

15.4.2. Etiologia 506

15.4.3. Objawy i przebieg 506

15.4.4. Zmiany w obrazie klinicznym w zależności od wieku 507

15.4.5. Zaburzenia współwystępujące 508

15.4.6. Leczenie 509

15.5. Zaburzenia zachowania 511

15.5.1. Rozpowszechnienie 512

15.5.2. Etiologia 512

15.5.3. Obraz kliniczny i diagnoza 513

15.5.4. Postępowanie 514

15.6. Zaburzenia emocjonalne rozpoczynające się zwykle w dzieciństwie 515

15.6.1. Lęk przed separacją w dzieciństwie 516

15.6.2. Zaburzenia lękowe w postaci fobii 517

15.6.3. Lęk społeczny w dzieciństwie 517

15.7. Zaburzenia funkcjonowania społecznego rozpoczynające się zwykle w dzieciństwie lub wieku młodzieńczym 518

15.6.4. Postępowanie w zaburzeniach lękowych u dzieci 518

15.6.5. Zaburzenie związane z rywalizacją w rodzeństwie 518

15.7.1. Mutyzm wybiórczy 519

15.7.2. Zaburzenia przywiązania w dzieciństwie 520

15.8. Zaburzenia tikowe 522

15.8.1. Podział 523

15.8.2. Rozpowszechnienie 524

15.8.3. Etiologia 524

15.8.4. Przebieg 524

15.8.5. Leczenie 524

ROZDZIAŁ 16. ZABURZENIA SEKSUALNE – Michał Lew-Starowicz 528

16.1. Wprowadzenie 528

16.2. Klasyfikacja zaburzeń seksualnych 532

16.3. Rozpowszechnienie zaburzeń seksualnych 534

16.4. Etiologia i patogeneza zaburzeń seksualnych 534

16.5. Obraz kliniczny zaburzeń seksualnych 536

16.5.1. Dysfunkcje seksualne (F52) 536

16.5.2. Zaburzenia identyfikacji płciowej (F64) 544

16.5.3. Zaburzenia preferencji seksualnych (F65) 545

16.5.4. Zaburzenia psychologiczne i zaburzenia zachowania związane z rozwojem i orientacją seksualną (F66) 547

16.6. Problematyka seksuologiczna w psychiatrii 548

16.6.1. Zaburzenia seksualne w chorobach psychicznych 548

16.6.2. Wpływ leków stosowanych w psychiatrii na seksualność 549

ROZDZIAŁ 17. STANY NAGŁE W PSYCHIATRII – Agnieszka Szaniawska-Bartnicka, Rodryg Reszczyński 552

17.1. Wprowadzenie 552

17.2. Zachowania agresywne i stany pobudzenia 552

17.2.1. Definicje 552

17.2.2. Rozpowszechnienie 553

17.2.3. Warunki badania pacjentów agresywnych 554

17.2.4. Czynniki ryzyka 554

17.2.5. Obraz kliniczny i diagnostyka 555

17.2.6. Postępowanie 557

17.3. Napady paniki 560

17.3.1. Wprowadzenie 560

17.3.2. Rozpoznanie różnicowe 561

17.3.3. Postępowanie 563

17.4. Majaczenie 564

17.4.1. Definicje 564

17.4.2. Rozpowszechnienie i przyczyny 565

17.4.3. Patogeneza 566

17.4.4. Obraz kliniczny 567

17.4.5. Diagnostyka różnicowa 570

17.4.6. Postępowanie 571

17.5. Złośliwy zespół neuroleptyczny 573

17.4.7. Rokowanie 573

17.5.1. Wprowadzenie 573

17.5.2. Rozpowszechnienie 573

17.5.3. Etiologia i patogeneza 573

17.5.4. Obraz kliniczny 574

17.5.5. Różnicowanie 575

17.5.6. Przebieg i powikłania 576

17.5.7. Postępowanie 577

17.6. Zespół serotoninowy 578

17.5.8. Rokowanie 578

17.5.9. Zapobieganie 578

17.6.1. Definicje, rozpowszechnienie 578

17.6.2. Etiologia i patogeneza 579

17.6.3. Objawy 580

17.6.4. Różnicowanie 581

17.6.5. Przebieg i powikłania 581

17.6.6. Postępowanie i leczenie 581

17.6.7. Zapobieganie 582

ROZDZIAŁ 18. INNE BIOLOGICZNE METODY LECZENIA W PSYCHIATRII – Tomasz Zyss 584

18.1. Rys historyczny 584

18.2. Terapia elektrowstrząsowa 587

18.2.1. Mechanizm działania 588

18.2.2. Wskazania 589

18.2.3. Przeciwwskazania 590

18.2.4. Skuteczność 591

18.2.5. Objawy uboczne 592

18.2.6. Kwalifikowanie i przygotowywanie pacjenta do zabiegu 593

18.2.7. Przeprowadzenie zabiegu 594

18.2.8. Farmakoterapia w trakcie leczenia elektrowstrząsami 595

18.3. Inne metody neuromodulacyjne 598

18.2.9. Kontrowersje 598

18.4. Leczenie światłem i deprywacja snu 600

18.5. Psychochirurgia 600

ROZDZIAŁ 19. PODSTAWY PSYCHOTERAPII – Bogdan de Barbaro 602

19.1. Wprowadzenie 602

19.2. Podejście psychodynamiczne 603

19.2.1. Założenia teoretyczne podejścia psychodynamicznego 603

19.2.2. Metody terapii psychodynamicznej 608

19.2.3. Zastosowanie i ograniczenia terapii psychodynamicznej 610

19.2.4. Terapia psychodynamiczna: podsumowanie 610

19.3. Podejście poznawczo-behawioralne 611

19.3.1. Założenia teoretyczne podejścia poznawczo-behawioralnego 611

19.3.2. Metody terapii poznawczo-behawioralnej 612

19.3.3. Zastosowanie modelu poznawczo-behawioralnego 614

19.3.4. Efektywność i ograniczenia modelu poznawczo- -behawioralnego 615

19.4. Podejście humanistyczno-egzystencjalne 616

19.3.5. Model poznawczo-behawioralny: podsumowanie 616

19.4.1. Terapia egzystencjalna 616

19.4.2. Terapia Gestalt 617

19.4.3. Psychoterapia skoncentrowana na osobie: podejście Carla Rogersa 619

19.5. Podejście systemowe 620

19.4.4. Podejście humanistyczno-egzystencjalne: podsumowanie 620

19.5.1. Założenia teoretyczne podejścia systemowego 620

19.5.2. Metody terapii w podejściu systemowym 622

19.5.3. Terapia inspirowana społecznym konstrukcjonizmem 624

19.5.4. Efektywność podejścia systemowego 626

19.6. Podejście integracyjne 627

19.5.5. Podejście systemowe: podsumowanie 627

19.6.1. Uniwersalne czynniki terapeutyczne 627

19.6.2. Modele integracyjne 628

19.6.3. Terapia podtrzymująca 628

19.7. Różne formy psychoterapii 629

19.7.1. Psychoterapia indywidualna 629

19.7.2. Psychoterapia grupowa 629

19.7.3. Terapia rodzinna, terapia par 630

19.7.4. Psychoedukacja 630

19.7.5. Inne oddziaływania psychoterapeutyczne 631

19.8. Zakończenie 632

19.8.1. Etyczny wymiar psychoterapii 632

19.8.2. Psychoterapia w kontekście zmian technologicznych i kulturowych 633

19.8.3. Komu jaka psychoterapia 633

ROZDZIAŁ 20. LECZENIE ŚRODOWISKOWE W PSYCHIATRII, PRACA Z RODZINĄ I PSYCHOEDUKACJA – Maryla Sawicka 638

20.1. Wprowadzenie 638

20.2. Rys historyczny 639

20.3. Cele i zasady działania psychiatrii środowiskowej 644

20.4. Strategie działania 647

20.5. Praca z rodziną 652

20.6. Psychoedukacja 656

20.7. Terapia rodzin 659

20.8. Wykluczenie 661

ROZDZIAŁ 21. ZAGADNIENIA PRAWNE DOTYCZĄCE POSTĘPOWANIA LECZNICZEGO – Kama Pierzgalska, Adam Woźniak 666

21.1. Wprowadzenie 666

21.2. Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego 667

21.3. Omówienie wybranych zagadnień 669

21.3.1. Organizacja opieki zdrowotnej i promocja zdrowia psychicznego 669

21.3.2. Prawa pacjenta określone w ustawie o ochronie zdrowia psychicznego 670

21.3.3. Przymus bezpośredni 671

21.3.4. Postępowanie wobec osób leczonych z powodu zaburzeń psychicznych 673

21.3.5. Postępowanie przed sądem opiekuńczym 678

21.3.6. Ochrona tajemnicy a przepisy karnoprawne 679

21.4. Pozostałe akty prawne 680

21.4.1. Postępowanie wobec osób uzależnionych od alkoholu i narkotyków 680

21.4.2. Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii 681

21.4.3. Postępowanie bez zgody pacjenta dotyczące leczenia somatycznego – Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty 681

21.5. Przypadki 683

ROZDZIAŁ 22. PSYCHIATRIA SĄDOWA – Janusz Heitzman 686

22.1. Wprowadzenie 686

22.2. Opiniowanie w sprawach karnych 688

22.2.1. Dowód z opinii 689

22.2.2. Obserwacja sądowo-psychiatryczna 691

22.2.3. Zagadnienie poczytalności w kodeksie karnym 693

22.3. Opiniowanie w wybranych stanach klinicznych 694

22.3.1. Opiniowanie sądowo-psychiatryczne w stanach upicia alkoholowego 694

22.3.2. Opiniowanie sądowo-psychiatryczne w schizofrenii 699

22.3.3. Opiniowanie w stanach afektywnych i w zaburzeniach związanych ze stresem 701

22.3.4. Opiniowanie sprawców przestępstw seksualnych ze szczególnym uwzględnieniem pedofilii 704

22.4. Środki zabezpieczające 707

22.5. Opiniowanie w sprawach nieletnich 716

22.6. Opiniowanie w sprawach cywilnych 719

22.6.1. Biegły psychiatra w prawie cywilnym 719

22.6.2. Zdolność prawna 719

22.6.3. Ubezwłasnowolnienie całkowite 720

22.6.4. Ubezwłasnowolnienie częściowe 721

22.6.5. Oświadczenie woli 722

22.7. Postępowanie odszkodowawcze 726

ROZDZIAŁ 23. ORZECZNICTWO INWALIDZKIE W PSYCHIATRII – Tomasz Zyss 728

23.1. Rys historyczny 728

23.2. Świadczenia o charakterze zasiłków 730

23.3. Orzecznictwo rentowe 731

23.4. Renta rolnicza 733

23.5. Dodatek pielęgnacyjny 734

23.6. Renta szkoleniowa 734

23.7. Świadczenia z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych 735

23.8. Szczegółowe wytyczne orzecznicze 736

23.9. Renta „wojenna” 741

23.10. Renta socjalna i inne rodzaje rent 742

23.11. Orzecznictwo pozarentowe – niepełnosprawność i stopnie niepełnosprawności 743

Skorowidz 746