"Traumatologia narządu ruchu"
Identyfikator Librowy: 175942
Spis treści
Biomechanika 30
1. Zarys biomechaniki i antropometrii narządu ruchu – Wojciech J. Marczyński 30
Antropometria 32
Piśmiennictwo 33
2. Ortopedia i traumatologia narządu ruchu wczoraj i dziś – zarys – Wojciech J. Marczyński 34
Piśmiennictwo 37
3. Najczęstsze sytuacje zagrażające życiu związane z szeroko pojętym urazem wielonarządowym – Zbigniew Rybicki 38
Masywny krwotok 39
Optymalizacja poszczególnych składników krwi w leczeniu masywnych krwotoków 43
Podsumowanie najważniejszych faktów dotyczących stosowania preparatów krwi i płynów krwiozastępczych w krwotoku 45
Rekombinowany aktywny czynnik VII – rFVIIa 45
Leczenie antyfibrynolityczne 45
Ostra niewydolność oddechowa 47
Niewydolność oddechowa spowodowana urazami klatki piersiowej 48
Zabezpieczenie drożności dróg oddechowych 48
Złamania żeber, niestabilna klatka piersiowa 48
Niewydolność oddechowa związana z oparzeniem 49
Zespół ostrej niewydolności oddechowej 49
Urazy ośrodkowego układu nerwowego 50
Obrażenia głowy 50
Resuscytacja krążeniowo-oddechowa 52
Uraz rdzenia kręgowego 52
Resuscytacja kobiet w ciąży 54
Resuscytacja osób w hipotermii 54
Piśmiennictwo 55
4. Zasady diagnostyki obrazowej po urazach tkanek miękkich i stawów – Jerzy Walecki, Ewa Nawrocka-Laskus, Łukasz Paluch 56
Ultrasonografia 56
Skóra 57
Tkanka podskórna 57
Mięśnie 59
Ścięgna 61
Nerwy 63
Rezonans magnetyczny 64
Mięśnie w obrazie rezonansu magnetycznego 64
Diagnostyka nerwów w rezonansie magnetycznym 69
Więzadła i ścięgna 69
Naczynia 71
Piśmiennictwo 71
5. Diagnostyka obrazowa obrażeń tkanki kostnej – Jan Świątkowski, Krzysztof Piłat 72
Metody obrazowe 72
Artrografia-TK 72
Rentgenodiagnostyka 72
Tomografia komputerowa 72
Przyczyny błędnej interpretacji 73
Angiografia-TK 73
Rezonans magnetyczny 73
Scyntygrafia 73
Ultrasonografia 73
Rola metod obrazowych w poszczególnych typach urazów 74
Diagnostyka obrazowa powikłań obrażeń narządu ruchu 113
Piśmiennictwo 114
6. Zarys odmienności diagnostyki i leczenia złamań u dzieci – Marek Synder 115
Epidemiologia 115
Patomechanizm 116
Zasady diagnostyki obrazowej 117
Podział złamań kości u dzieci 117
Leczenie 118
Piśmiennictwo 120
7. Zespół ciasnoty przedziałów powięziowych goleni – fasciotomia – Marek Maruszyński, Mirosław Dziekiewicz 121
Patofizjologia 121
Historia 121
Rozpoznanie 122
Występowanie 122
Technika 123
Czas wykonania 123
Wskazania 123
Rokowanie i powikłania 124
Zamykanie 124
Piśmiennictwo 125
8. Obrażenia naczyń – wybrane zagadnienia – Mirosław Dziekiewicz, Andrzej Obara, Marek Maruszyński 127
Historia 127
Pourazowe pęknięcie aorty piersiowej 128
Leczenie 128
Obrażenia zamknięte aorty brzusznej 131
Rozpoznanie i leczenie 131
Obrażenia tętnic kończyn dolnych 133
Rozpoznanie i badanie 133
Leczenie chirurgiczne 135
Obrażenia tętnic kończyny górnej 136
Mechanizm urazu 137
Obrażenia naczyń towarzyszące złamaniom miednicy 141
Uszkodzenia dużych tętnic i żył miednicy małej 142
Uszkodzenia małych tętnic i żył miednicy małej 142
Obrażenia naczyń w wybranych złamaniach kości miednicy 143
Leczenie 144
Obrażenia tętnic dogłowowych 145
Leczenie 147
Obrażenia tętnicy kręgowej 148
Obrażenia otwarte 148
Leczenie 149
Obrażenia zamknięte 149
Piśmiennictwo 150
9. Obrażenia tkanek miękkich, zasady leczenia – Julian Dutka, Andrzej Pawelec, Paweł Maleta 152
Rodzaje uszkodzeń tkanek miękkich 152
Obrażenia tępe 152
Rany z przerwaniem ciągłości tkanek 153
Zespół Morel–Lavallée 153
Uszkodzenia mięśni, nerwów, naczyń 154
Rany postrzałowe 154
Zespół przedziałów powięziowych 155
Ogólne zasady zaopatrywania ran 156
Czynniki wpływające na gojenie ran. Terapie wspomagające 157
Postępowanie w obrażeniach tkanek miękkich w zależności od regionu ciała 159
Bark i ramię 159
Łokieć i przedramię 160
Nadgarstek i ręka 162
Udo 165
Kolano i 2/3 bliższe goleni 166
Dalsza 1/3 podudzia i kostki 169
Stopa 171
Piśmiennictwo 172
Tułów i miednica 172
10. Charakterystyka obrażeń postrzałowych tkanek miękkich – Andrzej Obara, Mirosław Dziekiewicz, Marek Maruszyński 173
Rozległość rany postrzałowej 173
Współczesna amunicja strzelecka 173
Ochrona ciała ludzkiego przed pociskami i odłamkami 174
Zaburzenia krążenia tkankowego 175
Działanie amunicji obezwładniającej energią kinetyczną 177
Pociski słabo penetrujące 178
Zranienia odłamkowe 179
Piśmiennictwo 181
11. Metabolizm tkanki kostnej, gojenie złamań i pourazowych ubytków tkanki kostnej, więzadeł i ścięgien oraz warunki przebudowy przeszczepów kostnych i ścięgnistych – Artur Kamiński, Izabela Uhrynowska-Tyszkiewicz 183
Budowa tkanki kostnej 183
Biologia metabolizmu tkanki kostnej 185
Regulacja biologiczna metabolizmu tkanki kostnej 186
Budowa ścięgien i więzadeł 190
Biologia gojenia złamań kości 190
Bankowanie tkanek i mechanizmy przebudowy przeszczepów kostnych 192
Gojenie uszkodzeń ścięgien i więzadeł 192
Mechanizmy przebudowy przeszczepów tkanek mięśniowo-szkieletowych 194
Piśmiennictwo 195
12. Rola komórek macierzystych i płytkowych czynników wzrostu w leczeniu złamań, zaburzeń zrostu i obrażeń tkanek miękkich – Jolanta Korsak 197
Komórki macierzyste 197
Źródła i rodzaje komórek macierzystych 197
Komórki macierzyste w leczeniu obrażeń tkanek miękkich 203
Płytkopochodne czynniki wzrostu 204
Piśmiennictwo 206
13. Biologia leczenia złamań z możliwością stymulacji zrostu kostnego –Wojciech J. Marczyński 208
Elementy biomechaniczne leczenia 208
Elementy biologiczne leczenia 209
Piśmiennictwo 210
14. Krótka historia zespoleń płytowych jako przyczyn niepowodzeń leczenia – Wojciech J. Marczyński 211
Stabilizacja płytami – ewolucja mechaniczna 211
Przyczyny powikłań zespoleń płytowych, w tym kątowo stabilnych 211
„Biomechanika traumatologiczna” w stabilizacji płytą blokowaną 212
Złamania pozastawowe 212
Analiza przyczyn powikłań zespoleń płytami kątowo stabilnymi 213
Piśmiennictwo 213
Złamania śródstawowe 213
15. Zasady, wskazania i przeciwwskazania do stabilizacji zewnętrznej złamań – Jerzy Białecki, Marcin Para 214
Biomechanika stabilizacji 216
Budowa i podział stabilizatorów zewnętrznych 216
Wskazania dotyczące stabilizacji zewnętrznej 217
Zasady stosowania stabilizacji zewnętrznej 218
Przeciwwskazania dotyczące stabilizacji zewnętrznej 218
Postępowanie i kontrola po stabilizacji 219
Powikłania 220
Pielęgnacja stabilizatora 220
Piśmiennictwo 221
16. Biologia i biomechanika metody Ilizarowa w leczeniu złamań i powikłań zrostu – Sławomir Żarek 222
Elementarne zasady zespalania złamań aparatem Ilizarowa 223
Złamania otwarte 224
Złamania, w których metoda Ilizarowa jest wskazana 224
Złamania otwarte, zmiażdżeniowe z ubytkiem kości. Transport segmentu kości 225
Złamania, w których metoda Ilizarowa jest leczeniem z wyboru lub jest zalecana jako optymalna 228
Zastosowanie metody Ilizarowa w leczeniu zaburzeń zrostu kostnego (stawów rzekomych i ubytków kości) 236
Najczęstsze problemy i powikłania mogące wystąpić podczas leczenia chorób pourazowych metodą Ilizarowa 246
Przeciwwskazania do leczenia metodą Ilizarowa 246
Piśmiennictwo 248
17. Kliniczne zastosowanie stabilizatorów Dynastab 2000 we współczesnej traumatologii w leczeniu złamań otwartych oraz w leczeniu czynnościowym – Jarosław Deszczyński, Jarosław Michał Deszczyński 249
Stabilizator zewnętrzny Dynastab 2000-T (trzon) w czasowym leczeniu otwartych złamań piszczeli 249
Stabilizator Dynastab 2000-S (skok) w leczeniu złamań dalszej nasady kości piszczelowej typu pilon fracture 251
Zastosowanie kliniczne stabilizatora Dynastab 2000-M (miednica) w leczeniu niestabilnych uszkodzeń miednicy 255
Wybrane przypadki kliniczne 256
Czynnościowe leczenie złamań stawowych kolana z wykorzystaniem stabilizatora Dynastab-DK (kolano) i Dynastab-Galileo 259
Leczenie czynnościowe złamań nadkłykciowych i śródstawowych dalszej nasady kości ramiennej z wykorzystaniem stabilizatora Dynastab 2000-L (łokieć) 262
Leczenie czynnościowe złamań nadkłykciowych i śródstawowych stawu łokciowego za pomocą stabilizatora zewnętrznego Dynastab-L (łokieć) 264
Zastosowanie kliniczne stabilizatora Dynastab 2000-N (nadgarstek) w leczeniu złamań stawowych i okołostawowych dalszej nasady kości promieniowej 269
Piśmiennictwo 272
18. Biomechanika zespoleń złamań. Biomateriały – Romuald Będziński, Agnieszka Kaczmarek-Pawelska, Piotr Kowalewski 273
Uwarunkowania biomechanicznej osteosyntezy stabilnej 273
Piśmiennictwo 280
19. Biologia i biomechanika leczenia złamań śródstawowych – Wojciech J. Marczyński 282
Wprowadzenie 282
Analiza morfologii złamania 283
Biologia leczenia 283
Biomechanika leczenia 283
Dobór metody 283
Rozpoznanie 283
Przywrócenie trybologii stawu 284
Wybrane złamania 285
Złamania bliższej nasady i przynasady kości ramiennej 285
Złamania śródstawowe w obrębie dalszej nasady kości ramiennej 287
Złamania śródstawowe odcinka dalszego kości udowej 288
Złamania śródstawowe odcinka bliższego kości piszczelowej 290
Piśmiennictwo 292
20. Charakterystyka obrażeń chrząstki stawowej, patomorfologia a zasady biologii leczenia – Janusz Popko, Tomasz Guszczyn 293
Budowa chrząstki stawowej 293
Patomechanizm uszkodzenia chrząstki stawowej 294
Klasyfikacja uszkodzeń chrząstki stawowej 295
Rozpoznanie 297
Leczenie 300
Piśmiennictwo 306
21. Patogeneza zaburzeń zrostu kości, biologia i biomechanika postępowania – Wojciech J. Marczyński 308
Morfologia zaburzeń zrostu 308
Epidemiologia 308
Rola tkanek miękkich 308
Taktyka pooperacyjna 310
Planowane leczenie 311
Piśmiennictwo 313
22. Protezoplastyki pourazowe stawu biodrowego – Wojciech J. Marczyński, Adam Caban 314
Diagnostyka 315
Zasady leczenia 315
Rozpoznanie 315
Piśmiennictwo 319
23. Endoprotezoplastyka pourazowa stawu kolanowego –Jacek Kowalczewski 321
Piśmiennictwo 327
24. Złamania okołoprotezowe stawu biodrowego – Jerzy Białecki, Maciej Kogut 329
Epidemiologia 329
Klasyfikacja 329
Zasady postępowania 329
Czynniki ryzyka złamań okołoprotezowych kości udowej 331
Śródoperacyjne złamania panewki stawu biodrowego 331
Złamania wokół endoprotez powierzchniowych 331
Leczenie złamań okołoprotezowych 332
Materiał własny 334
Piśmiennictwo 335
25. Złamania okołoprotezowe stawu kolanowego – Paweł Małdyk 336
Zasady leczenia 336
Złamania otoczenia komponentu udowego 336
Złamania otoczenia komponentu piszczelowego 338
Piśmiennictwo 339
Złamania rzepki 339
26. Zasady leczenia złamań niskoenergetycznych i złamań u chorych z osteoporozą – Wojciech J. Marczyński 341
Osteoporoza polekowa 341
Osteoporoza pomenopauzalna 341
Kryteria osteoporozy 342
Biologia i biomechanika złamań osteoporotycznych 342
Biologia i biomechanika zespoleń 343
Piśmiennictwo 346
27. Współczesne zasady postępowania diagnostycznego i leczniczego w złamaniach patologicznych – Tomasz Mazurkiewicz 347
Zmiany łagodne 347
Nowotwory pierwotnie złośliwe 349
Powikłania leczenia 351
Piśmiennictwo 352
28. Zespół Sudecka, zespół algodystroficzny, kompleksowy zespół bólu regionalnego – Karolina Turżańska, Mirosław Jabłoński 353
Definicja 353
Wprowadzenie 353
Epidemiologia 354
Kryteria diagnostyczne 354
Patofizjologia 355
Klasyczna charakterystyka faz rozwoju zespołu algodystroficznego. Aspekty kliniczne 356
Leczenie 357
Zapobieganie 357
Piśmiennictwo 358
Rokowanie 358
29. Złamania otwarte i postrzałowe – Wojciech J. Marczyński 360
Złamania otwarte 360
Sposób postępowania operacyjnego w okresie ostrym pourazowym 361
Złamania postrzałowe 364
Piśmiennictwo 367
30. Obrażenia czaszkowo-mózgowe – Andrzej Radek, Maciej Radek 368
Patologia i biologia uszkodzeń ośrodkowego układu nerwowego 368
Uraz pierwotny a uraz wtórny 368
Diagnostyka obrażeń czaszkowo-mózgowych 369
Epidemiologia i przyczyny 369
Badanie neurologiczne 370
Leczenie operacyjne 373
Zespoły ciasnoty wewnątrzczaszkowej 375
Piśmiennictwo 377
31. Urazowe uszkodzenia rdzenia kręgowego – etiopatogeneza, podstawy diagnostyki neurologicznej i radiologicznej oraz zasady postępowania leczniczego – Włodzimierz Jarmundowicz 378
Epidemiologia urazów rdzenia kręgowego 378
Wstęp 378
Etiopatogeneza urazowych uszkodzeń rdzenia kręgowego 379
Etiologia 379
Patofizjologia 379
Klinika urazowych uszkodzeń rdzenia kręgowego 381
Kliniczne postacie częściowego uszkodzenia rdzenia kręgowego 383
Szok rdzeniowy 384
Wstrząs neurogenny 384
Zespół urazowego uszkodzenia kręgosłupa bez objawów uszkodzenia rdzenia kręgowego 384
Zespół uszkodzenia rdzenia kręgowego bez radiologicznych objawów uszkodzenia kręgosłupa 384
Niektóre osobliwości uszkodzenia rdzenia kręgowego w różnych odcinkach kręgosłupa 385
Odcinek C3–C4 385
Połączenie czaszkowo-kręgosłupowe obejmujące kłykcie kości potylicznej oraz kręgi C1 i C2 385
Diagnostyka obrazowa w urazowych uszkodzeniach rdzenia kręgowego 386
Postępowanie lecznicze w urazowych uszkodzeniach rdzenia kręgowego 386
Odcinek C5–Th1 386
Odcinek Th12–L1 386
Odcinek Th2–Th11 386
Postępowanie diagnostyczne i lecznicze na etapie szpitalnym 387
Postępowanie lecznicze na etapie przedszpitalnym 387
Pryncypia leczenia chirurgicznego urazowych uszkodzeń rdzenia kręgowego 388
Biologiczne terapie uszkodzeń rdzenia kręgowego 389
Leczenie farmakologiczne w urazowych uszkodzeniach rdzenia kręgowego 389
Piśmiennictwo 390
32. Uszkodzenia nerwów obwodowych –Jan Skowroński 392
Uwagi anatomiczne i patofizjologiczne 392
Uraz nerwu i jego regeneracja 393
Klasyfikacje uszkodzeń urazowych nerwów 394
Ocena kliniczna uszkodzeń nerwów obwodowych 395
Ocena zaburzeń i ubytków czucia 395
Ocena motoryki 397
Ocena zaburzeń wegetatywnych 397
Badania elektroneurograficzne 398
Leczenie urazowych uszkodzeń nerwu 399
Leczenie operacyjne uszkodzeń nerwów obwodowych 399
Sposoby rekonstrukcji pni nerwowych 400
Obrazy kliniczne uszkodzeń poszczególnych nerwów 405
Nerw pachowy 405
Splot ramienny 405
Nerw mięśniowo-skórny 406
Nerw nadłopatkowy 406
Nerw promieniowy 406
Nerw łokciowy 407
Nerw pośrodkowy 407
Nerw kulszowy 408
Nerw strzałkowy 408
Nerw udowy 408
Splot lędźwiowo-krzyżowy 408
Nerw piszczelowy 409
Piśmiennictwo 409
33. Replantacje amputowanych kończyn i ich części. Zastosowanie mikrochirurgii w traumatologii – Andrzej Żyluk 410
Rys historyczny 410
Wiadomości ogólne 410
Rodzaje amputacji 410
Amputacje kończyny górnej i dolnej 411
Mechanizm amputacji 411
Czas wykonania replantacji 414
Wskazania, brak wskazań i przeciwwskazania do replantacji w obrębie kończyny górnej 414
Przygotowanie amputowanej kończyny i pacjenta do transportu 415
Epidemiologia amputacji 415
Przygotowanie części amputowanej częściowo lub prawie całkowicie 415
Przygotowanie części kończyny całkowicie amputowanej 415
Zasadność wykonywania replantacji 415
Przygotowanie pacjenta 416
Wykonywanie replantacji 417
Kolejność wykonywanych rekonstrukcji 417
Warunki konieczne do przeprowadzenia replantacji 417
Zespolenie kości 417
Znieczulenie 417
Zespolenia naczyniowe 418
Postępowanie pooperacyjne 419
Fasciotomia przedramienia 419
Rekonstrukcja nerwów 419
Szycie ścięgien 419
Przykłady wyników po replantacjach 420
Skuteczność replantacji (przeżywalność replantowanych części) 420
Piśmiennictwo 422
34. Ewolucja zasad biologii leczenia zapaleń kości – Wojciech J. Marczyński 423
Historia zapaleń 423
Klasyfikacja zakażeń 423
Historia i ewolucja metod leczenia 424
Stan obecny 424
Piśmiennictwo 425
35. Pourazowe zapalenia kości – Adrian Brychcy, Piotr Walczak, Stanisław Rak 426
Czas wystąpienia infekcji 426
Klasyfikacje 426
Rozległość infekcji 426
Wrota zakażenia 426
Diagnostyka obrazowa 428
Diagnostyka laboratoryjna 431
Diagnostyka mikrobiologiczna 432
Leczenie chirurgiczne 432
Antybiotykoterapia 433
Nowoczesne techniki leczenia pourazowych przewlekłych zapalnych ubytków tkanki kostnej 434
Piśmiennictwo 435
Rekonstrukcje ubytków odcinkowych 435
36. Chirurgiczne leczenie pourazowych ubytków tkanek miękkich goleni– Jarosław Wenda 436
Definicja 436
Ogólne zasady postępowania 436
Wstęp 436
Kwalifikacja do leczenia w trybie ostrego dyżuru 438
Technika operacyjna 438
Przykłady 439
Piśmiennictwo 443
37. Zapalenia kręgosłupa – Stanisław Łukawski 444
Epidemiologia 444
Patomorfologia 444
Wstęp 444
Etiologia 445
Objawy 445
Badania laboratoryjne 446
Badania obrazowe 446
Rozpoznanie 446
Zasady leczenia 447
38. Zasady usprawniania chorych po urazach leczonych nieoperacyjnie i operacyjnie – Mirosław Jabłoński, Karolina Turżańska, Tomasz Blicharski 451
Możliwości współczesnej rehabilitacji i fizjoterapii 451
Wprowadzenie 451
Współczesny stan możliwości leczenia złamań oraz innych uszkodzeń narządu ruchu a postępowanie usprawniające 453
Postępowanie ogólnoustrojowe 454
Wybrane zagadnienia leczniczego usprawniania chorych po urazach leczonych nieoperacyjnie i operacyjnie 456
Lecznicze usprawnianie po zwichnięciach stawów 460
Zasady leczniczego usprawniania po uszkodzeniach nerwów obwodowych 460
Pacjent leżący 461
Usprawnianie „rany pooperacyjnej” 461
Piśmiennictwo 462
39. Profilaktyka zakrzepowo-zatorowa w traumatologii – Dariusz Chmielewski 463
Piśmiennictwo 466
40. Zapobieganie nadmiernej utracie krwi w traumatologii – Barbara Lisowska 468
Definicja krwotoku i ocena stopnia krwawienia 468
Patofizjologia wstrząsu krwotocznego 469
Rekomendacje postępowania w krwotokach urazowych 471
Piśmiennictwo 473
41. Zastosowanie metod medycyny manualnej w traumatologii – Jerzy Stodolny 474
Wprowadzenie 474
Zasady ogólne medycyny manualnej 475
Cele zabiegów manualnych 476
Lecznicze postępowanie manualne w traumatologii 477
Stany pourazowe z przerwaniem ciągłości tkanek narządu ruchu 477
Stany pourazowe z niewielkimi uszkodzeniami lub bez uszkodzeń morfologicznych 479
Piśmiennictwo 482
42. Biomechaniczna rola wkładek ortopedycznych w doleczaniu obrażeń stóp i wyższych pięter narządu ruchu – Joanna Stodolna-Tukendorf, Wojciech J. Marczyński 483
Piśmiennictwo 487
43. Leczenie operacyjne urazowych złamań kręgosłupa – zasady ogólne – Andrzej Nowakowski 488
Definicja 488
Epidemiologia 488
Patomechanizm 488
Postępowanie na etapie diagnozowania urazowych złamań kręgosłupa 488
Badanie kliniczne 489
Wywiad 489
Zasady diagnostyki obrazowej 489
Leczenie operacyjne 490
Objawy neurologiczne 490
Procedury leczenia operacyjnego 490
Systemy klasyfikacji 490
Postępowanie pooperacyjne późne 491
Postępowanie pooperacyjne wczesne 491
Zapobieganie powikłaniom śródoperacyjnym 491
Piśmiennictwo 492
44. Obrażenia kręgosłupa, zasady postępowania – Krzysztof Krauze 493
Epidemiologia 493
Zarys anatomii i biomechaniki 493
Diagnostyka 494
Zasady leczenia złamań 496
Zasady leczenia 496
Złamania odcinka szyjnego kręgosłupa 496
Złamania odcinka piersiowego i lędźwiowego kręgosłupa 499
Zasady leczenia 503
Piśmiennictwo 504
45. Obrażenia tkanek miękkich barku – Leszek Romanowski, Przemysław Lubiatowski 505
Obrazowanie barku 505
Zwichnięcie przednie 506
Zwichnięcie stawu ramiennego, ostra niestabilność stawu ramiennego 506
Zwichnięcia dolne 507
Zwichnięcia górne 507
Zwichnięcia tylne 507
Nawykowe zwichnięcie stawu ramiennego, niestabilność przewlekła stawu ramiennego 508
Zerwanie ścięgna głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia 509
Zwichnięcie stawu barkowo-obojczykowego 509
Uszkodzenia pierścienia rotatorów 510
Piśmiennictwo 514
46. Złamania łopatki – Andrzej Bohatyrewicz, Artur Dzieżyc 515
Anatomia chirurgiczna 515
Epidemiologia 515
Patomechanizm złamań łopatki 515
Diagnostyka kliniczna i obrazowa 516
Poszczególne rodzaje złamań łopatki i sposoby leczenia 517
Zasady obowiązujące przy planowaniu leczenia operacyjnego łopatki 520
Zasady obowiązujące w leczeniu zachowawczym i przy doleczaniu po leczeniu operacyjnym łopatki 521
Piśmiennictwo 521
47. Obrażenia obojczyka – Maciej Wąs 523
Obrażenia stawu mostkowo-obojczykowego 523
Epidemiologia 524
Patomechanizm 524
Diagnostyka obrazowa 525
Objawy 525
Leczenie 526
Podział 526
Powikłania 529
Epidemiologia 530
Patomechanizm 530
Złamania obojczyka 530
Diagnostyka obrazowa 531
Objawy 531
Podział 531
Leczenie 532
Powikłania 543
Obrażenia stawu barkowo-obojczykowego 547
Epidemiologia 547
Objawy 547
Patomechanizm 547
Diagnostyka obrazowa 548
Podział 548
Leczenie 549
Piśmiennictwo 550
Powikłania 550
48. Złamania kości ramiennej 555
Badania kliniczne 555
Epidemiologia 555
Rozpoznanie 555
Złamania bliższej nasady kości ramiennej – Robert Spławski 555
Kwalifikacja do operacji 558
Podział złamań według Neera 558
Metody operacyjne 559
Piśmiennictwo 566
Przezskórna stabilizacja złamań bliższej nasady kości ramiennej – Marcin Obrębski 568
Diagnostyka obrażeń bliższego końca kości ramiennej 568
Wstęp 568
Klasyfikacja złamań bliższego końca kości ramiennej 573
Leczenie 577
Piśmiennictwo 583
Epidemiologia 585
Patomechanizm 585
Powikłania pourazowe 585
Złamania trzonu kości ramiennej – Wojciech J. Marczyński 585
Biologia i biomechanika leczenia 586
Diagnostyka złamań 586
Zaburzenia zrostu, postępowanie 590
Aspekty anatomiczne 591
Epidemiologia, patomechanizm 591
Piśmiennictwo 591
Podział prognostyczny 591
Złamania nasady dalszej kości ramiennej – Jan Kiryluk 591
Leczenie 592
Zasady diagnostyki 592
Analiza powikłań leczenia 595
Piśmiennictwo 595
49. Zwichnięcia stawu łokciowego – Stanisław Pomianowski, Wojciech J. Marczyński 596
Patomechanizm 596
Podział 596
Wstęp 596
Diagnostyka obrazowa 597
Leczenie 597
Obraz kliniczny 597
Pourazowa niestabilność stawu łokciowego 598
Piśmiennictwo 599
50. Złamania kości przedramienia – Wojciech J. Marczyński 600
Złamania trzonów kości przedramienia 600
Złamania głowy kości promieniowej 601
Złamania wyrostka łokciowego i przynasady bliższej kości łokciowej 604
Złamania dalszej nasady kości promieniowej 606
Piśmiennictwo 609
51. Złamania kości śródręcza i palców ręki –Jakub Jodkowski, Ariane Asmus, Simon Kim 610
Wstęp 610
Złamania I kości śródręcza 611
Złamania II–V kości śródręcza 613
Złamania paliczków palców i kciuka 617
Piśmiennictwo 629
52. Ogólne zasady chirurgii ręki urazowej z obrażeniami skóry i innych tkanek ręki –Wojciech Witkowski 631
Piśmiennictwo 635
53. Złamania miednicy – Adam Caban 636
Anatomia 636
Epidemiologia 636
Wstęp 636
Złamania w obrębie pierścienia miednicy 636
Patomechanizm urazu i podział złamań 637
Diagnostyka 640
Zasady leczenia 643
Leczenie nieoperacyjne 645
Planowanie definitywnego leczenia ortopedycznego 645
Leczenie operacyjne 650
Powikłania i komplikacje związane z leczeniem złamań obręczy miednicy 666
Dyskusja 667
Uszkodzenia wczesne – jatrogenne związane z leczeniem operacyjnym 667
Piśmiennictwo 671
Złamanie panewki stawu biodrowego – Adam Caban 672
Wstęp 672
Klasyfikacja 673
Diagnostyka 677
Mechanizm urazu 677
Leczenie nieoperacyjne 681
Leczenie operacyjne 682
Obrażenia dodatkowe, ich wpływ na planowanie leczenia 696
Powikłania 697
Zasady techniki zespalania 697
Wyniki, kontrowersje i nowe możliwości 700
Piśmiennictwo 709
54. Złamania kości udowej 712
Leczenie złamania szyjki kości udowej u dorosłych – Piotr Pruszyński, Grzegorz Prusek 712
Definicja i epidemiologia 712
Wstęp 712
Diagnostyka 713
Anatomia 714
Klasyfikacje 715
Protokół leczenia 717
Leczenie operacyjne 718
Postępowanie pooperacyjne 738
Powikłania wczesne 738
Powikłania późne 741
Piśmiennictwo 743
Elementy anatomiczne 746
Epidemiologia 746
Patomechanizm 746
Złamania masywu krętarzowego kości udowej – Jan Kiryluk 746
Leczenie 747
Podział prognostyczny 747
Zasady diagnostyki 747
Analiza powikłań leczenia 749
Postępowanie pooperacyjne późne (biologiczne) 749
Postępowanie pooperacyjne wczesne (biologiczne) 749
Zapobieganie powikłaniom na poszczególnych etapach operacji 749
Alternatywne sposoby instrumentacji 750
Powikłania wczesne i późne 750
Powikłania a zabieg rewizyjny 751
Definicja 753
Epidemiologia 753
Piśmiennictwo 753
Złamania podkrętarzowe kości udowej – Tomasz Przymorski 753
Diagnostyka RTG 754
Patomechanizm 754
Podział prognostyczny 754
Zasady leczenia operacyjnego 756
Zasady postępowania przedoperacyjnego 756
Modyfikacje sposobów leczenia z uwzględnieniem biologii zrostu 763
Postępowanie pooperacyjne wczesne i późne 763
Powikłania wczesne i późne 765
Piśmiennictwo 767
Diagnostyka 768
Podział złamań 768
Postępowanie wczesne 768
Sposoby leczenia – postępowanie wstępne 768
Złamania trzonu kości udowej – Grzegorz Ratyński 768
Wybór sposobu leczenia operacyjnego 770
Uwarunkowania leczenia operacyjnego 772
Zespolenie złamania trzonu kości udowej 772
Piśmiennictwo 779
Postępowanie pooperacyjne 779
Definicja, epidemiologia 780
Patomechanizm 780
Złamania końca dalszego kości udowej – Tomasz Przymorski 780
Diagnostyka RTG 781
Podział złamań 781
Zasady leczenia 781
Postępowanie wczesne i późne 787
Piśmiennictwo 788
Powikłania 788
55. Złamania goleni 789
Złamana trzonu kości piszczelowej – Andrzej Kolbuszewski 789
Złamania nasady bliższej kości piszczelowej 789
Definicja 791
Epidemiologia 791
Piśmiennictwo 791
Złamania nasady dalszej kości piszczelowej typu pilon – Jan Kiryluk 791
Diagnostyka 792
Leczenie 792
Patomechanizm 792
Podział prognostyczny 792
Analiza powikłań 793
Piśmiennictwo 798
56. Obrażenia stopy 799
Zespół ciasnoty przedziałów powięziowych stopy – Leszek Lewczyk 799
Piśmiennictwo 801
Złamania kostek goleni – Edward Golec 801
Piśmiennictwo 814
Złamania kości skokowej – Edward Golec 814
Złamania kości łódkowatej 817
Złamania kości stępu, śródstopia i palców – Edward Golec 817
Złamania kości sześciennej 818
Złamania kości klinowatych 819
Złamania kości śródstopia 820
Złamania kości paliczków stóp 821
Zwichnięcia stawów stóp 822
Amputacje w obrębie stóp 824
Piśmiennictwo 825
Epidemiologia 826
Patomechanizm złamań 826
Wstęp 826
Złamania kości piętowej – Andrzej Atras, Andrzej Bednarek, Wojciech J. Marczyński 826
Diagnostyka 828
Klasyfikacje 829
Leczenie tkanek miękkich 830
Zasady leczenia 830
Leczenie nieoperacyjne 831
Leczenie operacyjne 831
Postępowanie pooperacyjne 835
Powikłania 835
Piśmiennictwo 837
Skorowidz 840