"W poszukiwaniu pewności prawa. Precedens a przewidywalność orzeczeń sądowych w tradycji prawa anglosaskiego"

Spis treści

wprowadzenie 13

rozdział wstępny. podstawowe pojęcia: precedensi przewidywalność orzeczeń sądowych 27

Rozumienie i typologia precedensu sądowego 27

Uzasadnienia orzeczeń sądowych w Anglii i w StanachZjednoczonych 37

Judicial opinion a uzasadnienie orzeczenia sądowego 41

Precedens a inne źródła prawa 44

Przewidywalność orzeczeń sądowych a wieloznacznośćterminu „pewność prawa” 46

anglosaskiej 56

Pozostałe zagadnienia terminologiczne 56

Rozumienie pojęcia „sąd” w common law a terminologiaprzyjmowana w polskich naukach prawnych 57

Przewidywalność orzeczeń sądowych a wiążąca zasadaprecedensu w polskiej doktrynie prawa 58

common law 65

Uwagi wstępne 65

Filozoficzne uwarunkowania ujęcia idei pewności prawaw średniowiecznym i wczesnonowożytnym common law 66

pewności poznania. Rozum praktyczny a rozum teoretyczny 66

Pewność prawa w filozofii św. Tomasza z Akwinu 70

Postulat traktowania podobnych spraw w sposób podobny nagruncie myśli arystotelesowsko-tomistycznej 77

angielskich prawników doby średniowiecza 78

Precedens i przewidywalność orzeczeń sądowychw prawie średniowiecznej Anglii 78

Orzeczenia sądowe jako źródło prawa w średniowiecznejAnglii 96

Precedens a przewidywalność orzeczeń sądowychw prawie angielskim od połowy XVI do końca XVIII w 119

Prawo jako akumulacja doświadczenia zgromadzonegoprzez stulecia. Koncepcja prawa w common law XVII w 121

Precedens w poglądach czołowych przedstawicieli XVII--wiecznego common law. Teoria deklaratoryjna. Pewnośćprawa a arbitralność decyzji suwerena 136

Precedens i przewidywalność orzeczeń sądowychw poglądach angielskich prawników XVIII w 148

XVI do XVIII w 160

Wnioski 178

Znaczenie przewidywalności orzeczeń sądowychw przednowoczesnym common law. Prawo jakoarystotelesowska nauka praktyczna 178

Rozwój instytucji precedensu sądowegow przednowoczesnym common law 182

Precedens a przewidywalność orzeczeń sądowych 186

rozdział 2. precedens a przewidywalność orzeczeńsądowych w nowoczesnym common law 189

Uwagi wstępne 189

oraz filozofii nauki 190

Precedens a przewidywalność orzeczeń sądowychw poglądach Franciszka Bacona 203

Precedens a przewidywalność orzeczeń sądowychw poglądach Tomasza Hobbesa 210

orzeczeń sądowych w myśli angielskich prawników końcaXVIII i XIX w 216

Przewidywalność orzeczeń sądowych a instytucjaformalnie wiążącego precedensu w pracach Jeremy’egoBenthama 220

John Austin i pozytywistyczna koncepcja precedensu jako„określonego źródła prawa” 233

Nauka prawa precedensowego. Konceptualizacjanowoczesnego modelu formalnie wiążącegoprecedensu sądowego jako instytucji mającej zapewnićprzewidywalność orzeczeń sądowych 244

Kształtowanie się nowoczesnej instytucji precedensuw angielskim prawie od początku XIX w. do orzeczeniaw sprawie London Tramways i ostatecznego związaniaangielskiej Izby Lordów regułami zawartymi w jejwcześniejszych orzeczeniach 257

Precedens a przewidywalność orzeczeń sądowych w StanachZjednoczonych od przyjęcia Konstytucji do końca XIX w 270

wybuchem wojny secesyjnej. Odmienności w stosunkudo angielskiego common law w zakresie znaczeniaprzypisywanego przewidywalności orzeczeń sądowych 279

Precedens a przewidywalność orzeczeń sądowychw Stanach Zjednoczonych po wojnie secesyjnej 296

Nowoczesna koncepcja nauki prawa a postulatzapewnienia przewidywalności orzeczeń sądowych 307

Wnioski 307

Nowoczesne ujęcie stare decisis jako reguły prawneja postulat zapewnienia przewidywalności orzeczeńsądowych 309

do końca XIX w. Odrębności w stosunku do modeluangielskiego 314

pierwszych dekad XX w 317

Uwagi wstępne 317

orzeczeń sądowych i precedensu w zakresie myśli społeczno--politycznej oraz filozofii 319

Społeczny i polityczny kontekst nowych nurtóww amerykańskiej jurysprudencji 320

socjologicznej i realizmu prawniczego 330

Precedens i przewidywalność orzeczeń sądowychw poglądach i orzecznictwie Olivera Wendella Holmesa 331

Precedens a przewidywalność orzeczeń sądowychw amerykańskiej jurysprudencji socjologicznej 343

Precedens a przewidywalność orzeczeń sądowychw jurysprudencji socjologicznej Roscoe Pounda. Prawow służbie postępu społecznego 344

Precedens a przewidywalność orzeczeń sądowychw poglądach i orzecznictwie Benjamina N. Cardozo 351

Precedens a przewidywalność orzeczeń sądowych w poglądachprzedstawicieli amerykańskiego realizmu prawniczego 367

prawa 369

Precedens i przewidywalność orzeczeń sądowychw intuicyjnej jurysprudencji Josepha Hutchesona 372

Prawo jako substytut ojca. Precedens a przewidywalnośćorzeczeń sądowych w poglądach Jerome’a Franka 376

Precedens a przewidywalność orzeczeń sądowychw umiarkowanym realizmie prawniczym Karla Llewellyna 389

Wpływ koncepcji przewidywalności orzeczeń sądowychprzyjętych na gruncie jurysprudencji socjologicznej i realizmuprawniczego na formułę precedensu w sądownictwieamerykańskim 416

Przewidywalność orzeczeń sądowych a moc wiążącaprecedensu w orzecznictwie amerykańskich sądów 417

orzecznictwie sądowym 420

Moc wiążąca precedensu a przewidywalność orzeczeńsądowych w różnych dziedzinach prawa 426

Inflacja prawa precedensowego w Stanach Zjednoczonych 430

Precedens a przewidywalność orzeczeń sądowychw pracach Carletona Kempa Allena 433

Przewidywalność orzeczeń sądowych i precedens w poglądachprzedstawicieli angielskiej teorii prawa pierwszej połowy XX w 433

Precedens a przewidywalność orzeczeń sądowychw pracach Arthura Goodharta 437

Zagadnienie ratio decidendi i obiter dicta w angielskiejjurysprudencji XX w 442

Precedens a przewidywalność orzeczeń sądowych w prawieangielskim od orzeczenia w sprawie London Tramwaysdo wydania Practice Statement 445

Wnioski 454

konkluzje 467

Elementy konstrukcyjne anglosaskiej zasady precedensua przewidywalność orzeczeń sądowych 474

Przewidywalność orzeczeń sądowych w tradycji prawaanglosaskiego 478

wykaz wykorzystanych źródeł i literatury 485

summary 523

indeks osobowy 529