"Podstawy biochemii"
Identyfikator Librowy: 195391
Spis treści
Przedmowa do wydania czternastego 14
Częściej stosowane skróty 16
1.1. Rys historyczny i pojęcia podstawowe 20
1. Wiadomości wstępne 20
1.2. Znaczenie biochemii w naukach rolniczych 23
2.1. Budowa i skład chemiczny komórki 25
2.1.1. Frakcjonowanie komórki 25
2. Skład chemiczny i funkcje komórki 25
2.1.2. Komórki prokariotyczne i eukariotyczne 26
2.2. Skład chemiczny 27
2.2.1. Woda i jej funkcje 27
2.2.2. Funkcje soli mineralnych 29
2.2.3. Funkcje składników organicznych 31
2.3. Budowa i funkcje struktur podkomórkowych 33
2.3.1. Wprowadzenie 33
2.3.2. Jądro komórkowe 34
2.3.3. Plastydy (chloroplasty i leukoplasty) 35
2.3.4. Mitochondria 35
2.3.5. Lizosomy i sferosomy 36
2.3.6. Pozostałe nadczasteczkowe struktury komórki 36
2.3.7. Cytosol i wakuole 37
2.4. Struktura błon biologicznych i ścian komórkowych 38
2.4.1. Wprowadzenie 38
2.4.2. Struktura błon biologicznych 38
2.4.3. Struktura ściany komórkowej 40
2.4.4. Wirusy i bakteriofagi 42
Literatura 43
3.1. Wstęp 45
3.2. Energia i jej formy 45
3. Energetyka reakcji biochemicznych 45
3.3. Energia swobodna reakcji odwracalnych 47
3.4. Związki makroergiczne 49
3.4.1. Wprowadzenie 49
3.4.2. Związki fosforanowo-fosforanowe 50
3.4.3. Związki karboksylo-fosforanowe 53
3.4.4. Związki guanidyno-fosforanowe 54
3.4.5. Związki tioestrowe (acylomerkaptany) 55
3.4.6. Inne związki makroergiczne 55
Literatura 56
4.1. Wstęp 57
4.2. Aminokwasy 57
4.2.1. Budowa i właściwości aminokwasów 57
4. Aminokwasy, peptydy i białka 57
4.2.2. Klasyfikacja aminokwasów 59
4.2.3. Przegląd ważniejszych aminokwasów 63
4.2.4. Niektóre pochodne aminokwasów 65
4.3. Peptydy 66
4.3.1. Wiązania peptydowe 66
4.3.2. Peptydy naturalne 67
4.4. Białka 69
4.4.1. Wprowadzenie 69
4.4.2. Struktura wtórna białek 70
4.4.3. Ogólne właściwości białek 74
4.4.4. Klasyfikacja białek 78
4.4.5. Struktura a funkcje białek 82
4.4.6. Przegląd wazniejszych białek 83
4.4.7. Białka elastomeryczne 89
Literatura 89
5.1. Wstęp 91
5.2. Ogólne właściwości enzymów 91
5.2.1. Energia aktywacji i mechanizm katalizy 91
5. Enzymy 91
5.2.2. Architektura enzymów 93
5.2.3. Centrum aktywne (katalityczne) 94
5.3. Kinetyka reakcji enzymatycznych 95
5.3.1. Wpływ stężenia substratu na szybkość reakcji – teoria Michaelisa–Menten 95
5.3.2. Jednostki aktywności enzymów 98
5.3.3. Warunki przebiegu reakcji enzymatycznych 98
5.3.4. Hamowanie reakcji enzymatycznych 99
5.3.5. Wpływ temperatury 105
5.3.6. Wpływ pH 105
5.3.7. Aktywacja enzymów 106
5.3.8. Izoenzymy 107
5.4. Specyficzność działania enzymów 108
5.4.1. Swoistość kierunku działania 108
5.4.2. Specyficzność substratowa 109
5.5. Mechanizm działania enzymów 111
5.6. Regulacja działania enzymów 115
5.7. Klasyfikacja enzymów 122
5.8. Techniczne zastosowania enzymów 125
Literatura 128
6.1. Wstęp 130
6. Koenzymy i witaminy 130
6.2. Mechanizm działania koenzymów 131
6.3. Klasyfikacja koenzymów i pokrewne witaminy rozpuszczalne w wodzie 132
6.3.1. Wprowadzenie 132
6.3.2. Koenzymy oksydoreduktaz 133
6.3.3. Koenzymy transferaz o charakterze trifosforanów 139
6.3.4. Pozostałe koenzymy transferaz 141
6.3.5. Koenzymy liaz, izomeraz i ligaz 149
6.4. Witaminy rozpuszczalne w wodzie o niesprecyzowanej funkcji koenzymatycznej 152
6.5. Witaminy rozpuszczalne w lipidach i związki pokrewne 154
6.5.1. Biosynteza aktywnego izopentenolu 154
6.5.2. Terpeny proste – olejki eteryczne 156
6.5.3. Grupa witamin D – związki sterydowe 157
6.5.4. Karotenowce – grupa witamin A 161
6.5.5. Chinony izopentenolowe – witaminy grup E (tokoferole) i K (filochinony) 165
6.5.6. Hormony roślinne – fitohormony 168
6.6. Biotechnologia witamin i związkó w pokrewnych 171
Literatura 172
7.1. Budowa, właściwości i biosynteza 174
7.1.1. Budowa i właściwości nukleotydów 174
7. Kwasy nukleinowe i ich funkcje 174
7.1.2. Biosynteza nukleotydów 177
7.1.3. Budowa kwasów nukleinowych 179
7.1.4. Biosynteza kwasów nukleinowych 186
7.2. Funkcje kwasów nukleinowych 197
7.2.1. Funkcje RNA 197
7.2.2. DNA jako struktury dziedziczenia 202
7.2.3. Kod genetyczny 203
7.3. Mechanizm biosyntezy białka – translacja 206
7.4. Modyfikacje potranslacyjne cząsteczek białka 212
Literatura 213
8.1. Wstęp 216
8. Regulacja procesów genetycznych i rekombinacyjna technologia DNA 216
8.2. Regulacja procesu replikacji 217
8.3. Regulacja na poziomie transkrypcji 218
8.3.1. Wprowadzenie 218
8.3.2. Regulacja transkrypcji z udziałem genów regulacyjnych 218
8.4. Regulacja potranskrypcyjna 223
8.5. Regulacja na poziomie translacji 223
8.6. Kierowanie białek 224
8.7. Elementy inżynierii genetycznej i jej znaczenie w biotechnologii 226
8.7.1. Wprowadzenie 226
8.7.2. Enzymy restrykcyjne 228
8.7.3. Otrzymywanie cDNA – odwrotna transkrypcja 229
8.7.4. Metody wprowadzania DNA do komórki – wektory 230
8.7.5. Sekwencjonowanie i synteza DNA 233
Literatura 235
9.1. Wstęp 237
9. Niespecyficzna faza utleniania biologicznego 237
9.2. Organizacja mitochondriów 238
9.3. Cykl kwasów trikarboksylowych 239
9.3.1. Znaczenie cyklu kwasów trikarboksylowych 239
9.3.2. Mechanizm i enzymy cyklu kwasów trikarboksylowych 241
9.3.3. Modyfikacje cyklu kwasów trikarboksylowych 249
9.4. Łańcuch oddechowy 251
9.4.1. Potencjał oksydoredukcyjny 251
9.4.2. Energia swobodna procesów oksydoredukcyjnych 253
9.4.3. Konstrukcja i mechanizm działania łańcucha oddechowego 255
9.5. Łańcuch oddechowy jako źródło energii – fosforylacja oksydacyjna 259
9.6. Inne oksydazy i enzymy przenoszące tlen 262
9.6.1. Oksydazy 262
9.6.2. Oksygenazy 265
9.6.3. Enzymy rozkładające nadtlenek wodoru 267
Literatura 269
10.1. Wstęp 271
10. Monosacharydy i ich przemiany 271
10.2. Budowa i właściwości monosacharydó w 272
10.2.1. Budowa 272
10.2.2. Właściwości chemiczne 274
10.2.3. Ważniejsze monosacharydy 276
10.3. Przemiany ogólne monosacharydów 277
10.3.1. Wprowadzenie 277
10.3.2. Izomeryzacje 278
10.3.3. Wzajemne przemiany monosacharydów 279
10.3.4. Procesy kataboliczne 280
10.4. Cykl fosforanów pentoz 281
10.4.1. Bezpośrednie utlenianie fosforanu glukozy 281
10.4.2. Regeneracja heksozy 282
10.4.3. Bilans przemiany 283
10.4.4. Regulacja cyklu fosforanów pentoz 284
10.5. Rozpad sacharydów w drodze glikolizy 285
10.5.1. Wprowadzenie 285
10.5.2. Mechanizm procesu glikolizy 285
10.5.3. Energetyka glikolizy i fermentacji 293
10.5.4. Regulacja szybkości glikolizy 295
10.5.5. Fermentacje przemysłowe 297
10.6. Odwrócenie procesu glikolizy – glukoneogeneza 299
Literatura 302
11.1. Oligosacharydy 303
11. Sacharydy złożone – oligo- i polisacharydy 303
11.2. Polisacharydy właściwe 304
11.3. Polisacharydy kwaśne 307
11.4. Enzymy uczestniczące w przemianach sacharydów złożonych 309
11.4.1. Enzymy katabolizmu sacharydów 309
11.4.2. Zastosowania przemysłowe enzymó w katabolizmu sacharydów 316
11.4.3. Anabolizm sacharydów – synteza wiązań glikozydowych 317
11.5. Glikozydy 323
11.5.1. Wprowadzenie 323
11.5.2. Pochodne fenylopropenu 323
11.5.3. Glikozydy cyjanogenne 325
11.5.4. Glukozynolany 325
11.5.5. Lektyny 326
Literatura 328
12.1. Mechanizm wykorzystania energii świetlnej 331
12. Fotosynteza 331
12.2. Chemizm fotosyntezy 335
12.2.1. Fosforylacje fotosyntetyczne 335
12.2.2. Wiązanie CO2 340
12.2.3. Regeneracja akceptora CO2 343
12.2.4. Fotosynteza typu C4 345
12.2.5. Fotooddychanie 346
12.2.6. Regulacja przemian fotosyntezy 347
12.3. Fotosynteza techniczna 348
Literatura 349
13.1. Wstęp 351
13. Przemiany związków azotowych 351
13.2. Przyswajanie azotu – cykl azotowy 352
13.2.1. Wprowadzenie 352
13.2.2. Wiązanie azotu atmosferycznego 353
13.2.3. Przemiany związków azotowych w glebie 355
13.2.4. Redukcja azotanów(V) w roślinach 356
13.3. Asymilacja amoniaku 357
13.3.1. Wprowadzenie 357
13.3.2. Redukcyjna aminacja 2-oksokwasów 358
13.3.3. Synteza amidów – cykl syntetazy glutaminowejysyntazy glutaminianowej 359
13.4. Enzymy proteolityczne 360
13.4.1. Wprowadzenie 360
13.4.2. Mechanizm działania 361
13.4.3. Ważniejsze grupy peptydaz 362
13.5. Ogólne przemiany aminokwasów 365
13.5.1. Wprowadzenie 365
13.5.2. Reakcje deaminacji 366
13.5.3. Transaminacja 368
13.5.4. Dekarboksylacja aminokwasów 370
13.6. Biosynteza aminokwasó w egzogennych 372
13.6.1. Synteza aminokwasów aromatycznych 372
13.6.2. Aminokwasy o łańcuchach rozgałęzionych 373
13.6.3. Lizyna, metionina i treonina 373
13.7. Cykl mocznikowy – cykl ornitynowy 375
13.8. Fermentacje aminokwasowe 380
13.9. Porfiryny i ich pochodne 382
13.9.1. Budowa i biosynteza porfiryn 382
13.9.2. Ważniejsze porfiryny 386
Literatura 387
14.1. Wstęp 390
14. Metabolizm lipidów 390
14.2. Lipidy właściwe 391
14.2.1. Kwasy tłuszczowe 391
14.3. Woski 393
14.4. Lipidy złożone 393
14.5. Przemiany lipidów 396
14.5.1. Rozkład lipidów 396
14.5.2. Biosynteza kwasów tłuszczowych 403
14.5.3. Biosynteza triacylogliceroli i glicerofosfolipidów 408
14.6. Lipoproteiny 409
Literatura 411
15.1. Wprowadzenie 412
15. Integracja procesów metabolicznych 412
15.2. Transport przez błony 413
15.2.1. Białka błonowe 413
15.2.2. Mechanizmy transportu 414
15.3. Sygnały i ich przekazywanie 418
15.3.1. Wprowadzenie 418
15.3.2. Substancje sygnałowe (hormony) 419
15.3.3. Inne substancje sygnałowe 419
15.3.4 Receptory występujące na powierzchni komórki 420
15.3.5. Wtórne cząsteczki sygnałowe 421
15.4. Mechanizmy obronne 422
15.4.1. Wprowadzenie 422
15.4.2. Układ odpornościowy kręgowców – przeciwciała 422
15.4.3. Roślinne systemy obronne (czynne i bierne) 425
Literatura 427
Literatura uzupełniająca 428
Skorowidz 430