"Emocje w interakcjach współczesnego społeczeństwa polskiego"

Spis treści

Wstęp 9

ROZDZIAŁ 1. Emocje jako przedmiot rozważań socjologicznych 13

1.1. Wczesna refleksja nad emocjami w ujęciu społecznym: o zawstydzeniu i poczuciu winy 14

1.2. Współczesne kierunki badań nad emocjami 18

1.2.1. Inspiracje psychoanalityczne: wstyd jako podstawowa emocja społeczna 20

1.2.2. Perspektywa interakcjonizmu symbolicznego: emocje jako rezultat interakcji 22

1.2.3. Badania kultury emocjonalnej: „etnopsychologie” emocjonalności 27

1.3. Specyfika socjologicznego podejścia do emocji 29

ROZDZIAŁ 2. Emocje jako obiekt oddziaływań społecznych 33

2.1. Procesy uspołeczniania emocji 35

2.1.1. Emocjonalna socjalizacja: wykształcanie „dyspozycji do odczuwania” 36

2.1.2. „Cywilizowanie” emocji: psychologizacja i racjonalizacja ludzkiego działania 40

2.2. Wpływ przemian społecznych na emocje 45

2.3. Emocje w fazie przekształceń strukturalnych 49

ROZDZIAŁ 3. Emocje w interakcjach społecznych 53

3.1. Zróżnicowanie sytuacji interakcyjnych 54

3.2. Rola emocji w kształtowaniu interakcji społecznych 57

3.2.1. Wymiar współżycia – o „odformalizowaniu” relacji międzyludzkich 57

3.2.2. Wymiar ekspansji – o „personalizacji” relacji instrumentalnych 65

3.2.3. Wymiar dyskursu – o poszukiwaniu emocjonalnej „autentyczności” 70

3.3. Badanie roli emocji w „konkretnych zdarzeniach interakcyjnych” 75

ROZDZIAŁ 4. Potyczki o pierwszeństwo. Gniew, irytacja i agresja w przestrzeni publicznej 81

4.1. Aktorzy: użytkownicy warszawskiej przestrzeni miejskiej 82

4.2. „Potyczki” w miejskim ruchu drogowym: przyczyny, przebieg, konsekwencje 84

4.2.1. Punkt zapalny: kiedy dochodzi do konfliktu? 84

4.2.2. Przebieg konfliktów: konfrontacja czy wycofanie? 91

4.2.3. Rozwiązanie sytuacji kolizji: jak kończy się konflikt? 97

4.3. Między satysfakcją i upokorzeniem: walka o status podczas „potyczek” w przestrzeni publicznej 99

4.4. Emocje w sferze współżycia: ekspresja emocjonalna jako regulator wzajemnych odniesień 106

ROZDZIAŁ 5. W co „gramy” w miejscu pracy? Emocje i ich ekspresja w przestrzeni instytucji 111

5.1. Aktorzy: kierownicy, współpracownicy i podwładni 112

5.2. Gry, w jakie „gramy” w pracy 115

5.2.1. „ Jesteśmy zespołem” 115

5.2.2. „Zostańmy przyjaciółmi” 125

5.3. Emocje i ich ekspresja w przestrzeni pracy: konteksty i „zastosowania” 131

5.4. Emocje w sferze ekspansji: kapitał emocjonalny jako czynnik „mocy społecznej” 138

ROZDZIAŁ 6. Między „ja” i „my”: emocje w procesach ustalania tożsamości społecznej 141

6.1. Aktorzy: osoby zaangażowane w procesy komunikacji 143

6.2. Wymiary współidentyfi kacji: tożsamość My 144

6.2.1. My, czyli rodzina bądź przyjaciele 146

6.2.2. My, czyli Polacy 147

6.2.3. My, czyli „ludzie ubodzy” 152

6.2.4. Od współidentyfikacji do działań społecznych 154

6.3. „Ja się tak nie dam zaklasyfikować”, czyli o unikaniu tożsamości My 156

6.4. „Mówimy dzisiaj tym samym językiem”, czyli kiedy pojawia się My 160

6.5. Emocje w sferze dyskursu: czynniki emocjonalne w procesach wytwarzania sensów 165

ROZDZIAŁ 7. O kulturze emocjonalnej współczesnego społeczeństwa polskiego 171

7.1. Codzienne zmagania z rzeczywistością 172

7.2. Strategie „przetrwania”: bieżące stabilizowanie rzeczywistości społecznej 182

1. Procedury badawcze i techniki gromadzenia danych 189

Aneks metodologiczny 189

2. Źródła danych 191

3. Metody przetwarzania i analizy danych 196

Summary 198

Bibliografia 199

Indeks nazwisk 206