"Uzależnienia i substancje psychoaktywne"
Identyfikator Librowy: 194693
Spis treści
1. Ogólne zasady rozpoznawania i postępowania w zaburzeniach spowodowanych używaniem substancji psychoaktywnych – Bogusław Habrat 12
Terminologia i zakresy pojęć 12
Uzależnienia jako część szerszego zakresu problemów medycznych spowodowanych używaniem substancji 13
Zasady postępowania 17
Piśmiennictwo 21
2. Uzależnienie od alkoholu – Andrzej Jakubczyk 22
Epidemiologia zaburzeń związanych z używaniem alkoholu 22
Uzależnienie, picie szkodliwe i ryzykowne 23
Wpływ etanolu na organizm człowieka 26
Metabolizm etanolu 26
Wpływ etanolu na układ nerwowy 27
Alkohol a nowotwory 30
Wpływ etanolu na układ krążenia 30
Wpływ etanolu na układ pokarmowy 30
Rozpoznawanie zaburzeń związanych z używaniem alkoholu 31
Badanie podmiotowe 31
Badanie przedmiotowe 31
Postępowanie z pacjentem w POZ w kontekście problemów związanych z używaniem alkoholu 32
Leczenie farmakologiczne 34
Leczenie alkoholowych zespołów abstynencyjnych 36
Leki przeciwdepresyjne w leczeniu uzależnienia od alkoholu 37
Piśmiennictwo 39
Podsumowanie 39
3. Opioidy – Bogusław Habrat 40
Niemedyczne używanie opioidów 42
Uzależnienia jatrogenne 42
Profilaktyka 43
Użycie jednorazowe lub używanie sporadyczne, zatrucia 44
Używanie szkodliwe 45
Formy leczenia uzależnienia opioidowego 46
Uzależnienie 46
Leczenie substytucyjne 47
Tak zwane leczenie blokerami 49
Detoksykacja i leczenie niefarmakologiczne 50
Piśmiennictwo 52
4. Leki nasenne i anksjolityki – Anna Basińska-Szafrańska 54
Benzodiazepiny (BZD) 55
Charakterystyka problemu 55
Właściwości grupy 57
Podziały BZD 58
Przedawkowanie BZD 61
Uzależnienie od BZD 62
Benzodiazepinowy zespół odstawienny (abstynencyjny, BZA) 69
Leki „Z” (agoniści GABA) 79
Charakterystyka problemu 79
Czas działania 79
Zolpidem 80
Rozpoznanie 81
Klometiazol 82
Różnicowanie 82
Barbiturany 83
Rozpoznanie i różnicowanie 83
Rozpoznanie 84
Gabapentyna i pregabalina 85
Różnicowanie 85
Leczenie uzależnienia od leków nasennych i przeciwlękowych 86
Meprobamat, glutetymid, wodzian chloralu 86
Interwencja 86
Detoksykacja w poradni 87
Profilaktyka 93
Wskazania 93
Czas stosowania 94
Przeciwwskazania 94
Wywiad 95
Postępowanie 96
Stan przedmiotowy 96
Piśmiennictwo 97
Edukacja 97
5. Stymulanty i halucynogeny – Anna Klimkiewicz 98
Środki o działaniu stymulującym (stymulanty) 98
Amfetaminy 100
Kokaina 109
Khat 113
Leczenie uzależnienia od stymulantów 114
Halucynogeny 115
Działanie, szkody zdrowotne 116
Uzależnienie 119
Piśmiennictwo 120
Leczenie uzależnienia od halucynogenów 120
6. Palenie papierosów i uzależnienie od nikotyny – Monika Michalak, Michał Lew-Starowicz 122
Obraz kliniczny i mechanizmy związane z uzależnieniem 123
Kontekst palenia papierosów jako przynależność do grupy. Rozpoczynanie i podtrzymywanie nałogu 124
Kiedy i u kogo rozwija się uzależnienie? 125
Wpływ palenia na działanie leków 127
Leczenie farmakologiczne i behawioralne 128
Metody biologiczne 128
Psychoterapia 129
Piśmiennictwo 130
Elektroniczne papierosy 130
7. Nowe substancje psychoaktywne: obraz kliniczny, rozpoznanie i leczenie – Marcin Wojnar 132
Definicja 132
Rozpowszechnienie 133
Rodzaje NSP 135
Kluczowe problemy zdrowotne związane z używaniem NSP 137
Sposoby zdobywania i używania NSP 137
Obraz kliniczny używania NSP 139
Rozpoznawanie używania NSP 139
Syntetyczne stymulanty 139
Syntetyczne kannabinoidy (agoniści receptorów kannabinoidergicznych – SCRA) 144
Środki uspokajające i nasenne 146
Nowe syntetyczne opioidy 147
Postępowanie wobec osób używających NSP 148
Piśmiennictwo 150
8. Tak zwane nałogi behawioralne – Michał Lew-Starowicz, Bogusław Habrat 152
Czym są tzw. nałogi behawioralne? 152
Zaburzenia uprawiania hazardu 155
Problemowe używanie nowych technologii 157
Kompulsywne zachowania seksualne 158
Obraz kliniczny 158
Rozpoznanie różnicowe 159
Leczenie 160
Pracoholizm 161
Nałogowe opalanie się 162
Nałogowe (kompulsywne) uprawianie ćwiczeń fizycznych 163
Piśmiennictwo 164
9. Postępowanie z osobą pijącą alkohol ryzykownie, szkodliwie oraz uzależnioną od alkoholu – Jadwiga Fudała 166
Krótka interwencja dotycząca problemów związanych z używaniem alkoholu 166
Rozpoznanie wzorów spożywania alkoholu przez pacjentów w POZ 168
Test przesiewowy AUDIT 169
Test przesiewowy AUDIT-C (skrócona wersja testu AUDIT) 173
Limity spożywania alkoholu na poziomie niskiego ryzyka szkód zdrowotnych 174
Informowanie o wyniku badania przesiewowego 175
Postępowanie lekarza w sytuacji rozpoznania picia ryzykownego i szkodliwego 176
Motywowanie do zmiany wzoru spożywania alkoholu 176
Ustalanie planu picia 178
Wzmacnianie poczucia samoskuteczności 180
Samoobserwacja picia 181
Postępowanie wobec osób uzależnionych 182
Monitorowanie postępów 182
Wskazania do abstynencji 182
System leczenia uzależnienia od alkoholu 183
Cele i metody leczenia uzależnienia od alkoholu 186
Oferta samopomocowa 187
Opieka nad osobą uzależnioną po leczeniu odwykowym 188
Piśmiennictwo 189
Pomoc dla członków rodzin osób uzależnionych 189
10. Podstawy prawne postępowania w uzależnieniach od innych substancji niż alkohol i tytoń – Bogusław Habrat 190
Prawo do leczenia osób uzależnionych 191
Dobrowolność leczenia i regulacje prawne dotyczące wyjątków od tej zasady 192
Czyny sprzeczne z prawem popełnione w czasie uzależnienia 196
Istotne dokumenty 196
Skorowidz 198